گل به خودي!/ پيشنهاد خريد سهم براي مديران بازار سهام

در ادامه اين يادداشت به قلم عليرضا باغاني مي خوانيم: اتهام دخالت دولت در بورس در آستانه انتخابات مبناي درستي ندارد چرا كه بازيگر بازار سرمايه فقط دولت نيست.
شنبه گذشته بازار سهام در نخستين واكنش به احراز نشدن صلاحيت رئيس جمهور سابق افزايش اميدواري ها به ماندن دولت فعلي رشد قابل اعتنايي را تجربه كرد اما متاسفانه دو عامل شامل خبرسازي رسانه هاي منتقد دولت در كنار اقداماتي از داخل بازار سهام كه مي توان از آن به عنوان «گل به خودي» ياد كرد سبب شد تا احتياط و كمي هم ترس دوباره به تابلوي بورس برگردد.

در اين هفته با رشد قيمت سهام برخي رسانه ها تيتر زدند كه دولت در بازار سرمايه مداخله مي كند و در سهام خودرويي معاملات ضربدري انجام مي شود!جولان سفته بازي در بازار پايه هم از جمله تيترهايي بود كه اداره كنندگان بازار سهام را تحريك كرد تا خودشان با دست خودشان ترمز رشد بورس را بكشن.

درباره دستكاري دولت ها در بورس در آستانه انتخابات ها هميشه حرف و حديث هاي زيادي وجود داشته است.جالب است بدانيد كه دولت در بورس تنها نمايندگاني همچون تامين اجتماعي (سرمايه گذاري صبا تامين)،تامين اجتماعي نيروهاي مسلح(ساتا)،سهام عدالت و چند صندوق بازنشستگي دارد كه در هفته هاي گذشته تحركات قابل اعتنايي در بازار سهام نداشته اند حال آن كه بورس بازيگراني همچون آستان قدس رضوي ، بنياد مستضعفان ، بنياد شهيد و امور ايثارگران ( سرمايه گذاري شاهد و چند شركت ديگر ) ، بنياد تعاون بسيج ( موسسه مالي مهر و سرمايه گذاري مهر اقتصاد)،بنياد تعاون سپاه(بانك انصار و زيرمجموعه هاي سرمايه گذاري) ،بنياد تعاون ناجا (مالك بانك قوامين) و ساير موسسات اقتصادي وابسته به نهادهاي انقلابي و حاكميتي هم دارد لذا شائبه دستكاري در بورس توسط دولت نادرست است و اگر به فرض محال هم درست باشد ، دولت در اين كار تنها نيست!

نگارنده منكر برخي تحركات انتخاباتي در بورس نبوده و نيست اما اين تحركات مربوط به اشخاص حقوقي نيست و اساسا با نظارت هاي شديدي كه روي اقدامات اقتصادي دولت يا ساير نهادها وجود دارد تزريق نقدينگي انتخاباتي مستقيما توسط آن ها به بورس بعيد است.

تزريق پول به بورس؟
اما تزريق نقدينگي به بورس در آستانه انتخابات ها چه دلايلي مي تواند داشته باشد؟

1.مهم ترين دليل آن به زعم نگارنده جور كردن هزينه هاي تبليغاتي كانديداهاست،چرا كه دامنه نوسان روزانه سهام در بورس 5 درصد است و در هيچ بازاري نمي توان روزانه 5 درصد بازدهي گرفت.

2.قدرت نمايي و خوب جلوه دادن اقدامات دولت ها يا گروه هاي خاص.ممكن است برخي دولت ها براي اين كه تاثير مخالفان خود را كم رنگ جلوه دهند يا اين كه اثر مثبت حرف ها و اقدامات خود را پر رنگ جلوه دهند با استفاده از امكانات خود يا توصيه به سازمان ها و ارگان هاي تحت نظر خود بورس را دستخوش نوسانات مثبت بكنند.

به اعتقاد نگارنده اين دولت راهكار دوم را بلد نيست اجرا كند چرا كه اگر بلد بود در 4 سال گذشته دستي روي سر بازار سهام مي كشيد تا اين قدر سود كردن در آن سخت نباشد!

اما راهكار اول يعني جور كردن هزينه هاي انتخاباتي از راه بورس بعيد نيست اما نه از جيب دولت.به نظر مي رسد برخي اشخاص حقيقي كه صاحب منابع هستند و براحتي مي توانند سهام كوچك را دستخوش نوسان كنند،با سرمايه گذاري در بورس به كانديداهاي مورد علاقه خود كمك مي كنند.در واقع تحركات انتخاباتي بورس توسط حقيقي ها بعيد نيست و مي تواند براي تامين هزينه هاي انتخاباتي صورت بگيرد و البته چندان قابل پيگرد هم نيست و حقوقي ها هرگز نمي توانند وارد چنين بازي خطرناكي شوند ،آن هم در اين شرايط كه بازهم بازار «بگم» و «بگم» هاي انتخاباتي و «سندش هم هست» در مناظره هاي انتخاباتي داغ شده است.

گل به خودي در بورس
اما در اين قيل و قال هاي انتخاباتي در داخل بازار سهام هم تصميم گيري هايي انجام مي شود كه جاي تامل زيادي دارد و به خودي خود ريسك هاي سيستماتيك بازار سرمايه را بالا برده است.

يكي از دلايل رونق بازار سهام دسته بندي خوبي بود كه در زمستان 95 در خصوص سهم هاي حاضر در بازار پايه انجام شد.بازار پايه فرابورس به دنبال الزامات قانون برنامه پنجم توسعه ايجاد شد.قانون برنامه پنجم تكليف كرده بود كه معامله سهام شركت هاي سهامي عام فقط در بازار سرمايه بايد انجام شود حال آن كه بسياري از اين شركت هاي سهامي عام شرايط لازم براي پذيرش در بورس و فرابورس را نداشتند.براين اساس مسئولان بازار سهام در فرابورس ايران بازاري را موسوم به پايه راه اندازي كردند تا سهام شركت هاي سهامي عام در اين بازار به صورت توافقي قابل معامله باشند.پس از گذشت حدود دو سال ضرورت تغييرات در بازار پايه ايجاد شد و سهام برخي از شركت ها عملا نه شرايط پذيش در بورس و فرابورس را داشتند و نه اين كه در بازار توافقي شان آن ها رعايت مي شد.در نهايت بازار پايه به سه تابلوي الف كه سهام نهادهاي اجرايي بازار مثل بورس ،فرابورس،بورس كالا و بورس انرژي در آن حضور داشتند و تابلوهاي ب و ج تفكيك شدند.براي تابلوي ب به جاي معامله به صورت توافقي دامنه نوسان 10 درصدي تعيين شد تا نمادها زودتر به تعادل برسند و ايضا معامله گران آنلاين هم بتوانند سهام اين شركت هاي را داراي شفافيت نسبي را خريداري كنند.

اين بازار در حدود دو ماه از فعاليت خود شاهد رشد روزافزون قيمت سهم ها بوده است .اما در همين مدت فرابورس دو مرتبه شوك نسبي به بازاري كه خودش ايجاد كرده وارد كرده است.يك بار در ايام نوروز 96 كه با رشد قيمت سهام در اين بازار در اطلاعيه اي اعلام شد كه اين شركت ها فقط تا آخر مردادماه فرصت دارند براي ماندن در اين تابلو و يا ارتقا اقدام كنند در غير اين صورت به تابوي ج يا همان توافقي سابق منتقل مي شوند.

اما اين تذكر كافي نبود و معامله گران بر اساس تحليل خود بازهم اقدام به خريد سهم در بازار پايه كردند و رشد سهام در اين بازار را رقم زدند.

دومين اقدام شوك آور فرابورس در بازار پايه هفته پيش رخ داد كه در ميانه تايم معاملات از لزوم امضاي بيانيه ريسك توسط معامله گران جهت معامله در اين بازار خبر دادند.اين اطلاعيه كه در وسط ساعت معاملاتي منتشر شد سبب شد تا بيشتر سهم هاي حاضر در تابلوي ب صف فروش شوند و 10 درصد افت كنند چرا كه در اين اطلاعيه تصريح شده بود در صورت عدم امضاي بيانيه ريسك دسترسي معامله گران آنلاين به اين تابلو مسدود مي شود!

اين اقدام به نظر مي رسد با هدف كنترل بازار پايه و البته افت قيمت سهم در اين بازار صورت گرفته باشد كه اين هدف هم محقق شد چراكه سهام حاضر در بازار پايه ب سه روز متوالي افت كردند!

اما دامنه اين تصميم گريبان كل بازار سرمايه را گرفت و جو مثبت بازار هفته نخست ارديبهشت به جو منفي تغيير كرد.

متاسفانه در يك طول يك دهه گذشته بازار سهام شاهد چنين مداخلاتي از سوي ناظران و مجريان بوده ،اقداماتي كه موجب جا به جا شدن ميليارد ها تومان پول و زيان سنگين عده زيادي شده است.اقداماتي همچون اعمال محدوديت فروش سهام در زمستان 92 ، حذف ناگهاني معاملات گروهي و ... در سال هاي گذشته شوك هاي مقطعي به بازار وارد كرده است و واقعا مشخص نيست آيا مسئولان امر نمي دانند هر تصميمي در بازار سهام ميليارد تومان نقدينگي را جا به جا مي كند و موجب زيان عده اي از مردم مي شود.واقعا الان كه بازار از رخوت 4 سال گذشته خود كمي فاصله گرفته چه نيازي به ايجاد شوك به بازار است؟مگر به درستي تصميم خود براي ايجاد بازار پايه ب و اعمال دامنه نوسان 10 درصدي مطمئن نبوده ايد؟پس چرا اسير جوسازي هاي رسانه هايي مي شود كه در اين ايام هدف تخريب دولت را دارند؟چرا به بازار شوك مي دهيد!؟

به وزير اقتصاد و دارايي به عنوان رئيس شوراي بورس پيشنهاد مي كنم محدوديت خريد و فروش سهام براي مديران اجرايي و نظارتي بازار سهام را بردارد تا آن ها بتوانند حداقل به ميزان يك ماه حقوق خود سهم در بورس و فرابورس داشته باشند تا بفهمند 30 درصد زيان در سه روز آن هم فقط به خاطر اطلاعيه اي كه خودشان زير آن را امضا زده اند ، چه طعم تلخي مي تواند برايشان داشته باشد.آن وقت شايد موقع تصميم گيري به فكر سرمايه مردمي هم باشند كه پس از 4 سال زيان پي در پي به اميد جبران زيان هاي گذشته بازهم در بورس ما فعال شده اند.

بهانه اي كه به منتقدان داده ايم...
متاسفانه همين تصميم اخير سبب تاخت و تاز برخي رسانه هاي منتقد به دولت شده آن هم در همين شرايط حساس!

سيد عليرضا ناجي در گفت و گو با خبرنگار تسنيم با اشاره به اطلاعيه هفته گذشته فرابورس ايران در خصوص مسدود شدن دسترسي معامله گران آنلاين بازار پايه و تغييرات و اعلاميه هاي مكرر فرابورس ايران در اين خصوص گفت: از اواخر سال گذشته بازار پايه فرابورس ايران به بازارهاي الف، ب و ج بر اساس ميزان شفافيت و گزارش دهي و وضعيت سودآوري تقسيم بندي شد و در تصميمي منطقي براي ايجاد تعادل در بازار ب دامنه نوسان روزانه 10 درصد در نظر گرفته شد و معامله گران آنلاين هم در اين بازار امكان معامله برخط را به دست آوردند، حال آن كه در همان زمان در اطلاعيه‎هايي مكرر به فعالان بازار پايه و سهامداران اعلام شد كه اين شركت ها داراي ريسك هاي به مراتب بالاتري نسبت به سهم هاي حاضر در بازار هاي اول و دوم فرابورس هستند و در صفحه ويژه معاملاتي اين شركت ها هم از اين واژه استفاده شد كه «پذيرش نشده در فرابورس ايران، واجد شرايط تابلوي 'پايه ب'، در صورت احراز شرايط لازم قابل ابقا در تابلوي 'پايه ب'.»

اين كارشناس بازار سرمايه افزود: پس از اعمال شرايط جديد سهم هاي اين بازارها كه پيش‌تر حاشيه نشين بودند بر مبناي خرد سهامداران مورد توجه قرار گرفتند، حال آن كه با رشد سهام حاضر در اين بازار برخي رشد اين بازار را سفته بازانه تلقي كردند كه البته راجع به برخي از اين شركت ها درست است.

وي اضافه كرد: با وجود اين اما نكته قابل تامل اينجاست كه متاسفانه اين گونه تصور مي‌شود كه نهادهاي اجرايي و نظارتي تحمل سود سهامداران را ندارند و بلافاصله با رشد سهام غير از شفاف سازي، اخيرا به تغيير مقررات و اطلاع رساني هاي شوك آور هم روي آورده اند و تاسف‌بارتر اين كه در فضاي انتخاباتي كنوني اينگونه اقدامات سبب شده تا بورس هم درگير انتخابات شود و حتي سود سهامداران در بورس هم به اشتباه به تحركات انتخاباتي دولت يا مخالفان دولت نسبت داده شود ولي اين گونه نيست.

اين كارشناس بازار سرمايه با طرح اين پرسش كه اگر براي شركت ها مقرراتي در خصوص خروج از بازار پايه در نظر گرفته شده و پيش‌تر هم اعلام شده چرا دائما اين مقررات تغيير مي كند گفت: قبلا آخر مردادماه به عنوان آخرين مهلت شركت هاي بازار پايه ب براي رعايت مقررات جهت ماندن يا ارتقا در بازارهاي بالاتر اعلام شده بود اما هفته گذشته با مشاهده سود سهام داران الزام امضاي بيانيه ريسك تا آخر ارديبهشت به معامله گران ابلاغ شد.همچنين در ساعت معاملات اعلام شد كه دسترسي معامله گران برخط به اين بازار محدود مي شود و اين شرايط جديد در كنار نوع اطلاع رساني آن وحشت را به بازار سهام برگرداند.

اين كارشناس بازار سرمايه اذعان داشت: بهتر بود اين اطلاعيه بعد از ساعت بازار منتشر مي شد تا اهالي بازار سهام فرصت تجزيه و تحليل آن را داشته باشند و اين گونه واكنش هيجاني نشان ندهند.

ناجي از اداره كنندگان بازار سهام خواست تا در وضع مقررات و دستور العمل ها و نوع اطلاع رساني آن دقت لازم را داشته باشند در غير اين صورت در آينده اي نه چندان دور بايد پاسخگوي زيان مردمي باشند كه در 4 سال گذشته در اين بازار فقط زيان كرده اند.

در بازار چه خبر بود؟
شاخص بورس در هفته نخست ارديبهشت ماه از 78.651 تا 79.597 واحد حركت كرد و 1.20 درصد رشد كرد.
*منبع: پايگاه خبري عصر ايران/ 9 ارديبهشت 96
** اول ** 1337- انتشار دهنده: خداوردي اسدي كوردلو