نيويورك تايمز:پيش روي شتابان چين در مسير رهبري جهان، تنها از راه اقتصاد

روزنامه آمريكايي در گزارشي به قلم 'جين پرلز' و ' يوفان هوانگ' افزود:
يك تيم بزرگ از مهندسان چيني در كشور 'لائوس' در دل كوه و جنگل مشغول ساخت صدها باب تونل و پل براي پشتيباني از راه آهن 260 مايلي اين كشور هستند. اين پروژه 6 ميليارد دلاري در صورت تكميل شدن؛ هشت كشور آسيايي را به هم متصل مي سازد.
در كشور پاكستان هم با كمكهاي هنگفت مالي چين چندين باب نيروگاه برق در دست احداث است تا مشكل كمبود برق اين كشور را تامين نمايد. انتظار مي رود فقط سرمايه قسمتي از اين پروژه بالغ بر 46 ميليارد دلار باشد.
مهندسان چيني در اروپا هم فعال و در حال نقشه كشي ساخت خطوط ريلي از بوداپست مجارستان تا بلگراد در صربستان هستند. اگر اين خط آهن تكميل شود كالاهاي چيني از اين مسير و با عبور از بندري در يونان كه در مالكيت چين است همچون سيل روانه اروپا خواهند شد.
اين فقط جزيي از پروژه هاي چين براي توسعه زيرساختها در كشورهاي مختلف در سرتاسر جهان است. صدها فقره ديگر از اين پروژه ها در سرتاسر آسيا، آفريقا و اروپا ستون فقرات دستوركار بلندپروازانه اقتصادي و ژئوپوليتيك چين را تشكيل مي دهند.
طراح اين برنامه 'شي جينپنگ' رئيس جمهوري چين است كه مصمم است با تمام كشورهاي جهان روابطي محكم برقرار كند .
چشم انداز 'شي' اين است كه بازارهاي جديدي براي شركتهاي ساختماني و صادراتي چين در خارج از كشور صيد كند. اين برنامه هم جزيي از چشم انداز توسعه چين است كه شي تصميم دارد آن را با رهبري دولت و بر مبناي توسعه مناسبات عميق اقتصادي و روابط قوي ديپلماتيك با كشورهاي جهان به اجرا گذارد.
اين طرح اقتصادي چين كه 'يك كمربند ، يك جاده' نام دارد در تاريخ معاصر جهان بي سابقه است. اين برنامه انجام طرحهاي زيربنايي در بيش از 60 كشور جهان با هزينه اي بالغ بر افزون بر 1 هزار ميليارد دلار است.
شي براي آنكه اين قدرت نفوذ جهاني چين را جشن بگيرد امروز (يكشنبه) در پكن پذيراي دهها تن از رهبران جهان از جمله 'ولاديمير پوتين' رئيس جمهوري روسيه است.
در واقع هدف اصلي شي اين است كه با به خدمت گرفتن ثروت چين و دانش فني صنعتي اين كشور نوعي جديد از جهاني سازي را خلق كند. اين مدل از جهاني سازي بكلي با مدل نخ نما شده و فرسوده نهادهاي تحت سلطه غرب متمايز است.
هدف اين است كه دستور اقتصادي جهان از نو تعريف و شكل دهي شود و كشورها و شركتهاي اقتصادي جهان بيش از پيش در مدار چين بيفتند.
تمامي اين پروژه ها در سرانجام كار همگي در راستاي تامين منافع چين هستند.
اقتصاد چين در داخل كشور دچار ركود شده است. چين فولاد، سيمان و ماشين آلاتي بيشتر از نيازهايش توليد مي كند. شي براي آنكه موتور اقتصاد كشورش را همچنان روشن نگاه دارد؛ نگاهش به برون از مرزها و بقيه جهان است به خصوص به كشورهاي در حال توسعه .
به گفته صاحب نظران سياسي، شي معتقد است كه اين يك برنامه بلندمدت است و بايد نسل كنوني و نسلهاي آينده زحمت رشد اقتصاد چين و رشد اقتصاد جهان را بر دوش بكشند.
اين برنامه چين در واقع قالب متهورانه و جسورانه 'طرح مارشال' است .
طرح مارشال برنامه بازسازي آمريكا بعد از جنگ جهاني دوم در اروپاي غربي بود و آمريكا به حكم آن كمكهاي هنگفتي براي حفظ ائتلاف هايش با اروپا اختصاص داد.
چين هم صدها ميليارد دلار از وام هاي دولتيش را در سطح جهان (60 كشور نامبرده) هزينه مي كند تا دوستاني جديد در جهان پيدا كند .
بزرگترين مزيت اين طرح اين است كه چين با اين روش توسعه طلبي مي كند، بدون آنكه نيازي به قشون كشي داشته باشد.
اين برنامه كاملا عكس شعار ' اول آمريكا' ' ترامپ' است.
دولت ترامپ از 'پيمان مشاركت دو سوي اقيانوس آرام' (Trans-Pacific Partnership) بيرون آمد. اين يك پيمان تجاري به رهبري آمريكا بود و نيت اصلي اش در واقع ايستادگي در برابر قدرت روز افزون چين در منطقه و جهان بود.
شي در صحبت هايي در ماه ژانويه (دي 95) در جمع رهبران تجاري جهان در 'مجمع جهاني اقتصاد' گفت: ' سياست حمايت از توليد داخل؛ حبس كردن يك نفر در يك اطاق تاريك است'.
شي در مقام رهبر حزب كمونيست چين دارد به سوي رهبري جهان پيش مي رود.
البته اين رهبري مشخصا رهبري به سبك و سياق چين است و شيوه كارش هم بهره بردن از قابليتهاي اقتصاد چين است كه البته مبتني است بر دخالت دولت.
چين همه نوع پروژه هاي زيربنايي را به زير چتر پهناور اين برنامه خود دارد مي برد، بي آنكه نيازي به تسويه حساب وجوه داشته باشد.
چين در اين راه آنقدر پرشتاب حركت مي كند و تفكراتي آنقدر بلند در سر دارد كه حتي حاضر است در اين راه حتي اگر هم شده محاسباتي غلط انجام دهد . چين مي گويد آنقدر دستاوردهاي اين طرح عظيم است كه ارزش اشتباه كردن را دارد .
به عنوان نمونه در كشورهاي فسادزده اي همچون پاكستان و كنيا كه سرمايه گذاري هنگفت مالي در آنها خطر پذيري بزرگ است، اقدام ديپلماتيك و نظامي براي تضمين سرمايه گذاري مالي قابل توجيه به نظر مي رسد.
اما در اين ميان آمريكا و ياران اروپايي و آسياييش با اين دستور كار چين محتاطانه برخورد مي كنند و تمايلي ندارند كه با اهداف استراتژيك چين همسو شوند.
بعضي از اين كشورها نظير استراليا پيشنهاد پكن براي تائيد اين برنامه را رد كرده اند. هند هم به رغم آنكه چين در بخش ذغال سنگ اين كشور پروژه هايي را در دست دارد چندان دل خوشي از اين طرح ندارد چون جاده هايي كه چين در هند خواهد ساخت از منطقه تحت سلطه پاكستان در كشمير مي گذرد. اين منطقه مورد منازعه هند و پاكستان است.
اما به هر تقدير هيچ رهبر خارجي، هيچيك از مديران اجرايي شركتهاي چند مليتي و هيچ بانكدار بين المللي هرگز نمي تواند منكر اين واقعيت باشد كه، چين دارد تجارت جهاني را از نو تعريف مي كند و مي سازد.
در اجلاس امروز پكن، كشورهايي همچون آلمان و يا شركتهاي صنعتي و تجاري بزرگ جهان مانند 'جنرال الكتريك' و 'زيمنس' هم نمايندگاني به اين كنفرانس فرستاده اند. دولت 'ترامپ' هم نمايندگانش را به اين اجلاس مي فرستد.
هم اكنون در كشور انگليس، چين بيش از يك سوم اعتبارات مالي 23.7 ميليارد دلاري ساخت نيروگاه برق هسته اي 'هينكلي پوينت C' را در سواحل 'سومرست' واقع در جنوب غرب انگليس تامين مي كند. اين پروژه كه در يك كشور بزرگ اقتصادي غربي اجرا مي شود، جزيي از همان طرح يك كمربند ، يك جاده است و اعتبار و منزلت ويژه اي به آن بخشيده است.
چين بخش اعظم سرمايه گذاري چهار ميليارد دلاري اولين راه آهن برقي فرا ملي آفريقا را كه امسال افتتاح شد و به طول 466 مايل از جيبوتي تا آديس آبابا پايتخت اتيوپي ادامه دارد را برعهده گرفته است. طراحي اين سيستم و خودروهاي تداركاتي قطارها را برعهده دارد و ضمنا مهندسان پروژه هم در يك دوره زماني شش ماهه چيني هستند.
چين در امتداد همين برنامه، بندر 'گوادار' را در 'درياي عرب' با جاده هاي جديد و خطوط ريلي جديد به استان 'شين جيانگ' چين متصل مي سازد كه يك راه ميانبر براي تجارت با اروپاست. اين بندر جزيي از سرمايه گذاري 46 ميليارد دلاري چين در توسعه زيرساختها و نيروگاههاي برق در دالان اقتصادي چين - پاكستان است.
سرمايه گذاريهاي چين در پاكستان و نيز ساخت نيروگاه برق در اين كشور و ساخت يك بزرگراه اصلي و توسعه بنادر در اين كشور به ارزش 1 ميليارد دلار, در واقع يك خاكريز سياسي است.
هدف چين از سرمايه گذاري هايش در پاكستان اين است كه با مشاركت در توسعه رشد اين كشور، جلوي پرورش و انتشار تروريستهاي پاكستان را از مرزهاي اين كشور به استان شين جيانگ چين، كه محل سكونت مسلمانان سركش 'اويغور' است، بگيرد.
اين پروژه ها در پاكستان براي چين مزيت هاي نظامي هم دارد و باعث مي شود نيروي دريايي چين در آينده به بندر دورافتاده ' گوادار' دسترسي پيدا كند. يك شركت دولتي چين با يك قرارداد 40 ساله اين بندر را اداره مي كند.
بسياري از كشورهاي مشمول اين برنامه اقتصادي چين، از كشورهاي محروم و نيازمند هستند. 'بانك توسعه آسيا ' ارزيابي كرده است كه اقتصادهاي نوظهور آسيا براي حفظ رشد خود ؛ ريشه كن ساختن فقر و مقابله با اثرات تغييرات جوي؛ سالانه نيازمند 1.7 ميليارد دلار سرمايه گذاري در امور زيربنايي هستند.
در كشور اندونزي هم ساخت يك خط آهن قطار سريع السير ميان 'جاكارتا' و 'باندونگ ' از ماه گذشته به دست چيني ها سپرده شده است. در تايلند هم كار ساخت يك خط آهن مهم و حياتي به دست چيني ها در دست مذاكره است.
يكي از مزيت هاي اين پروژه هاي تجاري چين ارزان قيمت بودن آن است كه در مقايسه با طرحهاي داخلي چين بسيار ارزان قيمت تر است.
و اما صاحب نظران امر، موانعي را هم بر سر راه اشتياق سرمايه گذاري در برخي كشورهاي مشمول طرح مترتب مي دانند.
در آسياي ميانه كه محور اين ابتكار عمل چين است، بسياري از كشورها دچار مشكلات فراوان سياسي و اقتصادي شامل اقتصادهايي ضعيف و ناپايدار ، اداره بسيار ضعيف كشور و نيز عدم ثبات سياسي و فساد هستند.
لائوس در شرق آسيا هم كه دولت كمونيست آن دوست ديرينه چين است، از آن بيم دارد كه زير سلطه چين برود. اين كشور از ترس سلطه چين به دنبال يافتن دوستاني جديد است از جمله ژاپن و ويتنام دشمنان منطقه اي چين.
لائوس زير بار بدهي هاي سنگين قرار دارد. 'صندوق بين المللي پول' امسال هشدار داد كه ذخاير اين كشور رو به اتمام است و فقط براي دو ماه ذخيره غذا و خدمات دارد. اين صندوق هشدار داده است كه امكان دارد بدهي هاي دولت همچنان بالا برود و حدود 70 درصد از اقتصاد كشور را در بر بگيرد.
اروپام**1591**1479
مترجم:حسيني **ناشر:سالك رضائي