به گزارش گروه پزوهش و تحلیل خبری ایرنا ، سفر رئیس جمهوری ایالات متحده به خاورمیانه به تازگی پایان یافت. «دونالد ترامپ» در این سفر تلاش كرد تا خود را هرچه بیشتر خواهان صلح در خاورمیانه نشان دهد. وی در این چارچوب برخلاف رویكرد «باراك اوباما» رئیس جمهوری پیشین آمریكا، بر حضور و مداخله بیشتر كاخ سفید در خاورمیانه تاكید كرد.
در واقعیت مداخله جویی همان راهبردی است كه سال ها كاخ سفید در منطقه دنبال و اجرا كرده است. آمریكا به عراق حمله و آن را اشغال كرد؛ كاخ سفید سپس به بهانه حمله تروریستی 11 سپتامبر 2001 استراتژی اجرای صلح با ابزار جنگ را در افغانستان نیز در پیش گرفت؛ ایالات متحده حتی در مورد لیبی و در مقیاس كوچك تر در سوریه هم این رویكرد را دنبال كرد.
نكته جالب این است كه كاخ سفید در هیچ یك از این كشورها نتوانست سیاست های مورد نظر خود را به طور كامل اجرایی یا صلح را نهادینه كند. به عبارت دیگر سیاست های روسای جمهوری آمریكا در منطقه تاحد زیادی موفقیت آمیز نبوده و تقریبا دستاورد موردنظر را برای آن ها نداشت.
«حسن روحانی» چند روز پیش در نشست خبری خود نیز با اشاره به شكست سیاست های آمریكا در خاورمیانه به نادرست بودن رویكردهای كاخ سفید اشاره داشت.
این گزارش برخی ارزیابی رسانه های خارجی را در تحلیل سیاست خاورمیانه ای آمریكا آورده است.
**مردمسالاری فدای امنیت آمریكایی
بسیاری از تحلیلگران درك كاخ سفید از تحولات در خاورمیانه را نادرست و دلیل اصلی سیاست های شكست خورده آمریكا در منطقه می دانند.
تارنمای خبرگزاری «رویترز» در گزارشی به بررسی رویكرد ایالت متحده به خاورمیانه پرداخت و دریافت های غلط ترامپ در مورد منطقه را عامل بحران دانست.
این گزارش افزود: ترامپ در سخنان خود برای ده ها رهبر اسلامی از لحن تندش علیه اسلام كم و به مخاطبان اصرار كرد كه تندروهای اسلامی را از كشورهای خود خارج كنند. ترامپ حتی گفت این مبارزه ای میان عقاید، فرقه یا تمدن های گوناگون نیست این جنگی میان جرایم وحشیانه با نام دین در قبال مردمی است كه می خواهند از زندگی و مذهب خود دفاع كنند.
رویترز این سخنان را با موضع گیری های پیشن ترامپ مقایسه كرد و نوشت كه وی پیش از این در تلویزیون اعلام كرد مسلمانان از ما متنفر هستند. وی به شكل دیگری سخنان «جورج بوش» رئیس جمهوری پیشین آمریكا را تكرار می كند كه یا با ما هستید یا با تروریست ها.
رویترز تاكید كرد سخنان ترامپ همچون راهبرد دولت وی دچار یك كمبود بزرگ است زیرا به ریشه های اصلی كه باعث افراط می شوند نپرداخته است؛ پادشاهان خودكامه و مقام های پرقدرت سیاسی كه برای دیدار با ترامپ در ریاض حاضر بودند خود بخشی از مشكل هستند. برای ده ها سال كاخ سفید در كنار آن ها مسیری را كه ترامپ بیان داشت در خاورمیانه طی كرد. به عبارت دیگر كاخ سفید «ثبات و امنیت» را به قیمت پایمال كردن «مردمسالاری» دنبال می كند؛ این رویكرد شكست خورده است.
در گذشته اوباما و بوش خواستار اصلاحات سیاسی و حقوق بشری در كشورهای عربی بودند اما اكنون ترامپ این مسیر را تغییر داد. او دیگر نمی خواهد رهبران مستبد عربی را به خاطر نبود دموكراسی سرزنش كند او می گوید آمریكا با مشاركت در ایجاد امنیت، ثبات را به پیش خواهد برد.
رویترز وقوع بهار عربی پس از سال 2010 را پایان دوران حاكمان پرقدرت و مستبد خاورمیانه دانست كه پس از چند سال به خاك و خون كشیده شد و ناكام ماند. استبداد در كوتاه مدت ثبات را به منطقه آورد و در مقابل باعث شد تا این تفكر غالب شكل بگیرد كه تنها راه تغییر و شنیده شدن صداها افراط گرایی است. این تفكر موجب افزایش سركوبگری و سپس رادیكال شدن بیشتر جوامع خاورمیانه شد.
تحلیلگر این خبرگزاری تصریح می كند آمریكا بدون پرداختن به این علت ریشه ای، نمی تواند امیدوار باشد كه رهبران كشورهای اسلامی افراط گرایی را از كشورشان خارج سازند.
**بدفهمی آمریكا از تحولات خاورمیانه
تارنمای نشریه ویك (THE WEEK) نیز در گزارشی نوشت سیاست های دونالد ترامپ صلح را برای خاورمیانه به بار نمی آورد. چند دهه است كه ایجاد صلح در خاورمیانه برای روسای جمهوری آمریكا به امری مقدس تبدیل شده است. جیمی كارتر از دهه 1970 میلادی این هدف را دنبال می كرد اما هنوز عملی نشده است. این درحالی است كه دونالد ترامپ به تازگی اعلام كرده است می تواند این وظیفه را به سرانجام برساند.
این تارنما ادعای ترامپ را دركنار بحران های كنونی در خاورمیانه بررسی كرد و افزود: عربستان سعودی با حمایت آمریكا، یمن را نابود كرد. حمله های هوایی ریاض باعث كشته و زخمی شدن ده ها هزار غیرنظامی شد و برای مدت بیش از دو سال بحران انسانی را در این كشور رقم زد؛ یمن اكنون در آستانه بحران و قحطی قرار گرفته است. با این وجود هنوز القاعده در شرق یمن حضور پررنگی دارد. در مقابل رئیس جمهوری آمریكا در دیدار از ریاض بزرگترین قرارداد تسلیحاتی را امضا كرد. این روند به صلح كمكی نمی كند.
این تحلیل افزود: سوریه پس از جنگ داخلی نیابتی تقریبا ویران شده است و هزاران كشته و میلیون ها آوراه برجای گذاشته است. آمریكا در مورد این جنگ داخلی كه پایان آن برای هیچ یك از طرف ها مشخص نیست اقدام جنگی دیگری انجام داد و 59 موشك را به سوریه شلیك كرد. این نیز قدمی برای ایجاد صلح نیست.
سال ها پس از فرمان مداخله آمریكا در لیبی هنوز این كشور در یك جنگ داخلی به سر می برد كه در آن گروه های شبه نظامی، دولت و گروه های اسلامی با هم درگیر هستند. در این كشور نیز حملات انتحاری و تلافی جویانه هر هفته تكرار می شود و جان انسان های بیشتری را می گیرد. 15 سال پس از اشغال عراق به وسیله دولت بوش، هنوز گروه های تروریستی در این كشور حضور دارند و داعش از موصل خارج نشده است. جنگ باعث آوارگی صدها هزار انسان شد. این كشور نیز با وجود موفقیت هایی علیه تروریسم به شدت درگیر حملات انتحاری است.
این گزارش در مورد سرزمین های اشغالی نیز سیاست رژیم صهیونیستی مبنی بر گسترش شهرك های یهودی نشین را مانعی مهم در راه صلح می داند. حال آنكه ترامپ هیچ نكته ای را در زمینه مخالفت با این اقدام اعلام نكرده است.
ارزیابی این نشریه تاكید دارد ایران تنها كشور خاورمیانه است كه از آن خبرهای خوبی به گوش می رسد. این كشور به تازگی انتخابات موفقی را برگزار كرد و مردم «حسن روحانی» میانه رو را بر رقیب محافظه كارش ترجیح دادند.
این گزارش با اشاره به تاثیرپذیری خاورمیانه از خط مشی های آمریكا افزود: در سرتاسر این منطقه كابوس خشونت و بی ثباتی سیاسی فاجعه باری دیده می شود كه در آن ها مداخلات نافرجام ایالات متحده آمریكا به وضوح دیده می شود. آمریكا در مورد هر یك از این كشورها از همان ابتدا دچار بدفهمی شد. دخالت آمریكا تنها دلیل این وضعیت بد نیست اما باعث شده شرایط بسیار ناخوشایندتر شود.
** آمریكا از گذشته درس نمی گیرد
شكست سیاست های كاخ سفید در خاورمیانه موضوع غیرقابل درك و سختی نیست اما مقام های ایالات متحده چشمان خود را به روی آن بسته اند و به دنبال حل ریشه ای مشكل سیاستگذاری خود نیستند. تارنمای نشریه منافع ملی(National Interest) چند ماه پیش در گزارشی به شكست سیاست های آمریكا در خاورمیانه در دوره های مختلف پرداخت و بر ادامه دار بودن این روند صحه گذاشت.
این گزارش چنین استدلال كرد: چیزهای زیادی وجود ندارند كه بتوان وقوع آن را در آینده تضمین شده دانست اما دورنمای شكست سیاست خارجی آمریكا در خاورمیانه از آن چیزهایی است كه باید آن را حتمی دانست؛ به ویژه سیاست خارجی ایالات متحده در مورد مقابله با تروریسم و داعش از این قاعده مستثنی نیستند.
این گزارش وضعیت سوریه و لیبی را كه در آن ها ایالات متحده نقش آفرین بود به عنوان شاهد شكست سیاست های آمریكا آورد و نوشت: سیاست آمریكا در مشاركت فعال برای نابودی داعش نمونه ای بارز از شكست خط مشی های كاخ سفید است. یك دلیل آن است كه آمریكا تروریست ها را به دو دسته خوب و بد تقسیم كرده است. در سوریه آمریكا منافع متضادی را دنبال می كند از یك سو برخی گروه های تروریستی را به رسمیت می شناسد و با آن ها همكاری می كند. از طرف دیگر با عده ای می جنگد و برخی را در فهرست دشمنان خود قرار داده است.
به نوشته این نشریه تحلیلی و مهم آمریكا، اكنون وضعیت غم انگیز و مبهم در سوریه نمونه ای از شرایط كلی خاورمیانه است. به همین دلیل خط مشی های ایالات متحده در منطقه مثالی از شكست مطلق هستند. از این رو نیاز به اصلاح آن ها حتمی است. دولت قبلی آمریكا اقدامی را برای تغییر انجام نداد و اكنون نیز نشانه ای از تغییر در سیاست های آمریكا به چشم نمی خورد.
پژوهشم**9130**1501**خبرنگار: حسین عباسی نسب ** انتشاردهنده : شهناز حسین
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
تهران- ایرنا- رسانه های غربی در اعترافی تلخ با اذعان به سیاست های شكست خورده آمریكا در خاورمیانه، ده ها سال دخالت كاخ سفید در منطقه را بی ثمر ارزیابی كرده اند.