حضرت خدیجه(س)؛ بزرگ بانوی مجاهدت و فداكاری

حضرت خدیجه(س) در 68 سال پیش از هجرت در مكه دیده به جهان گشود. نام پدر ایشان خویلد بن اسد و مادر آن بزرگوار فاطمه بود. «طاهره، زكیه، مرضیه، صدیقه، سیده نساء قریش و خیرالنساء» از جمله لقب های حضرت خدیجه محسوب می شود و «ام الزهرا و ام المومنین» از كنیه های مشهور ایشان است.

آن حضرت(س) جایگاه اجتماعی و اقتصادی برجسته و قابل توجهی داشت و در نیكویی زبانزد جامعه آن روزگار بود. حضرت خدیجه(س) به امر تجارت می پرداخت و حضرت محمد(ص)، كاروان تجاری ایشان را همراهی می كرد. این بانوی پاكدامن با مشاهده بیان شیوا، امانتداری و اخلاق پسندیده محمدمصطفی(ص)، پس از بازگشت از سفر تجاری شام، پیشنهاد ازدواج با آن والامقام را مطرح كرد.

حضرت خدیجه(س) پس از ازدواج تمام مال و دارایی خویش را در اختیار آخرین فرستاده حق قرارداد و سرمایه خود را در راه رضای خدا به نیازمندان انفاق كرد.

این بانوی با فضلیت به همراه حضرت علی(ع) نخستین افرادی بودند كه به رسالت حضرت محمد(ص) ایمان آورند و بر درستی و حقانیت دین اسلام صحه گذاشتند. بانوی بزرگ قریش، یاری بخش پیامبر اكرم(ص) در این راه پرفراز و نشیب شد و هیچگاه از تلاش در مسیر دستیابی به هدف والای خویش كوتاهی نكرد. پیامبر(ص) می فرمایند:«اسلام با شمشیر علی(ع) و ثروت خدیجه(س) بر پا و استوار شد و استقامت یافت.»

جایگاه والا و با ارزش آن حضرت(س) ستودنی است چنانچه به عنوان نخستین «ام المومنین» در قرآن مورد توجه قرار گرفته و این سعادت نصیب ایشان شده است كه یازده امام از نسل او و از وجود پاكیزه حضرت فاطمه(س) به وجود بیایند و بردباری و استقامت ایشان در برابر استبداد زمان سبب شد تا در قرآن كریم در آیه 30 سوره فُصِّلَتْ، آیه هشتم سوره ضحی و آیه 146 سوره آل عمران به ویژگی های حضرت خدیجه(س) پرداخته شود.

سرانجام حضرت خدیجه(س) در دهم رمضان سال دهم بعثت و سه سال پیش از هجرت پیامبر(ص) از مكه به مدینه، چشم از جهان فرو بست و به دیار حق شتافت.

به مناسبت سالروز رحلت جانگذار حضرت خدیجه(س) پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با «عذرا حسینی» استاد علوم دینی دانشگاه جامع الزهرا قم به گفت وگو پرداخت.

حسینی درباره مهم ترین ویژگی های اخلاقی حضرت خدیجه(س) گفت: ایشان اسوه و الگویی شایسته به شمار می رود. وی مادر حضرت فاطمه(س) است و همین امر نشان از ویژگی های برجسته این بانوی بزرگوار دارد. ایشان تمام مال و دارایی خویش را در راه اسلام و اهداف رسالت رسول اكرم(ص) هزینه كرد. این بانوی بزرگوار نمونه كامل و بارز ایثار بود. در واقع یك نوع از ایثار و انفاق مال است كه آن والامقام از اموال خویش در راه دین گذشت. هنگامی كه پیامبر خدا(ص) در 40 سالگی در غار حرا به پیامبری مبعوث شدند، حضرت خدیجه(س) و علی بن ابی طالب(ع) به دین اسلام روی آوردند.

در واقع حضرت خدیجه(س) گویی كه منتظر این رسالت مهم از طرف خداوند بود بنابراین به ایشان ایمان آورد و درنگی در پذیرش اسلام نداشت. فردی كه ایمان و ثبات قلبی داشته باشد از بخشش جان و مال خویش نمی هراسد. آن بانوی پرهیزگار به دلیل ایمان كاملی كه نسبت به خاتم آل محمد(ص) داشت بیشترین تلاش را در پیشبرد اهداف اسلام انجام داد و ویژگی ها و رفتارهای ایشان سبب شد تا حضرت خدیجه(س) نمونه بارز و برجسته همسری فداكار محسوب شود.

این استاد علوم دینی با اشاره به كسب و كار و تجارت حضرت خدیجه(س) در مكه و شیوه آشنایی ایشان با حضرت محمد(ص)، بیان داشت: وی نخستین بار به وسیله حضرت ابوطالب(ع) عموی پیامبر اكرم(ص) با خاتم آل محمد(ص) آشنا شد و به صورت مضاربه ای با رسول اكرم(ص) فعالیت خویش را آغاز كرد. یكی از عقود اسلامی از راه مضاربه صورت می پذیرد به این معنا كه سرمایه از یك فرد و كار به وسیله شخص دیگر است. حضرت محمد(ص) سرمایه نداشتند اما امانت دار و درست كردار بودند و جایگاه ایشان همواره در این معامله ها به وسیله حضرت خدیجه(س)حفظ می شد.

وی با تاكید بر اینكه نخستین بانوی اسلام در پایان بخشیدن به سختی های مسلمانان در شعب ابی طالب بسیار تاثیرگذار بود؛ تصریح كرد: یكی دیگر از ویژگی های خاص این بانوی بزرگ كه ایشان را برجسته و نمونه معرفی می كند؛ همراه و همگام بودن وی با پیامبر اكرم(ص) در شعب ابی طالب است. این دوره بر مسلمانان بسیار سخت گذشت. البته هدف دشمنان رسول خدا(ص) همین امر بود و مشركان با افزایش قیمت كالا، شرایط دشواری را برای آنان فراهم كرده بودند.

ماجرای شعب ابی طالب بدین صورت بود كه قریش با مشاهده نفوذ اسلام به خارج از حجاز با هم مشورت كردند تا راهی برای تسلیم شدن حضرت محمد(ص) و پیروانش پیدا كنند. بنابراین عهدنامه ای را امضاء كردند و خاتم آل محمد(ص)، یاران و خاندانش را در محاصره قرار دادند و از آن پس در بیرون از مكه در دره ای بنام «شعب ابی طالب» به سر بردند و زندگی آنان با سختی و ناراحتی همراه بود. در آن شرایط سخت، 2 فرد برای كمك به حضرت محمد(ص) در كنار ایشان حضور داشتند؛ حضرت ابوطالب(ع) به عنوان بزرگ قریش كه وظیفه حفظ جان خاتم پیامبران(ص) را برعهده داشت و دیگری حضرت خدیجه (س) كه با دارایی خویش؛ نیازهای مالی مسلمانان را تاحدودی برطرف می كرد تا آنكه با غلبه كردن به این شرایط توانستند با یاری پروردگار دشمنان خویش را ناكام سازند. خداوند در آیه های 28 تا 32 سوره احزاب همواره به بزرگی و برتری حضرت خدیجه(س) نسبت به دیگر زنان اشاره كرده كه هیچگاه اهل دنیا و تجمل نبوده است.

حسینی در پایان با تاكید بر اینكه اكنون زنان مسلمان می توانند از ایثار و گذشت حضرت خدیجه(س) به عنوان الگویی والا درس بگیرند، یادآور شد: همدلی با همسر یكی از ویژگی ها برجسته آن حضرت محسوب می شود. زنان باید با بررسی زندگی این بانوی بزرگ؛ در مسیر تعامل و همیاری گام بردارند و برای ساختن زندگی خوب بكوشند. ایشان تمامی اموال خویش را بی ریا در اختیار رسول خدا(ص) قرار داد و هرگز از ثروت خود سخنی به میان نیاورد، البته زندگی حضرت خدیجه(س) می تواند درسی مهم و سازنده برای تمامی زنان باشد.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: فاطمه مهدوی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9128**2002**9131