وزیر اقتصاد به قول خود عمل كرد/ افزایش سهم مالیات در بودجه عمومی كشور

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، افزایش سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی با تاكید بر شناسایی پایه‌های مالیاتی جدید و جلوگیری از فرار مالیاتی یكی از اهداف راهبردی وزارت امور اقتصادی و دارایی در دولت یازدهم بود.
برای رسیدن به این هدف رفع ابهام و پیچیدگی ها از قوانین و مقررات مالیاتی در دستور كار این وزارتخانه قرار گرفت كه نتیجه آن اصلاح قانون مالیات های مستقیم در سال 94 و آغاز اجرای آن در سال 95 بود.
همچنین در این دوره تدوین لایحه قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده در دستور كار قرار گرفت كه اكنون این لایحه مراحل بررسی را در كمیسیون های تخصصی مجلس می گذراند و امید می رود تا پایان امسال به قانون تبدیل شد.
با این همه آنچه در پایان سال 95 در اقتصاد ایران به ثمر نشست، تحقق 97 درصدی درآمدهای مالیاتی پیش بینی شده در بودجه بود و در كنار آن درآمد مالیاتی دولت نیز برای گذران بودجه جاری كشور، از درآمدهای نفتی كه بنا به سیاست های كلی اقتصاد مقاومتی باید از اتكای بودجه عمومی دولت از آن كاسته شود، پیشی گرفت.
** درآمد مالیاتی 1.3 برابر درآمدهای نفتی
آمارهای بانك مركزی از درآمدهای دولت در سال 95 بیانگر درآمد 738.8 هزار میلیارد ریالی از فروش نفت و فرآورده های نفتی و درآمد 1014.7 هزار میلیارد ریالی از محل مالیات هاست یعنی اینكه درآمدهای مالیاتی كشور 1.3 برابر بیش از درآمدهای نفتی بوده است كه طبق قانون این درآمدها می بایست صرفه بودجه دفاعی كشور و پوشش هزینه های درمان و بهداشت و آموزش عمومی و رایگان مردم و نیز امور دانشگاهی و پژوهشی شود.
بنا بر این آمار 317.5 هزار میلیارد از درآمدهای مالیاتی سهم مالیات اشخاص حقوقی، 149.6 هزار میلیارد ریال هم مالیات بر درآمد و 26.7 هزار میلیارد ریال مربوط به مالیات بر ثروت بوده تا مجموع مالیات های مستقیم دولت را به عدد 520.9 هزار میلیارد ریال برساند.
همچنین درآمد دولت از مالیات های غیرمستقیم شامل 182.9 هزار میلیارد ریال و مالیات بر كالاها و خدمات 337.9 میلیارد ریال بوده و دولت در مجموع از این بخش 493.9هزار میلیارد ریال درآمد كسب كرده است.
این در حالی است كه در سال 94 مجموع درآمدهای مالیاتی دولت 791.9 هزار میلیارد ریال بود یعنی اینكه ظرف یك سال 28.1 درصد به درآمدهای دولت از محل مالیات افزوده شد و به همین میزان اتكا به فروش نفت كه در دو سال اخیر قیمت جهانی آن به پایین ترین حد خود رسیده و تحقق اهداف درآمدی بودجه كشورهای نفت خیز را شكننده كرده است، كاسته شد.
ممكن است برخی منتقدان دولت افزایش درآمد مالیاتی را بیانگر فشار مضاعف دولت بر تولیدكنندگان آن هم در شرایط نامطلوب اقتصادی بدانند اما آنگونه كه مسئولان سازمان امور مالیاتی می گویند، گسترش پایه های جدید مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی، ارائه تسهیلات به بدهكاران مالیاتی و هدف گذاری معافیت های مالیاتی با رویكرد عدالتی سبب این موفقیت دولت شده است.
به گفته سید كامل تقوی نژاد رئیس كل سازمان امور مالیاتی، اكنون كمتر از 20 درصد مودیان كه فعالیت اقتصادی بالایی دارند بیش از 80 درصد مالیات كشور را پرداخت می كنند.
به گفته وی، حدود 65 درصد از كل مودیان یا معاف از مالیات هستند یا كمتر از یك میلیون تومان مالیات پرداخت می كنند و درآمد حاصل از همه فعالیت های كشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی، ماهیگیری و كلیه فعالان مشاغل فرهنگی، هنری، قرآنی، مطبوعاتی و انتشاراتی از پرداخت مالیات معاف است.
همچنین از سال گذشته تقسیط پلكانی بدهی مالیاتی 7500 مودی كه اغلب از تولیدكنندگان كوچك و متوسط بودند، در دستور كار این سازمان قرار گرفت.
به گفته نادر جنتی معاون مالیات‎های مستقیم سازمان امور مالیاتی كشور، ساده‏سازی فرایند اخذ مالیات بر ارث، تفكیك موعد ارایه اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی (خردادماه) از اشخاص حقوقی و صاحبان املاك تجاری (تیرماه) و الكترونیكی كردن دریافت اظهارنامه و همچنین پرداخت مالیات به صورت الكترونیكی از جمله اقدام هایی بوده كه به همكاری متقابل این سازمان و مودیان كمك كرده است.
در كنار این اقدام ها با اصلاح قانون مالیات های مستقیم، دفتر مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی در سازمان مالیاتی تشكیل شد و این سازمان با بهره مندی از اطلاعات جامع مالیاتی و دسترسی به اطلاعات هویتی، مالی، پولی و عملكردی مودیان، گام بزرگی را برای مقابله با فرار مالیاتی برداشت.
نتیجه این اقدام ها این بود كه تنها در نیمه دوم پارسال با بررسی 77 پرونده مالیاتی، سازمان امور مالیاتی توانست 9 هزار و 900 میلیارد ریال (990 میلیارد تومان) مالیات تعیین و وصول كند.
رئیس سازمان امور مالیاتی با تاكید بر اینكه در این دولت از فشار مالیاتی بر اقشار كم درآمد جامعه كاسته شد، وصول مالیات از پردرآمدها و مبارزه با فرار مالیاتی در دستور كار قرار گرفت، اظهار داشت: پارسال مجموع مالیاتی كه از یك میلیون و 700 هزار واحد صنفی اخذ شد 880 هزار میلیارد تومان بود، درحالیكه رقم مالیات دریافتی از هفتاد و هفت نفر، 990 هزار میلیارد تومان بود.
به گفته تقوی نژاد با ایجاد پایگاه اطلاعات مودیان مالیاتی و تقویت و افزایش سیستم های واحدیابی مكانیزه، روند مبارزه با فرار مالیاتی سرعت یافته و در سال 95 و با تكیه بر اطلاعات این پایگاه، در حدود 300 هزار مودی مالیاتی جدید شناسایی و مالیات حقه از آنان اخذ شده است.
رئیس كل سازمان امور مالیاتی كشور اظهار داشت: با پیگیری و رصد فعالیت شركت های صوری و غیرواقعی، توانستیم بیش از سه هزار شركت صوری را شناسایی و به مودیان معرفی كنیم.
وی همچنین از وصول 33 هزار میلیارد ریال (3300 میلیارد تومان ) مالیات از محل كشف و شناسایی تراكنش های مشكوك بانكی در سال گذشته خبر داد.
البته این پایان راه نیست و انتظار می رود با اجرای طرح جامع مالیاتی كه اكنون به طور آزمایشی در برخی شعب مالیاتی در حال اجراست و وعده داده شده تا پیش از پایان دولت یازدهم رونمایی شود، چتر نظام مالیاتی بر سر آحاد شهروندان گسترده شود.
طرح جامع مالیاتی به عنوان كلیدی‌ترین محور اصلاح نظام مالیاتی و عظیم‌ترین پروژه فناوری اطلاعات در حوزه اقتصادی مطرح است. ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، پیاده‌سازی این طرح را به عنوان یكی از پروژه‌های اولویت دار وزارت امور اقتصادی و دارایی تعیین كرده است.
این طرح با هدف افزایش كارآیی نظام مالیاتی، كاهش هزینه های وصول مالیات و تسهیل امور مودیان و افزایش رضایت‌مندی ایشان در دست اقدام است. این طرح بر سه فرایند شناسایی و ردگیری جریان اطلاعات فعالیت‌های اقتصادی كشور، پردازش الكترونیكی اطلاعات و تشخیص مالیات براساس نظام رسیدگی مبتنی بر ریسك مودیان به منظور وصول مالیات حقه و برقراری عدالت مالیاتی و ایجاد شفافیت در اقتصاد تمركز دارد.»
با اجرای این طرح، اظهارنامه مالیاتی بیش از 80 درصد مودیان بدون رسیدگی و حسابرسی مالیاتی مورد تأیید قرار خواهد گرفت و بدون دخالت مأمورین مالیاتی قطعی می‌شود.
با این همه، حتی در صورت استقرار نظام جامع مالیاتی، وظایف دولت ها در این عرصه به پایان نمی رسد و به گفته مهدی پازوكی اقتصاددان نظام مالیاتی باید به نطقه ای برسد كه درآمد همه آحاد جامعه به صورت نظامند برای دولت شفاف و قابل شناسایی شود تا به تناسب آن از افرادی با درآمد بالا درآمد اخذ و بین اقشار با درآمد پایین در یك نظام جامع تامین اجتماعی بازتوزیع شود.
برای آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان با كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
IRNAeco@
https://t.me/irnaeco
اقتصام**2025**خبرنگار: لیلا جودی*انتشار: مرضیه فاتحی