مجید مشكی ادامه داد، ارامنه در ایران دارای پایگاه های مختلفی دارند. به عنوان مثال باشگاه آرارات در تهران یكی از كم نظیرترین باشگاه هایی است كه در اختیار ارامنه است و یك فرصت بسیار استثنایی است.
در اصفهان و تبریز نیز فرصت های بسیار خوب برای ارامنه وجود دارد. مذاكراتی با این مجموعه ها انجام شده است و در سال جاری بخصوص به عنوان نمونه های اولیه این كار، حضور گردشگران را در سطح فرهیختگان، اساتید دانشگاه و دانشجویان فارغ التحصیل زبان فارسی ارمنستان در ایران داشتیم. این غیر از آن فرصت های مطالعاتی یا فرصت هایی است كه برای آموزش زبان فارسی ایجاد می شود. اینها از گذشته وجود داشته است.
خبرنگار ایرنا در جریان سفر به ایروان گفت و گویی نیز با مشكی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان انجام داده كه مشروح آن در ذیل می آید:
ایرنا: با دارا بودن پیشینه تاریخی هزاران ساله، روابط ایران و ارمنستان بویژه در یكی دو دهه اخیر وارد فاز جدیدی از همكاری ها شده است. در خصوص پیشینه روابط دو كشور بفرمایید.
مشكی: با تشكر از خبرگزاری جمهوری اسلامی برای این مصاحبه؛ امیدوارم كه این مصاحبه گامی برای ارتقای روابط همه جانبه دو كشور باشد. همانگونه كه اشاره داشتید جمهوری اسلامی ایران و كشور جمهوری ارمنستان از قرون بسیار دور با یكدیگر ارتباط گسترده سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی داشتند. البته این مراودات در دوره 80 ساله حكومت كمونیستی بنا بر محدودیت هایی كه وجود داشت كاهش پیدا كرد و به تناسب آن هم ارتباط دو ملت كاهش یافت.
در سال 1992 میلادی با فاصله اندكی، سفارت جمهوری اسلامی ایران در كشور ارمنستان راه اندازی و روابط سیاسی برقرار می شود و پس از آن هم با فراهم شدن مقدمات، روابط فرهنگی با عقد قرارداد بین جمهوری اسلامی ایران و كشور ارمنستان برقرار كه به طور مشخص و رسمی از سال 1378 شمسی روابط فرهنگی ایران و ارمنستان مجدد از سرگرفته می شود.
با توجه به پیوندهای تاریخی كه از گذشته وجود داشته و بسترهای آماده و فراهمی كه بوده، این ارتباط های فرهنگی بسرعت رو به گسترش می رود و جای خودش را در حوزه های مختلف باز می كند.
ایرنا: در چارچوب این همكاری ها سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ایروان چه اقداماتی را انجام داده و یا در دستور كار خود دارد؟
مشكی: اولین حوزه ای كه می شود به آن اشاره كرد و از قدیم الایام وجود داشته و در سال های اخیر هم گسترش بسیار خوبی در آن اتفاق افتاده است، حوزه آموزش زبان فارسی است. كشور ارمنستان یكی از معدود كشورهایی است كه زبان فارسی در مدارس آن در حال تدریس است و آموزش خواندن و نوشتن و مكالمه زبان فارسی از كلاس دوم ابتدایی تا كلاس هفتم در حال انجام است و سالانه بیش از یك هزار و 700دانش اموز در این كلاس ها تحصیل می كنند.
در سه ساله اخیر كاری كه این مجموعه را رونق داده و به آموزش زبان فارسی كمك كرده موضوع برگزاری المیپاد زبان فارسی است كه راه اندازی شده و دانش آموزان این مدارس در رقابت علمی شركت كرده و آموخته های خود را به آزمون می گذارند و برگزیدگان این المپیاد به عنوان تشویق جهت آشنایی با فضای ایران به كشورمان اعزام می شوند كه در این چند ساله ، سالیانه نزدیك به 50 دانش آموز هر ساله به ایران سفر كرده و با پیشرفت های جمهوری اسلامی ایران در همه ابعاد آشنا شده اند و وقتی كه به كشور خودشان برگشته اند به عنوان یكی از مبلغان پیشرفت های ایران تبدیل شده اند.
همین فضای علمی در حوزه ایرانشناسی و در حوزه آموزش زبان فارسی در دانشگاه های مختلف ارمنستان هم رواج دارد و سالیانه فارغ التحصیلان زیادی در حوزه آموزش زبان فارسی و ایرانشناسی مشغول تحصیل هستند و فارغ التحصیل می شوند كه این خود به فضای گرم فرهنگی با تبادلات فرهنگی و گسترش فضای علمی و فرهنگی دو كشور بسیار كمك می كند.
بسیاری از این دانش آموختگان پس از فارغ التحصیلی با توجه به آشنایی خود از ایران، زبان فارسی و پیشرفت های ایران، در مناسب اجرایی در كشور ارمنستان مشغول به كار می شوند و این خود توسعه روابط دو كشور را در همه زمینه ها در پی خواهد داشت.
از دیگر حوزه هایی كه فعالیت های فرهنگی در آن شكل می گیرد موضوع مراودات فرهنگی است. كشور ارمنستان كشوری فرهنگی است و ملت ارمنی ، ملتی است كه در حوزه ها و رشته های مختلف هنری و فرهنگی صاحب سبك و صاحب سلیقه است.
حتی اگر به سابقه تاریخی بسیاری از فعالیت های فرهنگی و هنری مان در ایران نگاه كنید ارامنه نقش موثری در توسعه پیشرفت های هنری در ایران داشتند.
در رشته سینما، موسیقی و معماری ارامنه زیادی را می بینید كه صاحب سبك و تاثیر گذار در پیشرفت ایران در این حوزه ها بودند. این فضا در خود ارمنستان هم وجود دارد.
با وجود این كه ارمنستان در این حوزه ها صاحب سبك و سلیقه است اما درهایش برای فعالیت های فرهنگی در همین حوزه ها به روی ایرانیان باز است و بسیار از حضور ایرانیان در حوزه های مختلف استقبال می كنند؛ در حوزه تئاتر، سینما، موسیقی هم
بسیار خوشحال می شوند كه با ایران ارتباط های گسترده ای داشته باشند. در همین زمینه هم مراودات در تمام حوزه ها بین جمهوری ارمنستان و ایران بسیار گسترده و فراوان است .
در سالیان اخیر گروه های مختلف موسیقی و هنرمندان برای اكران فیلم های خود به ارمنستان سفر كرده اند كه همه این ها نشانگر روابط گسترده و عمیق در حوزه های مختلف فرهنگی است.
**حضور سالانه 10هزار گردشگری ایرانی در ارمنستان
ایرنا: در خصوص دیگر زمینه ها از جمله گردشگری چطور؟
مشكی: از دیگر زمینه هایی كه در حال پیگیری آن هستیم و در سالیان اخیر گسترش نسبتا خوبی داشته موضوع گردشگری است. گردشگری از طرف جمهوری اسلامی ایران به سمت ارمنستان رونق بسیار خوبی گرفته است، بخصوص در سالیان اخیر كه زیرساخت های گردشگری در ارمنستان فراهم و بهتر شده است شاهد این هستیم كه سالیانه 10ها هزار نفر از اتباع ایران با حضور در ارمنستان از فرصت های گردشگری در این كشور استفاده می كنند و البته این رفت و آمدها ضمن تعمیق باورها و اشتراكات فرهنگی كه بین دو ملت است، باعث انتقال فرهنگ ها شده و باعث دوستی های مجدد می شود. علاوه بر این زمینه ای را برای آشنایی دو ملت با همدیگر فراهم می كند و در تلاش هستیم كه همین جریان هم از طرف ارمنستان به سمت ایران اتفاق بیفتد.
**هر گردشگر یك مبلغ فرهنگی
ایرنا: آیا در این خصوص مذاكراتی هم صورت گرفته است؟
مشكی : ارامنه در ایران دارای پایگاه های مختلفی است. به عنوان مثال باشگاه آرارات در تهران یكی از كم نظیرترین باشگاه هایی است كه در اختیار ارامنه است و یك فرصت بسیار استثنایی است. در اصفهان و تبریز نیز فرصت های بسیار خوب برای ارامنه وجود دارد. مذاكراتی با این مجموعه ها انجام شده است و در سال جاری بخصوص به عنوان نمونه های اولیه این كار، حضور گردشگران را در سطح فرهیختگان، اساتید دانشگاه و دانشجویان فارغ التحصیل زبان فارسی ارمنستان در ایران داشتیم. این غیر از آن فرصت های مطالعاتی یا فرصت هایی است كه برای آموزش زبان فارسی ایجاد می شود. اینها از گذشته وجود داشته است.
** سرمایه گذاری ایران در بازسازی كلیساهای ارامنه
ایرنا: یكی از فعالیت هایی كه از سوی ایران صورت گرفته بازسازی كلیساهای ارامنه بوده است. اینكار چه تاثیری در استحكام روابط بین دو ملت و دو كشور داشته است؟
مشكی: بازدید از كلیساهای بازسازی شده ارامنه در ایران كه كم هم نیستند، بسیار جاذبه خوبی برای ارامنه است. این یك موقعیتی است كه بنا به دلایل مختلف در خود ارمنستان هم آنچنانی كه در ایران كلیساهای ارامنه بازسازی شده در ارمنستان امكان این فراهم نشده است و ایران بسیار فعالیت های تاثیرگذار و خوبی در زمینه گفت و گوی ادیان انجام داده است.
یكی از مظاهر عملی و عملیاتی گفت و گوی ادیان احترام گذاشتن به مراكز عبادی دیگران است كه در همین حوزه ایران سرمایه گذاری خوبی كرده است. ایران ، كلیساهای ارامنه را به خوبی بازسازی كرده است؛ بخصوص در منطقه آذربایجان شرقی و نیز آذربایجان غربی كه كلیساهای بسیار مهم و خوبی وجود دارد كه با هزینه ایران بازسازی شده اند و برخی نیز در فهرست آثار جهانی یونسكو ثبت شده اند و این برای ما باعث افتخار است.
وقتی ارامنه اینها را بازدید می كنند برایشان جای تعجب دارد كه در یك كشور اسلامی این سرمایه گذاری انجام گرفته است.
**ترجمه آثار كلاسیك ادبیات فارسی و ارمنی
ایرنا: دیگر فعالیت های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در تعمیق روابط فرهنگی در ایروان چه بوده است؟
مشكی : در حوزه های مختلف فرهنگی و هنری، تلاش های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ایروان برای تعمیق و گسترش همكاری های فرهنگی و هنری همچنان ادامه دارد.
در حوزه كتاب دوستدارم اشاره كنم به این كه در سه ساله گذشته ما به طور متوسط در هر دو ماه یك كتاب چاپ و از زبان فارسی به ارمنی ترجمه كردیم و در ارمنستان این كتاب ها توزیع شده است. بعضی از این ها كتاب ها صوتی هستند و در موضوع مختلف هم این اتفاق افتاده است؛ هم در موضوع های مذهبی و هم در حوزه ادبیات كتاب هایی توزیع شده است.
برای آشنایی بیشتر با مفاخر شعر و ادب فارسی هم كتاب هایی از پروین اعتصامی، خاقانی و مرحوم شهریار كه اخیر چاپ شده است، كتاب ها به زبان ارمنی ترجمه و چاپ و در یك سی دی صوتی اشعار این ها خوانده شده و در اختیار جامعه ارمنستان قرار گرفته است.
در كنار این، برای این كه از فضای روز جهانی عقب نباشیم در سایتی كه مربوط به رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است، هم به زبان ارمنی و هم فارسی همه فعالیت ها منعكس شده است. به عنوان مثال تمام كتاب هایی كه نام برده شد همین كتابی كه به تازگی چاپ شده و هم تمام كتاب هایی كه در 20ساله روابط فرهنگی از طرف رایزنی فرهنگی چاپ شده است به صورت تمام متن در سایت قرار گرفته است.
فایل های صوتی كتاب ها باز به صورت كامل در سایت قرار گرفته است و همه كسانی كه در اقصی نقاط دنیا به زبان ارمنی آشنا هستند می توانند با مراجعه به این سایت از این ها استفاده كنند.
ارمنستان شاید یكی از معدود كشورها و شاید تنها كشوری باشد كه جمعیت درون خودش به مراتب كمتر از جمعیتی است كه مهاجر هستند. یعنی از مجموع 10میلیون جمعیتی كه به ارامنه در سراسر جهان نسبت می دهند، سه میلیون نفر در ارمنستان و بقیه در خارج از ارمنستان زندگی می كنند.
با این اقداماتی كه انجام شده تلاش كردیم این خوراك فرهنگی را به سهولت و راحتی در اختیار تمام ارامنه در نقاط مختلف جهان قرار دهیم. تلاش هم انجام گرفته كه متقابلا آثار و متون كلاسیك و معاصر ارمنی به زبان فارسی ترجمه شود. موافقت نامه ای بین وزارت فرهنگ جمهوری اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران در دو سال گذشته امضا شده كه بر اساس آن 10 كتاب و اثر ارمنی به زبان فارسی ترجمه و با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران چاپ شده و در ایران در اختیار خواننده ایرانی قرار گیرد و در مقابل هم همین اقدام از سوی ارمنستان صورت خواهد گرفت.
از مجموعه این آثار تاكنون كار ترجمه و چاپ سه اثر به زبان فارسی و سه اثر به زبان ارمنی به اتمام رسیده و توزیع هم شده است. بقیه هم در مراحل اجرایی و عملیاتی است.
ایرنا: در دیگر حوزه ها چه ظرفیت هایی برای تعمیق روابط دو كشور صورت گرفته است؟
مشكی: ما جای كار در ارمنستان بسیار داریم؛ در حوزه فعالیت های فرهنگ و هنری لازم است كه سرمایه گذاری بسیار بیش از آن چیزی كه تاكنون گرفته انجام شود. رایزنی فرهنگی به عنوان مدیریت فعالیت های فرهنگی در خدمت همه كسانی است كه بخواهند در این حوزه فعالیت كنند.
آمادگی همكاری را در حد اعلا و توان و امكاناتی كه هست، داریم. تلاش كردیم كه تاثیرگذاری فرهنگی را در توسعه روابط فرهنگی بین دو كشور داشته باشیم و امیدوارم كه با افزایش توانمندی ها هم در حوزه دولتی هم در حوزه بخش خصوصی بتوانیم این تاثیرگذاری و این پیوندهای مشترك را در حوزه روابط فرهنگی بین ایران و ارمنستان روز به روز به رشد و توسعه بیش از پیش نزدیك كنیم.
ایرنا: با توجه به سفر آقای روحانی به ایروان در سال گذشته و پس از آن سفری كه رئیس جمهوری ارمنستان به تهران خواهند داشت ، امید است كه این ها بستر توسعه هر چه بیشتر روابط دو كشور را فراهم كند. ارزیابی شما چیست؟
مشكی: به نكته بسیار خوبی اشاره كردید؛ جناب آقای سركیسیان ریاست جمهوری ارمنستان در دور اول انتخاب شدن جناب آقای دكتر روحانی به عنوان یازدهمین رییس جمهوری اسلامی ایران هم در مراسم تحلیف شركت كردند و از معدود روسای جمهوری بودند كه در این مراسم حضور داشتند. در این دوره هم بناست كه در مراسم تحلیف به همراه وزیر امور خارجه ارمنستان شركت داشته باشند و در سال گذشته هم آقای دكتر روحانی در سفری كه به ارمنستان داشتند، گام بزرگی را برای توسعه بیش از پیش روابط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برداشتند.
امیدوارم این رفت و آمد مقام های ارشد دو كشور در سطوح پایین تر هم استمرار پیدا كند كه به طور قطع و یقین این رفت و آمدها به گسترش روابط در همه ابعاد و زمینه ها كمك خواهد كرد.
**گشایش دفتر ایرنا در ایروان
من ضمن این كه مجددا از این كار رسانه ای كه برای شناخت بیشتر ارمنستان از سوی ایرنا انجام می شود، تقدیر و ابراز امیدواری و آرزو می كنم كه بزودی زود هم شاهد حضور خبرگزاری های مختلف در ایروان و در ارمنستان باشیم.
توسعه روابط رسانه ای می تواند بسترساز برای توسعه همه جانبه روابطی باشد كه ما می خواهیم داشته باشیم و به سطح مطلوب و بیش از آن چیزی كه اكنون داریم، برسیم.
ابراز امیدواری می كنم كه خبرگزاری جمهوری اسلامی هم دفتر مستقلی را در كشور ارمنستان برای پوشش اخبار مهم برای گام برداشتن در توسعه روابط همه جانبه دو كشور بردارد و در اینجا هم ما شاهد افتتاح دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی در ایروان باشیم.
سیام**6084*1436*گفت و گو: امیر خان زاده*انتشار:داود پوصحت*
تهران- ایرنا- رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان با ابراز امیدواری برای راه اندازی هر چه سریع دفتر ایرنا در ایروان، سفر مقام های ارشد دو كشور را زمینه ساز تعالی هر چه بیشتر روابط فی مابین دانست و گفت: امیدواریم این رفت و آمدها در سطوح پایین تر هم استمرار پیدا كند كه به طور قطع و یقین این امر به گسترش روابط در همه ابعاد كمك خواهد كرد.