به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا ، هرچند كه رئیس جمهوری آمریكا از آغاز دوره رقابت های انتخاباتی رویكرد ضد برجامی خود را نشان داد اما هیچ گاه نتوانست به این توافق بین المللی خدشه ای وارد كند یا آن را بر هم بزند. به تازگی وی از وزارت امور خارجه آمریكا خواست با بررسی و پژوهش در متن برجام و رویه های ایران، تا ماه اكتبر (مهرماه )مواردی ز نقض را برای وی دست وپا كنند.
رئیس جمهوری آمریكا با این كار می خواهد مسئولیت نقض برجام را برعهده ایران قرار دهد. ترامپ دو هدف را جست وجو می كند نخست اینكه اثبات كند برجام نقص دارد و باید توافق محكم تری در زمینه هسته ای شدن ایران منعقد می شد؛ نكته دوم اینكه برای اعمال تحریم های جدید اقتصادی و سیاسی، ائتلاف بین المللی ضدایرانی را تشكیل دهد.
به گواه تحلیلگران و رسانه ها حتی در غرب، ترامپ در هر دو هدف خود تاكنون شكست خورده است. ایران با استناد به گزارش های سازمان های بین المللی و اعتراف آژانس های اطلاعاتی آمریكا به طور كامل برجام را اجرا كرده است. بنابراین اكنون هیچ توجیهی برای اقدام های ضدایرانی ترامپ در دسترس وی قرار ندارد.
**ترامپ در مقابل واقعیت ها
مواردی كه پیشتر به آن اشاره شد واقعیت هایی هستند كه ترامپ راه گریزی از آن ها ندارد. حقیقت غیرقابل انكار این است كه دولت ترامپ در زمینه توافق هسته ای هیچ بهانه ای را در دسترس ندارد. همانگونه كه وی چندی قبل به روزنامه «وال استریت ژورنال» آمریكا گفت : اگر دست ترامپ باز بود تا ماه اكتبر صبر نمی كرد و 180 روز قبل كه برای نخستین بار اجرای برجام از سوی ایران را تایید كرد، تهران را به نقض برجام متهم می كرد.
در همین زمینه روزنامه «لس آنجلس تایمز» رویكرد ترامپ در مورد ایران و توافق هسته ای را همچون داستان «آلیس در سرزمین عجایب» توصیف كرد و نوشت: رئیس جمهوری آمریكا می خواهد در ماه اكتبر نقض ایران از برجام را اعلام كند تا تحریم های اقتصادی سختی برای هر فرد یا كشوری كه با ایران معامله انجام می دهد وضع نماید؛ این فكر خوبی نیست.
به نوشته این روزنامه آمریكایی اگرچه ترامپ به وزارت خارجه دستور داد تا بهانه كافی مورد نیازش را آماده كنند اما وی منطق خود را اعلام نكرده است زیرا هیچ دلیلی در دست ندارد. ایران هیچ اقدامی را انجام نداده كه به آمریكا اجازه دهد تحریم ها را وضع كند.
به تعبیر این روزنامه رویكرد ترامپ اكنون شبیه آلیس در سرزمین عجایب است. آنجا كه كودكی در این داستان آرزوهایی دور از حقیقت را دنبال می كند.
لس آنجلس تایمز افزود: تفاوتی نمی كند رئیس جمهوری آمریكا چه فكری دارد واقعیت این است كه ایران كاملا به توافق هسته ای پایبند بود. اگر ترامپ در این شرایط نقض برجام از سوی ایران را اعلام كند بیشتر كشورهای جهان به ویژه كشورهای اروپایی، ایالات متحده را سرزنش خواهند كرد و نه تهران.
به اعتقاد تحلیلگران اگر واشنگتن مسئول فروپاشی برجام شناخته شود موانع برای اقدام های بعدی ترامپ بیشتر می شود. در این صورت نه تنها وضع تحریم اقتصادی شدنی نیست بلكه شرایط برای تعامل اقتصادی بیشتر ایران آماده می شود و بسیاری از كشورها تحریم های یكجانبه ترامپ را اجرا نخواهند كرد. گرچه این روند آغاز شد و ماه گذشته توتال فرانسه قراردادی 4 میلیارد دلاری را با ایران امضا كرد. در صورت اعمال تحریم های بیشتر تقابل اصلی میان آمریكا و اروپا رخ می دهد.
بنابر تحلیل لس آنجلس تایمز پاره كردن برجام تنها دشمنی آمریكا با ایران را ثابت می كند. ضمن اینكه مهمترین بازنده این شرایط غربی ها خواهند بود.
**خیالبافی های ترامپ و ادامه ضرر شركت های آمریكایی
فشارهای چند ساله كاخ سفید باعث انتقادهای شدید بنگاه های اقتصادی كشورهای غربی به ویژه آمریكا شده است. اگرچه ترس از مجازات این شركت ها را محتاط كرده است اما به دلایل گوناگون شركت های غربی تلاش می كنند مشاركت خود در اقتصاد ایران را پررنگ تر كنند. توافق های خودرویی با فرانسه و قراردادهای نفتی گوناگون موید وجود این تمایل در غرب است كه البته با استقبال چین و روسیه روبرو شده است.
چندی قبل هم نشریه «فوربس» در گزارشی به همین موضوع اشاره كرد و آورد: با وجود فشار آمریكا روابط تجاری میان ایران و روسیه از سال 2016 افزایش چشمگیری پیدا كرد. روسیه و ایران قرارداد 2.5 میلیارد دلاری را در زمینه تامین واگن های قطار به امضا رساندند. خریدهای نظامی و مشاركت در صنعت نفت وگاز از دیگر حوزه های همكاری دوطرف هستند.
تارنمای خبرگزاری «بلومبرگ» در گزارشی خواسته های ترامپ برای منزوی كردن ایران را رویاهای ترامپ توصیف كرد و نوشت ترامپ مانند روسای جمهوری پیشین آمریكا ده ها سال تحریم ایران را ادامه داده است. وی هم مانع شركت های نفتی آمریكایی شده تا نتوانند به هیچ معامله ای با ایران دست بزنند. این رویكرد فضا را برای حضور پررنگ تر رقبای آمریكا در این كشور حوزه خلیج فارس مناسب كرده است.
هرچه ایران از شرایط سود می برد شركت های نفتی آمریكایی همه فرصت های خود را در چنبره شركت های چینی، روسی و اروپایی می بینند؛ این دقیقا همان اتفاقی است كه كمتر یك دهه پیش در عراق واقع شد.
به نوشته این گزارش حدود 40 سال است كه شركت های آمریكایی از سرمایه گذاری و خرید نفت از ایران منع شده اند و حتی توافق هسته ای 2015 نیز این شرایط را تغییر نداد و كماكان شركت های نفتی آمریكایی بزرگترین بازنده توافق هستند. البته سفارش ایران برای خرید 120 هواپیما به عنوان یك استثنا در وزارت خزانه داری آمریكا در دست بررسی است.
گزارشگر بلومبرگ آورده است بتازگی 34 شركت نفتی برای انجام پروژه در ایران تایید شدند كه 12 مورد اروپایی، 6 شركت روسی، 5 شركت ژاپنی و 4 شركت چینی و 2 كره ای در كنار شركت های از آذربایجان، هند، اندونزی، مالزی و تایلند قرار دارند.
با وجود لحن تند آمریكا روند آرام مشاركت در پروژه های نفت و گاز ایران وجود دارد كه مهمترین آن ها با سرمایه گذاری توتال فرانسه و یك شركت چینی در فاز 11 پارس جنوبی بود. همچنین قراردادهای كوچكتری میان شركت های روسی و ژاپنی با ایران نیز امضا شده است. علاوه براین شركت های چینی و روسی علاقه مندی خود برای مشاركت و سرمایه گذاری بیشتر در ایران اعلام كرده اند.
بلومبرگ در یك مقایسه تاریخی میان ایران و عراق آورد: بازخورد تعجیل كشورها برای فعالیت در عراق در سال 2010 راهنمای خوبی برای ادامه این مسیر در مورد ایران است. اكنون شركت اكسون موبیل تنها شركت آمریكایی است كه همراه با شركت های اروپایی، روسی و آسیایی در عراق فعال است.
در بخش نتیجه گیری این گزارش نیز عنوان شد واقعیت این است كه اگر ترامپ به دنبال پایان دادن به توافق هسته ای و توقف سرمایه گذاری ها در ایران است به ایجاد ائتلافی بین المللی برای اعمال محدودیت نیاز دارد؛ اروپایی ها خود را به همراهی با ترامپ بی علاقه نشان می دهند. همچنین نباید انتظار همراهی چین و روسیه با رئیس جمهوری آمریكا را داشت. شرایط حاكی از آن است كه رویكردهای ترامپ از هم اكنون شكست خورده است.
پژوهشم**9130**1601**خبرنگار: حسین عباسی نسب** انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.
تهران- ایرنا- رسانه های آمریكایی تلاش «دونالد ترامپ» برای پیداكردن بهانه ای جهت نقض برجام و افزایش تحریم ایران را به آرزوهای كودكانه و خیالبافی هایی تشبیه می كنند كه تنها به ضرر آمریكا و منافع آن كشور تمام می شود.