اقتصاد مقاومتي، اصطلاحي است كه در چند سال اخير و با شدت يافتن تحريم‌ها عليه ايران به ادبيات اقتصادي كشور اضافه و نخستين بار در ديدار كارآفرينان با مقام رهبر معظم انقلاب در شهريور سال ۱۳۸۹ از سوي ايشان مطرح شد.
اقتصاد مقاومتي به مقابله با تحريم‌هاي اقتصادي عليه يك منطقه يا كشور تحريم شده، با كمترين وابستگي به خارج از كشور درباره نيازهاي اساسي و راهبردي در شرايطي كه صادرات و واردات هيچكدام براي آن كشور مجاز نيست، اطلاق مي‌شود.
به همين منظور بر اساس تصويب‌نامه هيئت وزيران در جلسه ۲۹ /۶ /۱۳۹۴ در اجراي سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري درباره اقتصاد مقاومتي و به استناد اصل يكصد و سي و هشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، ستاد راهبري و مديريت اقتصاد مقاومتي تشكيل شد.
اين ستاد به منظور بررسي، تصويب و راهبري برنامه‌هاي اقتصاد مقاومتي و نظارت بر عمليات اجرايي آنها به رياست معاون اول رئيس جمهوري و با عضويت وزيران امور اقتصادي و دارايي، نفت، نيرو، كشور، جهاد كشاورزي، راه و شهرسازي، دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، صنعت، معدن و تجارت، تعاون، كار و رفاه اجتماعي، ارتباطات و فناوري اطلاعات، رئيس سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور، رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، رئيس سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، رئيس كل بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، معاون امور مجلس رئيس جمهور، معاون علمي و فناوري رئيس جمهوري، مشاور اقتصادي رئيس جمهوري و رئيس هيئت عامل صندوق توسعه ملي و سه نفر اقتصاددان به انتخاب رئيس ستاد تشكيل شد.
در اين شرايط وزارت نفت بر اساس سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي ۲۴ محور را كه مي تواند راهگشاي چالش‌هاي پيش‌روي اقتصاد ايران باشد، مورد توجه قرار داد و كارنامه درخشاني از خود برجاي گذاشت تا جايي كه مي توان گفت عملكردش در اجراي سياست‌هاي ابلاغي از ديگر وزارتخانه‌هاي كشور خيره كننده بوده است.
عباس كاظمي مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فراورده هاي نفتي گفت: صنعت نفت تنها دستگاهي است كه سه بند مستقل از سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي به آن اختصاص يافته است. سياست‌هايي كه ۳۰ بهمن ماه ۱۳۹۲ ازسوي مقام معظم رهبري به قواي سه گانه كشور ابلاغ شد.
وي افزود: پس از ابلاغ سياستها و تاكيد در اين سه بند، بيژن زنگنه برنامه هايي را در خرداد سال ۱۳۹۳ تبيين و براي اجرا به چهار شركت اصلي ابلاغ كرد.
كاظمي درباره دورنماي اقتصاد مقاومتي در پالايش و پخش، بيان داشت: وزير نفت، خردادماه ۹۳ افزايش پالايش نفت خام به ۲ ميليون بشكه در روز (با احتساب پالايشگاه آناهيتا)، رسيدن به ظرفيت پالايش ميعانات گازي نزديك به يك ميليون بشكه در روز (۴۸۰ هزار بشكه در پالايشگاه‌هاي سيراف، ۳۶۰ هزار بشكه در پالايشگاه ستاره خليج فارس و ۱۲۰هزار بشكه در پالايشگاه بندرعباس) را از برنامه‌هاي بخش پالايش و پخش براي رسيدن به اهداف اقتصاد مقاومتي اعلام كرده بود.
مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فراورده هاي نفتي يادآور شد: با اين برنامه‌ها ظرفيت پالايش كشور به سه ميليون بشكه در روز خواهد رسيد. با ابلاغ اين برنامه‌ها مشخص شد كه وزارت نفت نقشه راه دقيقي براي تحقق اهداف اقتصاد مقاومتي در صنعت پالايشي كشور دارد و گام‌هاي اساسي در شرايط سخت تحريم از سوي اين وزارتخانه برداشته شده است.
كاظمي درباره اولويت‌هاي پالايشي در سال ۹۶ گفت: وزير نفت، برنامه‌ها و اولويت‌هاي شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي در برنامه ملي اقتصاد مقاومتي را به مديرعامل اين شركت و بر اساس سه بند، ابلاغ و ارائه گزارش عملكرد مطابق زمانبندي ارائه شده در سامانه «نظام يكپارچه پيشبرد و پايش اقتصاد مقاومتي» را خواستار شد.
وي افزود: پروژه هاي ابلاغي از سوي بيژن زنگنه شامل پروژه «تكميل فازهاي پالايشگاه ستاره خليج فارس و پالايشگاه سيراف»، پروژه «اجراي عمليات طرح‌هاي توسعه نوسازي پالايشگاه آبادان و تكميل و بهسازي پالايشگاه بندرعباس» و برنامه «كاهش قاچاق سوخت و انواع فرآورده‌هاي نفتي با همكاري ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز» است.
مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فراورده هاي نفتي درباره پالايشگاه ستاره خليج فارس، گفت: نخستين پروژه كه داراي اهميت ويژه هم به لحاظ ملي و فني است « پالايشگاه ستاره خليج فارس» است كه حرف و حديث زيادي دارد و رسانه هاي منتقد، گاهي از سر بي انصافي فقط تخريب مي كنند و آثار مثبت آن را ناديده مي‌گيرند.
كاظمي، از اين‌كه اين پروژه ملي به ثمر نشست و بالاخره پس از ۶ سال تاخير فاز نخست پالايشگاه راه اندازي و توليد بنزين در آن آغاز شد، ابراز خرسندي كرد و بيان داشت: اميدوارم همه ما براي بهره برداري از پروژه هاي ملي – ميهني كه نتيجه آن افتخار و سربلندي ايران است، خوشحال شويم و در مسير توسعه حركت كنيم.
وي افزود: پيگيري‌ها براي تكميل فازهاي پالايشگاه ستاره خليج فارس ادامه دارد و جلسه‌هاي هر دو هفته يك بار با حضور وزير نفت برگزار مي شود، هر چند كه پالايشگاه بخش خصوصي است؛ اما به دليل اهميت بالا و آثار مثبت ناشي از بهره برداري كامل از پالايشگاه و خودكفايي در توليد بنزين داخل، شركت پالايش و شخص وزير پيگير است.
كاظمي ادامه داد: فاز نخست پالايشگاه ستاره خليج فارس در حال تكميل نهايي است و واحد بنزين سازي آن در سرويس قرار دارد و تاكنون بيش از ۳۲۰ ميليون ليتر بنزين به انبار نفت بندرعباس تحويل شده و در حال تثبيت ظرفيت هستيم و به توليد روزانه بيش از ۶ ميليون ليتر بنزين يورو ۴ دست يافته‌ايم.
مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فراورده هاي نفتي اضافه كرد: پيشرفت واحدهاي فرايندي فاز دوم پالايشگاه ستاره ۷۲ درصد است كه تجهيزات موردنياز با پيگيري‌هاي صورت گرفته وارد شده و مشغول اجرا هستند كه اميدواريم با برنامه‌ريزي صورت گرفته، فازهاي بعدي پس از فاز نخست تكميل و وارد مدار توليد قرار گيرد.
وي همچنين به امضاي قراردادهاي تامين مالي و اجراي پالايشگاه‌هاي هشتگانه سيراف ميان كنسرسيومي از شركتهاي «هيوندايي» و «دايلم» از كره جنوبي و همچنين «چيوداي» از ژاپن اشاره كرد و گفت: ارزش اين قرارداد سه ميليارد دلار اعلام شده كه بر مبناي توافق امروز مقرر شده است ۲ ميليارد آن از سوي موسسه‌هاي مالي و اعتباري كره اي «كي اگزيم» و «كي شور» و يك ميليارد آن از سوي 2 شركت مالي و اعتباري «نكسي» و «كي بي» ژاپن تامين شود.
مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فراورده هاي نفتي ادامه داد: طول مدت اجراي اين قرارداد چهار سال اعلام شده كه با اجراي آن ۲۲ درصد به ظرفيت پالايشي و ۵۷ درصد به خوراك پتروشيمي كشور افزوده مي‌شود.
كاظمي بيان داشت: همچنين اجراي اين قرارداد علاوه بر آنكه ۱۳ ميليارد دلار درآمد ناخالص فروش خواهد داشت، سه درصد نيز به توليد ناخالص ملي كشور مي افزايد.
مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فراورده هاي نفتي درباره پالايشگاه آبادان گفت: عمليات اجراي طرح توسعه نوسازي پالايشگاه آبادان با گشايش ال.سي آغاز شده و در حال حاضر در مرحله سفارش كالا و بازگشايي پاكات از سوي كميسيون معاملات هستيم.
وي درباره پالايشگاه بندرعباس گفت: ارتقاي كيفيت پالايشگاه بندرعباس يكي ديگر از اولويت‌هاي ستاد اقتصاد مقاومتي است كه در حال حاضر با اعلام آمادگي شركت چيودا ژاپني در دست پيگيري است و پيشنهادهاي خوبي براي اصلاحات در پالايشگاه و تامين منابع مالي از سوي اين شركت انجام شده، مذاكرات نيز در مرحله مقدماتي است.
كاظمي درباره پالايشگاه اصفهان بيان داشت: قرارداد تجاري بهبود فرآيند بهينه سازي پالايشگاه اصفهان كه قبل از واگذاري انجام شده بود، با دايلم كره امضا شده و اميدواريم امسال كارهاي اجرايي آن آغاز شود كه با اجراي اين طرح، مازوت پالايشگاه به نحو قابل قبولي كاهش و بنزين به شدت افزايش مي‌يابد.
معاون وزير نفت در ادامه به بند «كاهش قاچاق سوخت و انواع فرآورده‌هاي نفتي با همكاري ستاد مبارزه با قاچاق سوخت» اشاره كرد و گفت: جلسه‌هاي كاهش قاچاق سوخت از سال ۹۲ به رياست شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران در كميته مبارزه با قاچاق سوخت هر دو هفته يكبار برگزار مي‌شود كه پيشرفت‌هاي خوبي هم حاصل شده است.
وي اجراي طرح تسهيم سوخت به ناوگان حمل و نقل براساس پيمايش را مطلوب توصيف كرد و افزود: در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ تقريبا ۶ ميليون ليتر كاهش مصرف سوخت داشتيم كه اين موضوع نشان مي دهد از توزيع ۶ ميليون ليتر سوخت خارج از شبكه جلوگيري كرده ايم؛ البته طبق آمار هم اكنون شاهد افزايش ۵,۵ درصدي مصرف سوخت در بخش حمل و نقل سنگين هستيم كه نشان از توسعه اقتصادي كشور و نه افزايش قاچاق دارد.
كاظمي يكي از نقاط قوت صنعت پالايش كه در پرتو اقتصاد مقاومتي به دست آمده را ساخت بيشتر كاتاليستهاي حياتي در داخل كشور عنوان كرد كه پيش‌تر از آمريكا تهيه مي شده است.
مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فراورده هاي نفتي گفت: امروز كاتاليستهاي برخي واحدها در داخل با كيفيت بالا ساخته مي‌شود كه از آن در پالايشگاه ستاره خليج فارس استفاده شد؛ البته اين كاتاليست قبلا در پالايشگاه اصفهان آزمايش شده بود.
كاظمي ادامه داد: در بحث ساخت داخل، تلاش مي شود كه براي پروژه هاي جاري و تامين قطعات، سهم صنايع داخلي افزايش يابد و سهم ساخت داخل را در پروژه هاي نوسازي و توسعه پالايشگاه ها به بيش از ۵۰ درصد ارتقا دهيم.
وي افزود: معتقديم با ظرفيت مهندسي بالاي صنايع داخلي، بيش از ۸۰ درصد قطعات پالايشگاه مي تواند در داخل توليد شود و همه تلاش مان اين است كه سهم بيشتري به ساخت داخل تعلق گيرد.
اقتصام**2022**1579
...............................................
منبع: نشريه وزارت نفت (مشعل)
تهران- ايرنا- وزير نفت، در خردادماه ۹۳ افزايش پالايش نفت خام و رسيدن به ظرفيت پالايش ميعانات گازي نزديك به يك ميليون بشكه در روز را از برنامه‌هاي بخش پالايش و پخش براي رسيدن به اهداف اقتصاد مقاومتي اعلام كرده بود.