به گزارش روز چهارشنبه ایرنا از وزارت آموزش و پرورش، این گروه كارشناسی كه از طرف سید محمد بطحایی، وزیر آموزش وپرورش ماموریت یافته بود تا علل بروز این سانحه را بررسی و اعلام نتیجه كند، گزارشی تفصیلی از نتیجه بررسی تیم تخصصی خود را منتشر كرد.
متن گزارش اولیه تیم تخصصی در 15 بند تشریح شده كه به شرح زیر است:
1 - برگزاری اردو در آموزش و پرورش به عنوان یك موقعیت یادگیری، از ضرورت‌های غیرقابل‌انكار است. در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش چنین آمده است: ایجاد شبكه‌ای از محیط‌های یادگیری مانند پژوهش‌سراها، اردوگاه‌ها، خانه‌های فرهنگ، كتابخانه‌های عمومی، نمایشگاه‌ها و موزه‌های تخصصی علوم و فناوری، مراكز كارآفرینی، ورزشگاه‌ها و سایر مراكز مشابه و برقراری تعامل اثربخش مدارس با این محیط‌ها، با رعایت اصل غنی‌سازی محیط مدرسه با همكاری سایر دستگاه‌ها. (فصل هفتم، راهبرد ششم، راهكار 6-6)
2 - اردو، موقعیتی است كه در آن بسیاری از موضوعاتی كه در كلاس درس قابل یادگیری و انتقال به دانش‌آموز نیست، در آن فضا قابل یادگیری است؛ موضوعاتی از قبیل فعالیت گروهی، تمرین مهارت‌های اجتماعی، آموختن مهارت‌های زندگی، تحمل دوری از خانواده و زندگی با جمع غریبه، تمرین فعالیت در شرایط سخت مانند اینكه غذای خودشان را خود آماده كنند محل استراحت خود را آماده كنند و امثالهم، از جمله موضوعاتی است كه می‌تواند در فضای اردو آموخته شود؛ نبود اردو می‌تواند یك نقیصه برای نظام آموزش و پرورش به حساب بیاید. لذا در آموزش و پرورش به ویژه در فعالیت‌های تشكیلاتی از جمله فعالیت‌های سازمان دانش‌آموزی، برگزاری اردو به عنوان یكی از مهم‌ترین محیط‌های یادگیری و تمرین عملی و تعمیق برخی از آموخته‌ها و اهداف تربیتی محسوب می‌شود.
3 - اردوهای ملی و قطبی معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی 1396-1395 شامل چند نوع اردو بود:
- اردوهای مرحله كشوری برگزیدگان مسابقات قرآن، عترت و نماز كه در دو بخش به طور متمركز در استان‌های اردبیل و خراسان رضوی، با شركت دو هزار و 700 دانش‌آموز برگزار شد.
- اردوهای ملی - قطبی تشكل پیشتازان و فرزانگان سازمان دانش‌آموزی با شركت 16 هزار دانش‌آموز و مربی كه در پنج قطب كشوری (تهران، اصفهان، شیراز، نیشابور و رامسر) سازمان‌دهی و اجرا شد.
- اردوهای ملی دانش‌آموزان مناطق مرزی كه در سه قطب كشوری (تهران، اردبیل و نیشابور) با هدف رسیدگی به وضعیت فرهنگی، بهداشتی و دانش‌آموزان كم‌بضاعت مناطق مرزی برگزار شد.
- اردوهای ملی برگزیدگان مرحله كشوری مسابقات فرهنگی - هنری كه به طور متمركز در اردوگاه كشوری شهید رجایی باغرود نیشابور با شركت دو هزار و 500 دانش‌آموز و مربی برگزار شد.
- اردوهای ملی دانش‌آموزی همیاران مشاور و مشاوران مدارس كه در 10 مركز استان در سطح كشور و با شركت دو هزار نفر از دانش‌آموزان و مشاوران مدارس برگزار شد.
- اردوی دانش‌آموزان زیارت اولی با شركت 17 هزار نفر از دانش‌آموزان مناطق محروم در استان‌های خراسان رضوی، قم و فارس 'زیارت مضاجع شریف امام علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع)، حضرت فاطمه معصومه(س) و حضرت شاه‌چراغ(ع).'
- اردوهای راهیان نور كه با شركت 600 هزار دانش‌آموز و با همكاری بسیج دانش آموزی در سطح كشور برگزار شد.
-اردوهای جهادی طرح هجرت سه با شركت 10 هزار دانش‌آموز و مربی در مناطق محروم سطح كشور برگزار شد.
- تمامی اردوها به تفكیك دختران و پسران و با 32 هزار سفر جاده‌ای اتوبوسی و بخشی نیز از طریق وسایل نقلیه ریلی و بعضا هوایی برگزار شده است.
4 - به طور خاص، اردویی كه این سانحه در آن اتفاق افتاد مربوط به اردوی ملی - قطبی تشكل پیشتازان و فرزانگان سازمان دانش‌آموزی بود كه با استعداد 16 هزار دانش‌آموز و مربی، در قالب 20 اردو و در پنج قطب كشوری، سازمان‌دهی شده بود. متاسفانه حادثه مورد بحث، مربوط به اردوی نوزدهم بود كه در شیراز به صورت ناقص و ماتم زده برگزار شد و اردوی بیستم(در اردوگاه شهید بهشتی اصفهان) ملغی شد.
در این گزارش همچنین آمده است: در سال‌های گذشته اردوی تشكیلاتی سازمان دانش‌آموزی به صورت اردوی ملی متمركز در تهران برگزار می‌شد و از سراسر كشور در دو مرحله، دختران و پسران از سراسر كشور با شركت پنج هزار نفر در اردوگاه شهید باهنر تهران حضور پیدا می‌كردند.
گزارش آورده است: در سال جاری بنا بر ضرورت توسعه اردوهای تربیتی - تشكیلاتی و با رویكرد كاهش طول سفرهای بین‌شهری و با در نظر گرفتن بعد مسافت بعضی استان‌ها به تهران (یا هر قطب متمركز دیگری)، مقرر شد این اردوها به صو
رت قطبی برگزار شوند؛ لذا پنج نقطه كشور (تهران، اصفهان، شیراز، نیشابور و رامسر) به عنوان قطب استان‌های همجوار انتخاب و اردوها به صورت قطبی برگزار شدند.
گزارش خاطر نشان كرد: در تابستان جاری در پنج نقطه و در هر نقطه چهار اردو برای سازمان دانش‌آموزی، دو اردو برای دانش‌آموزان پسر و دانش‌آموزان دختر و دو اردو برای مربیان آقا و مربیان خانم (مجموعا 20 اردوی قطبی) طراحی شد و در نهایت 18 اردو در سلامت و موفقیت برگزار شد. ولی با توجه به شرایط روحی ناشی از این اتفاق تلخ و با عنایت به نگرانی بعضی خانواده‌ها، اردوی بیستم لغو شد.
5 - در زمان‌بندی اردوهای ملی این تشكل‌های دانش‌آموزی، دو بخش وجود دارد؛ پذیرش و بدرقه كه روز اول و آخر اردو به‌حساب می‌آید و بین این دو، چهار روز اقامت دانش‌آموزی و برنامه اصلی اردو است كه بر اساس زندگی در شرایط سخت طراحی شده است.
در روز اول اردو، از ساعت 7:00 صبح تا 16:00 فرصت استقرار گروه‌های دانش‌آموزی در اردوگاه است؛ از ساعت 18:00 تا 20:00 مراسم افتتاحیه اردوهای تشكیلاتی است كه روز حادثه در واقع روز ورود به اردو و روز پذیرش بوده است.
در ادامه گزارش آمده است: سپس چهار روز برنامه مستمر دارند كه برنامه آنها، اردو در شرایط سخت است یعنی محل استراحت خود را خودشان مهیا می‌كنند؛ (خوابگاهی آماده نیست، هرچند اردوگاه‌های ما این امكان را دارند اما اردوهای تشكیلاتی، اردوی تمرین واقعی زندگی است) پخت‌وپز را خودشان انجام می‌دهند و ظرف‌های غذایشان را خودشان مهیا می‌كنند. در این اردوها بچه‌ها شرایط سخت را تمرین می‌كنند؛ و در این شرایط برای یك زندگی واقعی آماده می‌شوند و شرایطی را تجربه می‌كنند كه در بازگشت به شهر خودشان بتوانند با قوت و انگیزه بیشتری مسیر زندگی‌شان را ادامه دهند.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: اختتامیه اردوها در ساعت 6 تا 8 بعدازظهر روز پنجم برگزار می‌شود. سپس برنامه خاتمه می‌یابد و دانش آموزان در روز ششم، به شهرستان‌های محل زندگی خود بازمی‌گردند.
6 - افتتاحیه اردو از ساعت 18:00 تا 20:00 است و زمان‌بندی به گونه‌ای تنظیم شده كه این امكان را به اعزام كنندگان دانش آموزان می‌دهد كه بتواند در روز صورت پذیرد؛ و با توجه به اینكه اردو به شكل قطبی است یعنی از هر نقطه مركزی قطب كه در نظر بگیریم هیچ شهرستانی تا مقصد نهایی اردو بیش از 9 ساعت فاصله ندارد.
7 - برنامه‌ریزی اعزام اردوها بر عهده اداره كل استان‌ها (شورای برنامه‌ریزی سازمان دانش‌آموزی استان، با مسئولیت مدیركل استان) است و تصمیمات مربوط به زمان‌بندی اعزام و استقرار دانش‌آموزان توسط ایشان اتخاذ می‌شود.
8 - مصوبه 207/دش مورخ 17 فروردین ماه سال 1883 شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن بیان اهداف و سیاست‌های برگزاری اردوها، در بند یك ماده 4 مصوبه آورده است: دستورالعمل اجرائی اردوهای دانش‌آموزی مطابق با این سیاست‌ها، ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ تصویب این مصوبه توسط وزارت آموزش و پرورش تهیه و با امضای وزیر آموزش و پرورش به واحدهای تابعه آن وزارتخانه ابلاغ می‌شود؛ بر همین اساس دستورالعمل اردو و بازدید دانش‌آموزی در این وزارتخانه تدوین و پس از مستندسازی با امضای وزیر وقت به واحدهای تابعه ابلاغ شده است. این دستورالعمل به تناسب شرایط و تغییرات ساختاری چندین بار بازنگری و اصلاح شده كه آخرین بازنگری در آبان ماه 1389 انجام گرفته و با امضای وزیر وقت به ادارات كل آموزش و پرورش استان‌ها ابلاغ شده است. این دستورالعمل مبنای برگزاری اردوهای دانش‌آموزی است كه در آن برای وسایل نقلیه شرایط خاصی مطرح شده است؛ همچنین حركت در شب را هم مجاز دانسته و مجوز حركت كاروان اردو در شب و با وسیله نقلیه اتوبوس با رعایت ضوابط و مقررات راهنمایی و رانندگی بلامانع اعلام شده است.
9 - نوزدهمین اردوی تشكیلاتی پیشتازان و فرزانگان تابستان سال جاری با محوریت قطب استان فارس و اردوگاه شهید دستغیب شیراز بود كه استان‌های همجوار در آن شركت داشتند. از استان هرمزگان سه دستگاه اتوبوس عازم اردو می‌شود (از بندرعباس به سمت شیراز) و در بیست كیلومتری شهر داراب متاسفانه یكی از اتوبوس‌ها دچار سانحه شد. دو اتوبوس دیگر با سلامتی به داراب رسیدند كه صلاح دیده شد با توجه به شرایط دوستانشان و دانش‌آموزان سانحه دیده به بندرعباس بازگردانده شوند؛ اما بقیه دانش‌آموزان از دیگر استان‌ها (فارس، كرمان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان و كهكیلویه و بویراحمد) در اردو حضور داشتند و نوزدهمین اردو، بدون حضور دانش آموزان بندرعباسی برگزاری شد.
10 - متاسفانه در اثر واژگونی یك دستگاه اتوبوس هفت نفر از دانش‌آموزان معصوم و یك نفر از مربیان فداكار، جان خود را از دست دادند. گزارش مصاحبه‌های دانش‌آموزان و مربی كه از حادثه، جان سالم به دربرده‌اند نشان می‌دهد كه راننده‌ای كه از حوالی ساعت 23:00 پشت فرمان بوده، با وجود آنكه به علت خستگی موظف بوده
جای خود را به راننده دیگر بدهد، متاسفانه بر جابجا نشدن و ادامه رانندگی اصرار داشته است؛ به شهادت دانش‌آموزان و دیگر همكاران حاضر، خانم فراحی(ره) سرپرست فقیده اتوبوس، چندین بار به راننده تذكر داده كه خسته هستید و لطفا با راننده دیگر جابه‌جا بشوید؛ حتی یك‌بار گفته كنار جاده توقف كنید و چون خسته هستید استراحت كنید اما راننده خاطی حرف‌شنوی نكرده كه متاسفانه نهایتا منجر به سانحه شده است.
11 - طبق گزارش بررسی‌های اولیه كارشناسان پلیس‌راه و وزارت راه، مقصر اصلی حادثه، راننده بوده كه اكنون در بازداشت است. بر همین اساس وی در اظهارات خود اعلام كرده كه در مواجهه با خودرویی كه از مقابل به سمت اتوبوس می‌آمده تغییر جهت ناگهانی داده كه منجر به برخورد اتوبوس با لبه پل و تركیدگی لاستیك جلو شده و متعاقب آن، كنترل اتوبوس از دست راننده خارج و پس از طی حدود 100 متر به پهلوی راست واژگون می‌شود؛ همچنین بررسی‌ها در خصوص جاده موردنظر، بیانگر آن است كه مقطع راه مستقیم و علائم و خط‌كشی‌ها مناسب بوده و سرعت اتوبوس هم 86 كیلومتر بر ساعت بوده است. ولی شواهد موجود نشان از خواب آلودگی راننده و انحراف تدریجی از مسیر دارد و نه انحراف ناگهانی.
12- در خصوص انتخاب وسیله نقلیه و راننده نیز با اعتماد به نهاد‌ها و دستگاه‌های مسئول در این امر بر اساس مدارك و مستندات قانونی نسبت به عقد قرارداد با شركت مسافربری انتخاب وسیله نقلیه اقدام شده و با توجه به ممنوعیت نداشتن حركت در شب، برنامه‌ریزی زمان حركت ساعت 23:00 تنظیم شد تا پس از طی مسیر بعد از حدود 8 ساعت، حوالی ساعت 7 صبح به محل اردوگاه شهید دستغیب شیراز وارد شوند كه متاسفانه با این حادثه دلخراش این سفر ناتمام ماند. هرچند با توجه به اینكه تا ساعت 16:00 فرصت حضور و پذیرش وجود داشته و مقدور بود كه ساعت حركت به ساعات روشن روز موكول شود ولی با اتكا به تجربیات و سفرهای مشابه قبلی این‌طور عمل نشده است.
بر اساس این گزارش، مسیر بندرعباس - شیراز فاقد مسیر ریلی است و تماما شیب مثبت دارد. لذا اتوبوس‌های این مسیر، روزها از شیراز به سمت بندرعباس می‌آیند و شب‌ها بالعكس، چرا كه در طول روز نیاز به استفاده از كولرگازی است و موتور ماشین كشش لازم برای هم‌زمانی استفاده از كولر و حركت سربالا را ندارد.
13 - در این حادثه متاسفانه تعداد هفت دانش‌آموز و یك مربی، در دم فوت شدند و 33 دانش‌آموز و یك مربی نیز مصدوم شدند. تیم امداد ظرف ده دقیقه از سپاه مستقر در منطقه و هلال‌احمر و پلیس‌راه به محل حادثه رسیدند. همچنین اعزام مصدومین به موقع انجام شده و غیر از كسانی كه در لحظه اول تصادف جان باختند، به همه مصدومین به موقع رسیدگی شده؛ به طوری كه بعد از صحنه تصادف، هیچ مورد فوتی نداشتیم.
14 - رسیدگی‌ها منجر شد كه این سانحه با حداقل تلفات ساماندهی شود، تاكنون 24 نفر از مصدومین، از بیمارستان مرخص شده و به همراه خانواده‌هایشان كه به شهر داراب آمده بودند، به شهرستان‌های خودشان اعزام شدند؛ و 2 نفر امروز مرخص می شوند.
15 - از ابتدای سانحه، نسبت به اطلاع رسانی مناسب به خانواده ها و اسكان آنها در محل مناسب (شیراز و داراب) و پذیرایی كامل از آن بزرگواران، اقدام شده است.
16 - هم اكنون 8 نفر از مصدومان (7 دانش آموز و یك مربی) در دو بیمارستان شیراز هستند تا فرایند درمان آنها كامل شود و ضمنا تاكید شده كه تا كامل شدن فرایند درمان در بیمارستان بمانند و خانواده های آنها نیز اسكان داده شدند.
17 - در بعدازظهر روز سانحه، وزیر آموزش و پرورش به همراه معاون پرورشی وی، استاندار فارس و قائم‌مقام وزیر بهداشت (حریرچی) در محل حادثه و در شهرستان داراب حضور یافته و از نزدیك با خانواده ها دیدار و در جریان فرایند رسیدگی و درمان قرارگرفته و توصیه‌های لازم داده شد.
18 - عصر همان روز، جلسه ستاد بحران استانداری به ریاست استاندار و با حضور نماینده شهرستان داراب، تشكیل و تصمیمات فوریتی اتخاذ شد.
19 - انتقال پیكرها در پایان روز جمعه 10 شهریور انجام شد و پیكر مربی با توجه به درخواست خانواده وی كه شیرازی بودند، به شیراز منتقل و در شیراز تشییع شد و پیكر یك دانش‌آموز به حاجی‌آباد منتقل و تشییع شد. مراسم تشییع پیكرهای پاك سایر دانش‌آموزان در ساعت 17 روز شنبه 11 شهریورماه باشكوه خاصی در بندرعباس برگزار شد. در این مراسم، استاندار هرمزگان و نماینده ولی‌فقیه در استان و معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش و همچنین مدیركل آموزش و پرورش استان و معاونان وی حضور داشتند. قطعا این حضور باعظمت مردم و مسئولان ، تاثیر بسزایی در ایجاد آرامش روحی و التیام دل داغدار خانواده این عزیزان داشته است كه به سهم خود از مردم مسلمان و خداجوی استان تقدیر و تشكر می‌كنم شود.
در پایان این گزارش آمده است: بررسی‌های اولیه حاكی از آن است كه شغل اصلی راننده خاطی، آهنگری است و بعضا به رانندگی اشتغال دارد.
- نب
ستن كمربند ایمنی توسط دانش آموزان، به سفارش راننده بوده است، هرچند هم مربی مرحومه و هم مربی مصدوم، به بچه ها سفارش كرده اند كه كمربند خود را ببندید؛ ولی راننده گفته نیازی نیست، هر زمان به پلیس‌راه نزدیك می‌شدیم خودم به شما اعلام می‌كنم كه كمربندتان را ببندید!
- حركت در شب ضروری نبوده بلكه یك امكان بوده كه با توجه به گرمای روز و شیب مثبت مسیر، تصمیم به حركت در شب اتخاذ شده است.
- متاسفانه مكان مناسبی (اردوگاه) برای اسكان شبانه دانش آموزان تجمع كرده در بندرعباس كه از شهرستان‌های اطراف آمده بودند، وجود ندارد و لذا ناچار شده اند كه شبانه حركت كنند.
گزارش خاطر نشان كرده است: ضمن ابراز تاسف مجدد از این سانحه دلخراش كه همه مردم ایران را عزادار كرد، بر خود لازم می دانیم كه از خدمات امدادی هلال‌احمر و خدمات درمانی تیم پزشكی و پرستاری بیمارستان‌های داراب و شیراز، تشكر كرده و همچنین از مردم و مهمان‌نواز شهرستان داراب كه به‌نوبه خود به كمك روحی و جسمی مصدومین شتافتند و با تشكیل صف اهدای خون در پایگاه‌های اهدای خون و رسیدگی و دلجویی و ابراز همدردی با خانواده‌های تعدادی از دانش‌آموزان جان‌باخته كه در محل حضور یافته بودند و صحنه‌های زیبایی از ایثار و نوع‌دوستی را خلق كردند، تقدیر و تشكر می‌كنیم.
گزارش آورده است: همچنین لازم است از مساعدت‌های ویژه و مدیریت بحران توسط استاندار استان فارس و فرماندار داراب و همچنین دادستان داراب، تشكر ویژه صورت پذیرد.
بدیهی است علاوه بر این گزارش، سایر دستگاه‌های ذی ربط (پلیس‌راه، وزارت راه، قوه قضاییه) نیز گزارش‌های خود را ارسال خواهند كرد.
بر اساس این گزارش، روند پیگیری جدی و قاطع درمان مصدومان و مجروحان این سانحه در بالاترین سطح و زیر نظر مستقیم وزیر آموزش و پرورش بدون وقفه ادامه دارد وگزارش های تكمیلی از اقدامات در حال انجام، منتشر خواهد شد.
حادثه واژگونی اتوبوس حامل دختران دانش آموز عضو تشكیلات فرزانگان استان هرمزگان ساعت سه و 59 دقیقه بامداد جمعه - 10 شهریورماه - در شهرستان داراب فارس روی داد و در این حادثه هفت دانش آموز، سرپرست آنها و همچنین كمك راننده اتوبوس جان باختند.
به دنبال این حادثه سید محمد بطحائی وزیر آموزش و پرورش با سفر به داراب ضمن عیادت از دانش آموزان آسیب دیده در حادثه واژگونی اتوبوس به بررسی روند رسیدگی به آنها و همچنین ابعاد این حادثه پرداخت.
شهرستان داراب در فاصله 225 كیلومتری جنوب شرقی شیراز واقع شده است.
فراهنگ**1883 **1823 دریافت: مریم جلوداران ** انتشار: طاهره نبی اللهی
تهران-ایرنا- گروه كارشناسی وزارت آموزش و پرورش كه با هدف بررسی سانحه دلخراش واژگونی اتوبوس حامل دانش آموزان هرمزگانی ماموریت ویژه یافته بود، گزارش اولیه خود را منتشر كرد.