ضرورت حفاظت از زیست بوم ها با فرهنگ سازی و آگاهی بخشی

مطبوعات كشور به طور روزانه مهمترین و برجسته ترین رخدادهای داخلی و خارجی را پوشش می دهند. این در حالی است كه بخش زیادی از خبرها، یادداشت ها، گزارش ها، گفت وگوها و ... به انعكاس شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه اختصاص می یابد؛ موضوعی كه توجه ویژه به آن اهمیتی فزاینده دارد.

گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ موضوع های یادشده را كه انعكاس قابل توجهی در روزنامه های صبح دوشنبه یكم آبان 1396 خورشیدی داشت؛ با هدف آگاهی بخشی و اطلاع رسانی بررسی كرده است.

** محیط زیست و چالش های فراروی آن
بهره برداری های انسان از محیط اطراف و بی توجهی به پیامدهای آن از علت های اصلی تخریب زیست بوم ها به شمار می رود كه از آن جمله می توان به قطع درختان، گسترش بی‌رویه شهرها و كارخانه‌ها اشاره كرد و تنها با اجرای سیاست های اصلاحی است كه می توان، جانی دوباره به محیط زیست بخشید.

روزنامه «ایران» در گزارشی با عنوان «بارش‌های امسال به داد جنگل‌های زاگرس رسید»، نوشت: قصه درد زوال و خشكیدگی جنگل‌های زاگرس برای نخستین بار در سال 78 بود كه آغاز شد و تا همین الان كه حدود 18 سال از آن می‌گذرد، به پایان نرسیده است. شاید بتوان عمق فاجعه را در این جمله ریاست جمهوری كه «درد درختان بلوط كمتر از درد دریاچه ارومیه نیست»، درك كرد. به گفته كارشناسان اگر روند آتش‌سوزی‌های طبیعی و عمدی، بهره برداری‌های بی‌رویه، خشكسالی، ریزگردها، بیماری‌ها و آفات، تخریب اراضی جنگلی و.... به همین منوال ادامه داشته باشند تا 50سال آینده تنها خاطره‌ای از بزرگ‌ترین پهنه جنگلی كشور به یاد می‌ماند.

حجت‌الله فتحی معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران، اظهار داشت: روند زوال و خشكیدگی درختان بلوط در استان‌های زاگرس نشین پدیده‌ای نو نیست و از 11 استان این منطقه 6استان درگیر این پدیده هستند. ایلام یكی از استان‌هایی است كه جنگل‌های زاگرسی آن بیشترین آسیب را دیده است. طی این سال‌ها از 6 میلیون هكتار جنگل‌های زاگرسی استان، حدود یك میلیون و130 هزار هكتار دچار خشكیدگی شده‌اند. 10 درصد این میزان بیش از 70 درصد آسیب جدی دیده‌اند. وی ادامه داد: خشكسالی‌های چند سال اخیر از مهم‌ترین دلایل زوال جنگل‌های زاگرسی بوده، اما خوشبختانه امسال بارش‌ها مناسب بوده و می‌توانم اعلام كنم كه با توجه به میزان رطوبت كافی و پدیده‌های جوی مناسب خشكیدگی درختان كند شده و پیشرفت بیماری تحت كنترل است.

این روزنامه همچنین در گزارشی با درج عنوان «دریاچه آب می‌رود»، آورد: حالا دریاچه ارومیه را در برهه‌ای حساس و سرنوشت ساز و بار دیگر در آستانه فروپاشی قرار داده است. وخامت اوضاع در گوشه شمال غربی ایران به قدری است كه اگر كارشكنی‌ها بیش از این ادامه یابد، بزرگترین پهنه آبی كشورمان كه تا همین چند سال قبل سرچشمه زایش و شور حیات در سراسر آذربایجان بود با تداوم بی‌آبی به بزرگترین كانون بحرانی گرد و غبار نمكی و سمی، نه فقط برای آذربایجان، كه برای منطقه‌ای به شعاع 500 كیلومتر مربع با دایره تأثیر‌گذاری روی جمعیتی بالغ بر 60 میلیون نفر در كشورهای ایران، تركیه، آذربایجان، ارمنستان و عراق تبدیل می‌شود و پیش‌بینی تلخ برنامه محیط زیست سازمان ملل تحقق می‌یابد!

گفت‌و‌گوی خبرنگار «ایران» با ساكنان و دهیاران 2 روستای سارای و آغ زیارت در شرق و غرب دریاچه ارومیه نیز حكایت از افزایش تعداد بیماران تنفسی و سرطانی این دو روستا دارد با این حال و در كمال شگفتی، هر روز بر میزان برداشت بی‌رویه آب از منابع سطحی و زیرزمینی افزوده می‌شود تا نتیجه امر همانا پسروی شدید دریاچه و ایجاد بیش از 3 هزار و 500 هكتار شوره زار در بستر دریاچه و گسترش كانون‌های بحرانی گرد و غبار در پیرامون دریاچه باشد.

روزنامه «اعتماد» در یادداشتی با قلم كاووس سیدامامی استاد دانشگاه و با درج عنوان «محیط‌ زیست در فضای مجازی»، آورد: شواهد موجود در جامعه نشانگر آن است كه آگاهی‌های محیط ‌زیستی شهروندان ایران به سرعت در حال افزایش است. این آگاهی و حساسیت نسبت به خطرهای تخریب محیط‌ زیست در ایران و جهان سبب شده است كه گفت‌ وگوها و تبادل اطلاعات محیط‌ زیستی در رسانه‌های جمعی و اجتماعی رشدی چشمگیر یابد. از منظری جامعه‌شناختی می‌توان این تحول را یكی از نشانه‌های رشد جامعه مدنی در ایران دانست. فضای مجازی و به ویژه رسانه‌های اجتماعی در این میان فرصت مغتنمی فراهم كرده است تا انواع اخبار، تصاویر، فیلم‌های كوتاه و سایر مطالب مرتبط با حوزه‌های گوناگون محیط‌ زیست- از آب و خاك و آلودگی‌ محیط گرفته تا زباله و تنوع زیستی- به سرعت در رسانه‌های اجتماعی دست به دست شود.

در ادامه این یادداشت می خوانیم: اما به موازات این كنشگری در تریبون‌های گوناگون رسانه‌ای شاهد گسترش برخی كژكاركردی‌ها، بی‌اخلاقی‌ها و در نهایت مخاطرات اجتماعی هستیم كه باید مورد خطاب قرار گیرند تا روند رشد آگاهی و كنشگری محیط‌زیستی در مسیری درست، اخلاقی، و دمكراتیك قرار گیرد. فراموش نكنیم همین پدیده گسترش مشاركت توده‌ای در فضای مجازی در برخی نقاط جهان پیامدهای منفی نیز داشته است. یك نمونه كه می‌توان ذكر كرد جا انداختن این باور در حدود نیمی از جمعیت امریكاست كه تغییرات آب و هوایی منشأ انسانی ندارد و درنتیجه این بخش از جمعیت امریكا در عمل منكر چنین نقشی شوند، در حالی كه اكثریت قاطع دانشمندان با شواهد علمی تغییرات مذكور را ناشی از فعالیت‌های انسان دانسته‌اند.

روزنامه «قانون» در گزارشی با عنوان «احیای خلیج گرگان و دریاچه های كشور با رود ابریشم»، نوشت: طرح اتصال دریای خزر به دریای عمان موسوم به ایران‌رود، یك طرح جامع، چند بُعدی و چند منظوره است. در این طرح به دلیل اینكه مسیری برای انتقال آب از داخل كشور ایران مهیا می‌شود، در درجه اول نگاه‌ها معطوف به جنبه آب‌رسانی طرح به اقصی نقاط داخل ایران می‌شود و به دنبال آن بُعد زیست محیطی آن در كانون توجه قرار می‌گیرد. یكی از دغدغه‌های فعالان محیط زیست در مورد این طرح و اشكالی كه همواره بر آن وارد آورده‌اند، بحث شوری آب بوده است؛ حال آنكه امروزه با رشد فناوری و توسعه دستگاه‌های آب شیرین‌كُن كه اكنون در نقاط زیادی از دنیا مورد استفاده قرار گرفته است، این اشكال را باید از پیش برطرف شده دانست. در خصوص بستر كانال ایران‌رود و نشت آب شور به سایر نقاط زمین نیز می‌توان به مدد فناوری، بستری ایجاد كرد كه از نشت آب به سطح زیرین زمین‌های همجوار و شور شدن آن‌ها جلوگیری كند.

در ادامه این گزارش آمده است: مشكلات زیست‌محیطی «ایران رود» قابل حل است ؛آب، آبادانی و« ایران رود» آب می‌آورد. اگر این را بپذیریم كه اشكالات آب‌رسانی و محیط‌زیستی وارده بر طرح ایران‌رود، قابل برطرف و مرتفع كردن هستند، باید پذیرفت كه اجرای ایران رود حتی می‌تواند منشأ اقدامات مفید و ارزنده‌ای در حوزه‌های آب‌رسانی به داخل ایران و محیط‌زیست نیز باشد و باعث ارتقای بسترها و شاخص‌های زیست‌محیطی شود؛ برای مثال رطوبتی كه ایران‌رود در مسیر خود ایجاد می‌كند، زمینه مساعدی برای درخت‌كاری و ایجاد فضای سبز و گسترش سطح سبز كشور ایجاد می‌كند، یا همان‌ طرح‌های مرحوم فرزاد برای ایجاد دریاچه در چاله جازموریان، كویر لوت و دشت كویر.

** دام گسترده چالش نهنگ آبی و ضرورت آگاهی بخشی به جوانان
نهنگ آبی یك بازی چالش برانگیز 50 مرحله‌ای است كه در مراحل پایانی سخت‌تر می‌شود و دامی خطرناك را پیش روی جوانان و نوجوانان می گستراند. اتفاقی كه در اصفهان برای 2 دختر نوجوان رخ داد، زنگ خطری بود تا خانواده ها، نهادهای آموزشی و مسوولان با آگاهی بخشی به افراد جامعه از وقوع رویدادهای مشابه جلوگیری كنند.

روزنامه «ایران» در گفت وگویی با سرهنگ سید مصطفی مرتضوی رییس پلیس فتای اصفهان و با انتشار عنوان ««نهنگ آبی» بلای جان دو دختر نوجوان؟!»، آورد: پرونده اقدام به خودكشی دو دختر نوجوان ابتدا در اختیار پلیس آگاهی استان بود و بعد از آن برای تحقیقات تكمیلی به پلیس فتا ارسال شد. با این حال ما به‌عنوان پلیس فتا نمی‌توانیم تا زمان انجام تحقیقات تكمیلی و تخصصی اظهارنظر دقیقی داشته باشیم و ارتباط این افراد با بازی نهنگ آبی را تأیید كنیم. گویا اعلام شده كه دو دختر نوجوان پیش از اقدام به خودكشی پیامی را ضبط كرده‌اند و در آنجا علت خودكشی‌شان را تحت تأثیر بازی نهنگ آبی عنوان كرده‌اند. اما این ظاهر ماجراست و ما به‌عنوان پلیس فتا تا بررسی دقیق و رسیدن به مستندات كافی نمی‌توانیم با قاطعیت اعلام كنیم علت خودكشی این دختران بازی نهنگ آبی بوده است.

در ادامه این گفت وگو می خوانیم: به طور قانونی كاربران نمی‌توانند در كشور ما این بازی را انجام دهند اما كاربرانی هستند كه با به‌كارگیری «وی پی ان » از طریق راه‌های غیرقانونی به سراغ چنین بازی‌های خشن یا سایت‌های پوچ‌گرا می‌روند. از این‌رو ما باید بررسی دقیق تری از این پرونده داشته باشیم تا بتوانیم با قطعیت علت حادثه را اعلام كنیم.

روزنامه «آرمان» با انتشار عنوان «نهنگ آبی وارد می‌شود!»، نوشت: تلخكام از خواندن اخباری كه هشدار‌دهنده است؛ این شاید توصیف مناسبی باشد برای آغاز هفته‌ای كه نتوانست دومینوی اخبار تلخ و شوكه‌كننده را متوقف كند. در ادامه اخبار تلخی كه این روز‌ها می‌شنویم، خبر می‌رسد نوجوانان اصفهانی كه خود را از پل عابر پیاده به پایین پرت كرده بودند تحت تاثیر چالشی اقدام به این كار كرده‌اند كه به «چالش نهنگ آبی» شهرت یافته و تاكنون در چند كشور قربانی گرفته است.

در ادامه این گزارش آمده است: چالش نهنگ آبی یك بازی چالش بر انگیز 50مرحله‌ای است كه در مراحل اولیه آن از كاربر خواسته می‌شود چالش‌های آسان همچون گوش دادن به یك سبك موسیقی ویژه یا نقاشی یك نهنگ آبی بر روی بدن خود را انجام دهند، اما در مراحل بعدی این چالش‌ها سخت‌تر و پرخطرتر می‌شود. در نهایت از كاربر خواسته می‌شود كه به زندگی خود پایان دهد. در چالش‌های این بازی از كاربران خودزنی، حك شكل و شماره با چاقو بر ساعد، تماشای فیلم‌های وحشت‌آور، حاضر شدن در اماكن، سازه‌ها و بلندی‌های خطرناك برای گرفتن عكس سلفی و بیدار شدن در ساعات نامعمول خواسته می‌شود.

روزنامه «اعتماد» در گزارشی با عنوان «خودكشی آخرین مرحله بازی»، آورد: حالا دیگر آخرین مرحله بازی شده بود و دخترها باید خودشان را از بلندی به پایین پرتاب می‌كردند و زندگی تمام می‌شد. در ساعت‌های نزدیك به ظهر پاییزی یكی مانده به آخرین روز مهرماه از روی پل روگذر چمران زاینده رود و تمام اصفهان زیر پایشان بود. دخترها ضبط صوتی كه همراه‌شان آورده بودند را روشن كردند و شروع كردند به حرف زدن.

در ادامه این گزارش می خوانیم: حرف‌هایی كه جمله‌های آخر آن خداحافظی از مادر و پدر و دوستان‌شان بود. در تمام این مدت یكی از ماشین‌هایی كه از روی پل عبور می‌كرد دخترها را ندید. دوتایی خود را از روی پل به خیابان پرتاب كردند. دختر ١٥ ساله در دم فوت كرد و اورژانس دختر ١٦ ساله را برای درمان به بیمارستان منتقل كرد.

روزنامه «ابتكار» در گزارشی با عنوان ««نهنگ آبی» دختران اصفهانی را بلعید»، نوشت: سقوط 2 دختر نوجوان از پل چمران اصفهان؛ خبری كه در نگاه نخست در كنار سایر حوادث 2روز پیش قرار گرفت اما متعاقب آن رئیس پلیس آگاهی اصفهان اعلام كرد كه این دو نوجوان قبل از سقوط صدای خود را ضبط و در این فایل صوتی با خانواده خود خداحافظی كرده‌اند و علت این كار را انجام بازی آنلاین نهنگ‏آبی در فضای مجازی گفته‌اند. این درحالی بود كه یك ماه پیش، رئیس مركز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا توضیح داد: «پرونده این بازی در ایران بسته شده و هیچ قربانی هم نداشته است.»

در ادامه این گزارش آمده است: حالا با انتشار این خبر نخستین قربانیان این بازی در ایران ثبت شده است. البته اگر تحقیقات بعدی پلیس مهر تایید نهایی درباره علت خودكشی این 2دختر نوجوان را صادر كند. حسین باهر، رفتارشناس و حقوقدان در این‌باره به «ابتكار» می‌گوید: «وقتی قبل از ورود هر تكنولوژی، فرهنگ آن به كشور وارد نشود وقوع چنین اتفاق‌هایی دور از انتظار نیست. این روزها به دلیل عدم فرهنگ‌سازی ورود انواع فناوری‌ها از طریق فضای مجازی برای خانواده‌های ایرانی مشكل‌ساز شده است.»

بازی نهنگ آبی از ذهن یك دانشجوی اخراجی روان‌شناسی روس بیرون آمده تا به قول خودش «آدم‌های بی‌مصرفی را كه دلیلی برای زندگی‌‌شان ندارند، در مرحله پنجاهم این بازی به خودكشی دعوت كند.» در واقع، این بازی مرگبار، چهار سال پیش برای اولین بار در روسیه و در شبكه اجتماعی محلی «وی كی» (VKontakte) معادل فیسبوك روسیه به راه افتاد. در ابتدا این بازی همچون دیگر بازی‌های رایانه‌ای به نظر می‌رسید تا اینكه خبر آن در محافل خبری ایران بازتاب پیدا كرد.

** سید مصطفی خمینی؛ همراه مردم در مسیر مبارزه با ظلم و ستم
یكم آبان یادآور سالروز شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی است، فرزند برومند بنیانگذار انقلاب كه در تمام فراز ونشیب های نهضت انقلاب اسلامی همدوش پدر بزرگوار خویش بود و همراه موج خروشان ملت به پاخاسته ایران در برابر رژیم پهلوی ایستاد و در این مسیر از هیچ كوششی فروگذار نكرد.

روزنامه «قانون» در گزارشی با عنوان «آقازاده ای كه آقازاده نبود»، نوشت: سرنوشتش این بود كه به جرم مبارزه برای دفاع از اندیشه‌هایش و همراهی با نهضت پدرش، بازداشت و بعد از آن به همراه خمینی كبیر(س) تبعید شود و در نهایت به شهادت برسد. شهادت مصطفی هنوز یكی از مرموزترین اتفاقاتی است كه كسی از پشت‌پرده آن خبر ندارد. اول آبان سال 56، وقتی به پدر خبر می دهند كه مرگ مصطفی مشكوك است و باید كالبد شكافی شود،ایشان اجازه این كار را نمی‌دهد و می‌گوید با این كار عده ای را به دلیل دست داشتن در این كار بازداشت می كنند ولی متهمان اصلی بازداشت نمی شوند و فقط چند بی گناه به دام می‌افتند.

در ادامه این گزارش می خوانیم: پدر به مصطفی دل بسته بود و او را امید آینده اسلام می خواند. اطرافیان نیز به مصطفی خمینی علاقه بسیار داشتند و در سوگ او به شدت گریستند. مصطفی تنها به دلیل فرزند روح‌الله خمینی(ره) بودن مورد وثوق شخصیت‌های مذهبی نبود بلكه او در سن پایین به درجه اجتهاد رسیده بود و از لحاظ علمی بسیار مورد عنایت علمای قم و نجف بود. بعد از شهادت او، اظهارات فراوانی درباره سید‌مصطفی بیان شد و نزدیكان از ویژگی‌ها وخصوصیاتش گفتند.

روزنامه «آرمان» در یادداشتی با قلم سیدرضا اكرمی رییس شورای فرهنگ ‌عمومی نهاد ریاست‌جمهوری، عنوان «آقامصطفی خمینی امید امام بود» را منتشر كرد و نوشت: آیت‌الله سیدمصطفی خمینی فرزند ارشد حضرت امام(ره) شخصیت عالم و وارسته‌ای بود. با او در سال 42 آشنا شدم و پس از آنكه سیدمصطفی در سال43 پس از امام(ره) دستگیر و به تركیه و نجف منتقل شد، مسیر حاج‌آقا مصطفی را دنبال كردم. یك سال مانده به پیروزی انقلاب، یعنی در سال56، حادثه فوت ناگهانی ایشان رخ داد و خود این مرگ ناگهانی زمینه‌ای شد تا بزرگداشت حاج‌آقا مصطفی و نام پدر به انقلاب اسلامی منتهی شود؛ این‌گونه بود كه انقلاب در سال57 به پیروزی رسید. شناخت من نسبت به آیت‌الله سیدمصطفی خمینی شناخت نسبی و خوبی است.

در ادامه می خوانیم: در این راستا باید به چند نكته توجه كرد. نخست اینكه فرزند امام(ره) در تحصیل بسی جدی بود و افرادی هم كه در قم و نجف با ایشان هم‌مباحثه بودند، به ذوق، ذكاوت و تیزهوشی آیت‌الله سیدمصطفی خمینی اذعان داشتند، به‌نحوی كه ‌این تیزهوشی آیت‌الله سیدمصطفی خمینی موجب امیدواری امام(ره) برای آینده شده بود. دیگر اینكه ایشان در مبارزه علیه رژیم طاغوت از سال 41 تا 56 كه‌ خود در قید حیات بود، كاملا یار و همراه امام(ره) بود و هرگز شنیده و دیده نشد كه در جریان انقلاب اسلامی شبهه، ایراد یا اشكالی داشته باشد.

روزنامه «فرهیختگان» در گزارشی با عنوان «به ‌نام پدر»، نوشت: «فرزند امام بود، بلكه خود، امامی بود.» علامه بهاءالدینی، شهیدمصطفی خمینی را این‌گونه توصیف می‌كند. مرحوم شهیدمصطفی خمینی از معدود آقازاده‌هایی است كه لقب آقازادگی به‌معنای رایج به او نمی‌چسبد. مخالفان امام‌خمینی(ره) در حوزه‌های علمیه در مقابل روشنگری‌های ایشان، كوزه‌ای را كه مصطفی از آن آب می‌خورد، می‌شكستند. مصطفی سپر اتهامات جریان تحجر به سمت امام بود، ولی مصطفی در دوران اوج محبوبیت پدر كاری در راستای منافع شخصی و جبران گذشته نكرد. مصطفی خمینی دارای شخصیت حوزوی مستقلی بود و به گواه اهل علم، او می‌توانست مدارج عالی را تا مرجعیت شیعه طی كند، به همین خاطر است كه می‌توان از او به‌عنوان نمونه درستی از زندگی و زمانه فرزند یك شخصیت سطح یك اجتماعی نام برد.

در ادامه این مطلب آمده است: دشمنان ائمه هدی همواره سعی می‌كردند از امامزاده‌ها یارگیری كنند. برای نمونه سعی می‌كردند اولاد امام حسن(ع) را مقابل اولاد امام حسین(ع) علم كنند. این تقابل باعث می‌شد مرجعیت علمی و فقهی ائمه با چالش اجتماعی مواجه شود. در بحبوحه این فشار رسانه‌ای كه دشمن از امامزاده‌های ناباب علیه اهل‌بیت و اصل اسلام استفاده می‌كرد، آقازاده‌ای بزرگوار به نام حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» حصار غربت ائمه را می‌شكند. عبدالعظیم(ع) در دوران كهولت سن با وجود تفقه و مقام علمی بالایش در مقابل حضرت هادی (ع) دست به سینه می‌نشست. این رفتار خیلی از نقشه‌های شوم دشمن آل‌ا... را نقش بر آب كرد.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهسا شریفی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**2059**2002**9131
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.