رشد اقتصادی فراگیر، ‌اشتغال زا و ضد فقر در میراث فرهنگی

به گزارش ایرنا از شورای اطلاع رسانی دولت، تبیین وضعیت موجود بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ابتدای شروع به كار دولت دوازدهم به این شرح است:
الف) بر پایه شاخص ها و نماگرهای آماری
** حوزه میراث فرهنگی
مهمترین شاخص عملكردی در این حوزه برای حفظ یك اثر تاریخی - فرهنگی، بررسی، پژوهش اولیه و ثبت آن در«فهرست آثار ملی» است.
ثبت مشخصات یك اثر در فهرست آثار ملی، بدین منظور صورت می گیرد كه امر حفاظت قانونی از آن اثر، برای مسئولین میسر شود.
آثار تاریخی پس از ثبت ملی، در پناه قانون قرار گرفته و مورد حمایت واقع می شوند.
در این حوزه به جهت حفظ میراث فرهنگی كشور تمركز اصلی بر روی ثبت و مستندسازی قرار گرفته و بدین منظور شاخص‌های «تعداد آثار منقول ثبت شده در فهرست آثار ملی»، «تعداد آثار میراث غیرملموس ثبت شده در فهرست آثار ملی»، «تعداد آثار طبیعی ثبت شده در فهرست آثار ملی» و «تعداد آثار غیر منقول ثبت شده در فهرست آثار ملی» در ابتدای شروع به كار دولت دوازدهم عملكرد بالاتری نسبت به اهداف از پیش تعیین شده داشته است.
حركت رو به رشدی در این حوزه در خصوص افزایش نقش و مشاركت مردمی در مدیریت میراث فرهنگی به وجود آمده است. در این زمینه در سال 1395 تعداد 29 بنا و جذب سرمایه 432 میلیارد ریال توسط صندوق احیاء و بهره‌برداری از اماكن تاریخی به بخش غیردولتی واگذار شده است.
همچنین تعداد موزه های فعال تحت پوشش سایر دستگاه ها و تعداد موزه های خصوصی از رشد قابل توجهی برخوردار بوده و تعداد 64 موزه خصوصی در ابتدای شروع به كار دولت دوازدهم فعال شده است.

** حوزه گردشگری
تعداد گردشگران ورودی در سال 1395 از 5 میلیون و 100 هزار نفر سال 1394 به 4 میلیون 900 هزار نفر كاهش یافت. هر چند كه یكی از دلایل كاهش گردشگران ورودی به كشور به دلیل تنش‌های دیپلماتیك كشورهای عربی بوده است ولی آمارها نشان می‌دهد كه تعداد گردشگران ورودی از مناطق اروپای شمالی و غربی و آمریكای شمالی كه نمود آن در شاخص تعداد ورود گردشگران به صورت تور بوده است به بیش از 110 هزار نفر افزایش یافته است. همچنین تسهیل صدور روادید با برخی از كشورها و راه اندازی و تجهیز صدور ویزای الكترونیك از اقدامات دیگر بوده است. در این زمینه توسعه تأسیسات در جوار جاذبه‌های تاریخی طبیعی و فرهنگی، ایجاد زیرساخت و تجهیز مناطق نمونه گردشگری و برگزاری رویدادها و جشنواره‌ها صورت گرفته است.

** حوزه صنایع دستی
صادرات صنایع دستی از 174 میلیون دلار سال 1394 به 237 میلیون دلار در ابتدای شروع به كار دولت دوازدهم افزایش یافته كه از رشد قابل قبولی برخوردار بوده است. همچنین توسعه بازارچه‌های صنایع دستی، گسترش تبلیغات و اطلاع‌رسانی و نمایشگاه‌های صنایع دستی به منظور برقراری ارتباط بین عرضه و تقاضا صورت گرفته است. نسبت رشته های باز زنده سازی شده در حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی به كل رشته های در حال فراموشی در سال 1395 نسبت به سال گذشته 10 درصد افزایش یافته است. همچنین تعداد كارت های شناسایی صادر شده برای صنعتگران و هنرمندان صنایع دستی به عدد 35962 رسیده و تعداد پروانه های تولید كارگاهی صادر شده در حوزه صنایع دستی به 1737 عدد رسیده است.

ب) چشم انداز و اهم شاخص‌های انجام شده و نتایج و دستاوردها

** اهم اقدامات یكصد روز اول دولت دوازدهم در حوزه میراث فرهنگی

1 مشاركت در مرمت خانه‎های تاریخی تعداد 150 كارگاه
2 ساماندهی و تعمیر بناهای مهم تاریخی و مساجد جامع تاریخی تعداد 85 كارگاه
3 تعمیر و مرمت آثار و بناهای ثبت شده در اختیار دستگاه‎های دولتی تعداد 11 كارگاه
4 ساماندهی و مرمت محوطه‎ها و بناهای تاریخی، بقاع متبركه و آرامگاه‎های مفاخر تعداد 15 كارگاه
5 مطالعه، مرمت و حفاظت بافت‎های تاریخی شهری و روستایی تعداد 12 كارگاه
6 تجهیز، بهسازی و ارتقاء كیفی موزه‌های محلی، استانی، منطقه‌ای، اكو موزه، سایت موزه، مشاركتی، مخازن، حفاظت الكترونیك تعداد 12
7 حمایت از راه‌اندازی و تجهیز موزه‌های خصوصی تعداد 2
8 ساماندهی و مستندسازی اموال منقول فرهنگی- تاریخی تعداد سه هزار
9 راه‌اندازی موزه های وابسته به سازمان تعداد 1
10 خرید، انجام پژوهش های باستان‌شناسی، كشف اتفاقی و اموال فرهنگی- تاریخی هبه شده به سازمان تعداد 250
11 مرمت اشیاء تاریخی 4800 قلم
12 صدور مجوز و نظارت فنی در راه‌اندازی موزه‌های غیر وابسته تعداد 2
13 ایجاد زیرساخت های گردشگری در پایگاه‌های ملی و جهانی تعداد 21پایگاه جهانی
14 ساماندهی آثار ثبت شده در فهرست آثار تعداد 11 پایگاه ملی
15 ثبت آثار غیر منقول 61عدد
16 ثبت آثار منقول 125عدد
17 ثبت آثار میراث طبیعی 20عدد
18 ثبت آثار میراث ناملموس 52عدد
19 میراث انقلاب اسلامی و دفاع مقدس 4تعداد

** اهم اقدامات یكصد روز اول دولت دوازدهم در حوزه صنایع دستی

1 مستندسازی و مستند نگاری عنوان 3جلد
2 رویدادهای علمی، فرهنگی، ملی، بین‌المللی و ... 1مورد
3 اطلاع‌رسانی و ترویج 13برنامه
4 مهر اصالت، 2 نشان
5 شناسایی هنرمندان و كارگاه های صنایع دستی( اقدامات شامل شناسایی هنرمندان و صنعتگران فعال از طریق معاونت‌های صنایع‌دستی استان‌ها، بازدید از ‌محل فعالیت نامبردگان و تایید صحت و سقم اطلاعات و تولیدشان در رشته اعلام شده و سپس صدور مجوز فعالیت اعطای پروانه/ 6266كارت)
6 احیاء رشته‌های منسوخ شده یا در حال فراموشی در استان‌های كشور(اقدامات شامل شناسایی رشته‌ها و مطالعه و مستندنگاری آنها سپس تجهیز كارگاه‌های مورد نظر و احیاء مجدد رشته در استان نسبت رشته‌های باز زنده‌سازی شده در حوزه هنرهای سنتی 700 مورد)
7 طراحی بسته بندی محصول و نمونه‌سازی و الگوسازی قطعه 7 رشته
8 حفظ اشتغال موجود و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید11هزار نفر
9 پرداخت تسهیلات بانكی به كارگاه‌های دارای طرح توجیه فنی و اقتصادی 86میلیارد ریال
10 آموزش 5124 مورد
11 برگزاری رویدادهای فرهنگی و تجاری در داخل كشور 249 مورد
12 توسعه بسترهای دائمی فروش 3مورد
13 بازاریابی در رویدادهای خارج از كشور24نفر
14 توسعه و ارتقاء صادرات 59.310هزار دلار

** اهم اقدامات یكصد روز اول دولت دوازدهم در حوزه گردشگری

1 برنامه‌ریزی جهت اجرای طرح توانمندسازی نیروهای شاغل در بخش گردشگری و دستگاه های مرتبط1650نفر
2 ایجاد كمیته مشورتی گردشگری1جلسه
3 برنامه‌ریزی و مطالعه جهت اجرای فرایند برندسازی گردشگری حلال
4 اجرای طرح نظرسنجی جامع علایق گردشگران
5 بازنگری سرفصل‌های آموزشی و منابع درسی در كلیه دوره‌های كوتاه‌مدت تعداد 2
6 اجرای كلیه مراحل فرایند امتحان جامع پایان دوره‌های كوتاه‌مدت به صورت الكترونیك1700نفر
7 برگزاری كارگاه های آموزشی تخصصی 3 عنوان
8 صدور گواهینامه پایان دوره های كوتاه‌مدت گردشگری جهت دانش‌آموختگان 1800 نسخه
9 فرایندسازی وظایف و فعالیت ها و مكانیزه كردن آن‌ها با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات
10 راه اندازی سامانه هوشمند طرح تطبیق استانداردهای فنی
11 راه‌اندازی سامانه الكترونیكی صدور مجوز بند (ب) 1سامانه
12 تهیه و تدوین آیین‌نامه‌ها، ضوابط، استانداردهای فنی و دستورالعمل‌ و شیوه‌نامه‌های تأسیسات و مؤسسات گردشگری 4 نسخه
13 بازنگری و اصلاح آیین‌نامه‌ها، ضوابط، شیوه‌نامه و دستورالعمل‌های تأسیسات و مؤسسات گردشگری 2نسخه
14 انتخاب، ارزیابی و صدور مجوز فعالیت برای عوامل تطبیق استانداردهای فنی تأسیسات گردشگری1شركت
15 انتخاب و عقد تفاهمنامه برای عامل چهارم طرح تطبیق استانداردهای فنی و كیفی1شركت
16 بررسی صلاحیت و اقدام برای جلب همكاری و صدور مجوز فعالیت برای كارشناسان ارزیاب و مدیران فنی طرح تطبیق 7كد
17 عقد قرارداد استانداردسازی با هتل، متل، مهمانپذیر و واحدهای پذیرایی بین راهی 2600 واحد
18 صدور گواهینامه كیفیت استاندار برای اماكن اقامتی و پذیرائی70 لوح
19 افزایش تعداد واحدهای اقامتی26 تعداد
20 افزایش تعداد تخت واحد های اقامتی5200 تخت
21 رایزنی و انجام هماهنگی های لازم برای صدور و تمدید مجوز استفاده از ماهواره در تأسیسات گردشگری 40 فقره
22 انجام بازدیدهای نظارتی از تأسیسات و مؤسسات گردشگری 16900 واحد
23 درصد اشغال اتاق واحدهای اقامتی 12 درصد
24 درصد اشغال تخت واحدهای اقامتی 58 درصد
25 بررسی تقاضاهای واصله از ادارات كل استانی برای دریافت مجوز بند (ب) خدمات مسافرتی و گردشگری شركت/ 280 دفتر
26 بررسی پرونده متقاضیان و صدور كارت راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی250 فقره
27 بررسی پرونده متقاضیان و تمدید كارت راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی720 فقره
28 انجام رایزنی های مستمر با ادارات اماكن عمومی ناجا، پلیس مهاجرت و ... برای رفع موازی كاری ها و افزایش روند همكاری های فی مابین
29 جلسات و نشست های تخصصی با تشكل های حرفه ای تأسیسات گردشگری بمنظور جلب همكاری، رفع مشكلات و چالش¬های درون تشكلی و ...
30 بررسی پرونده تورهای ورودی دفاتر/ شركت های خدمات مسافرتی و گردشگری و معرفی به سازمان امور مالیاتی برای اخذ معافیت مالیاتی10 شركت
31 رسیدگی به شكایات و حل اختلافات گردشگران و دفاتر/شركت های خدمات مسافرتی از یكدیگر80شركت
32 شركت در نمایشگاه های گردشگری خارجی 5 عدد
33 توسعه گردشگری روستایی 65 روستا
34 برنامه ریزی برای توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی با رویكرد آموزشی 38 برنامه
35 شناسایی روستاهای مجهز به دفاتر ICT جهت اطلاع رسانی گردشگری روستایی 39روستا
36 ایجاد و توسعه اقامتگاههای بوم گردی160 اقامتگاه
37 اجرای مفاد تفاهم نامه صندوق كارآفرینی امید1
38 جلسات تخصصی كمیته ملی طبیعت گردی 2 جلسه
39 جلسات كارگروه های تخصصی كمیته ملی طبیعت گردی 5 جلسه
40 گردشگری سلامت3 جلسه
41 برگزاری دوره آموزشی برای كارشناسان ستادی، استانی و جوامع محلی3 دوره
42 حضور و مشاركت در برگزاری جشنواره ها و نمایشگاه ها 4رویداد
43 حضور فعال در نشست های شورای اجرایی و UNWTO (مجمع عمومی سازمان جهانی جهانگردی)3نشست تخصصی
44 حضور در نشست های كشورهای عضو سازمان همكاری های اسلامی OIC1 نشست تخصصی
45 همكاری و مشاركت با مجامع و سازمان‌های تخصصی بین المللی در زمینه برگزاری اجلاس های بین المللی یك دوره

ج) اهم اقدامات یكصد روز اول دولت دوازدهم در حوزه سرمایه گذاری گردشگری
1 پرداخت یارانه سود و كارمزد به پروژه هایی كه در صنعت گردشگری به بهره برداری رسیده 6 میلیارد ریال
2 پرداخت تسهیلات به سرمایه‌گذاران بخش200 میلیارد ریال
3 اعطای زیرساخت به محورها و قطب‌های گردشگری 2000 میلیون ریال
4 اعطای زیرساخت به كمپینگ های گردشگری
5 اعطای زیرساخت به مناطق نمونه گردشگری
6 ساماندهی سواحل
7 دوره‌های آموزشی برای تشكل‌های مردم نهاد 2 كلاس
8 همایش، نمایشگاه و جشنواره6 همایش
9 كمیته تخصصی ارزیابی مدارك متقاضیان تشكل‌ها 2 كمیته
10 تشكیل و تكمیل بانك اطلاعاتی سمن‌ها 120 عدد

** اهم برنامه‌های آینده بخش در چارچوب برنامه و اولویت های ابلاغی رئیس جمهوری
- اهداف
• افزایش سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی، درآمدهای ارزی كشور، ایجاد اشتغال و تقویت تعاملات بین المللی و دیپلماسی فرهنگی
• استفاده از ظرفیت گردشگری داخلی در تقویت و تحكیم همبستگی و انسجام ملی
• صیانت از میراث طبیعی و فرهنگی ملموس و ناملوس
• حفظ و ارتقای صنایع دستی كشور

- راهبردها
• ارتقای جایگاه بخش در سطح ملی و محلی مبتنی بر ذخایر فرهنگی و تاریخی و هویت ایرانی و تعامل با دستگاه های اجرایی ذیربط
• حفظ و معرفی تنوع فرهنگی به عنوان عاملی برای توسعه گردشگری
• ارتقاء سهم گردشگری در تولید ناخالص ملی كشور
• دستیابی به شناخت جامع از گستره جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی ایران به منظور توسعه گردشگری، صنایع دستی و هنرهای سنتی
• ارائه الگوهای بهینه توسعه فضای گردشگری بر اساس آمایش سرزمین
• توجه به مزیت های فرهنگی و تاریخی كشور برای جذب حداكثری و تنوع بخشی به گردشگران خارجی
• ساماندهی گردشگران حوزه سلامت و جذب نظامند آنها با توجه به مزیت های كشور در این حوزه
• تبلیغ و ترویج مزیت های طبیعی و فرهنگی كشور برای جذب گردشگران فرهنگی و طبیعت گردان
• حفظ و معرفی تنوع فرهنگی به عنوان عاملی برای توسعه گردشگری
• حفظ و معرفی تنوع فرهنگی به عنوان عاملی برای تقویت هویت ملی
• توسعه گردشگری فرهنگی، تاریخی، علمی، زیارت، دفاع مقدس، سلامت، طبیعت گردی و ورزشی
• دستیابی به شناخت جامع از گستره جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی ایران به منظور توسعه گردشگری، صنایع دستی و هنرهای سنتی
• ارائه الگوهای بهینه توسعه فضای گردشگری بر اساس آمایش سرزمین
• توسعه مشاركت های سازمان یافته مردمی برای افزایش صیانت، حفاظت، پژوهش، مرمت، معرفی و بهره برداری از بناهای تاریخی و فرهنگی.
• ارتقای جایگاه بخش در سطح ملی و محلی مبتنی بر ذخایر فرهنگی و تاریخی و هویت ایرانی و تعامل با دستگاه های اجرایی ذیربط
• ایجاد بسترهای مناسب برای افزایش مشاركت سازمان یافته مردمی و توسعه فعالیت های میراث فرهنگی و طبیعی شامل صیانت، حفاظت، پژوهش، مرمت، معرفی و بهره برداری از بناهای تاریخی و فرهنگی
• ایفای نقش سازنده در تدوین الگوهای توسعه ای در سطح ملی و محلی مبتنی بر ذخایر فرهنگی و تاریخی و هویت ایرانی و تعامل با دستگاه های اجرایی ذیربط
• جلب مشاركت بین المللی در راستای حفاظت و معرفی ویژگی های فرهنگی و تمدن ایرانی در سطح ملی و بین-المللی
• ارتقاء سهم صنایع دستی در تولید ناخالص ملی كشور و دستیابی به شناخت جامع از گستره جغرافیایی، فرهگی و تاریخی ایران درحوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی
• شناسایی، تقویت و پرورش خلاقیت و ابداعات هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی و هنرهای سنتی و پیشكسوتان هنری
فراهنگ ** 3079 ** گزارش: علی اسدی * انتشار: امید غیاثوند