گام های ایران برای صادرات شیر شتر به قاره سبز

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، ایران با داشتن شرایط آب و هوایی خشك و نیمه خشك، یكی از تولیدكنندگان شتر در دنیا به شمار می رود، بنابراین ادعای واردات شتر از كشورهای اروپایی كه تولید كننده این حیوان نیستند، تا حدودی غیرممكن است.
این در حالیست كه هفته گذشته برخی رسانه ها به استناد آمارهای گمرك مدعی شدند امسال محموله شتر وارداتی از انگلستان به وزن 25 هزار و 430 كیلوگرم و ارزش 41960 دلار، محموله شتر وارداتی از ایتالیا به وزن 6هزار و 910 كیلوگرم و ارزش 11402 دلار و محموله شتر وارداتی از آلمان به وزن 24 هزار 190 كیلوگرم و ارزش 39914 دلار بوده است.
طبق این آمار، علاوه بر این سه كشور اروپایی، ایران در سال‌جاری از چین، كره جنوبی، تركیه، پاكستان، امارات و افغانستان هم شتر وارد كرده است.
این درحالیست كه شواهد از سرمایه‌گذاری یك فرد اروپایی در تولید لبنیات شتر در دو منطقه از خراسان و صادرات آن به اروپا خبر می دهد كه این مهم نیز به توسعه همكاریهای اقتصادی ایران با اتحادیه اروپا كمك می كند تا صادرات ما به این قاره افزایش پیدا كند و بازارهای ما در این كشورها احیا شود.
شتر حیوانی نیرومند و تنومند با توش و توان بالا برای زندگی در صحرا و مناطق كویری است و مهمترین ویژگی آن تحمل شرایط سخت صحرا و دماهای گوناگون و بویژه گرمای شدید تابستان و كمبود آب و علوفه است.
این حیوان برای باركشی و سواركاری بكارگرفته می شود و به دلیل حلال بودن مصرف آن در اسلام، گوشت و شیرش برای خوراك انسانی و پشم و پوستش برای ریسندگی، پارچه بافی و كفش دوزی استفاده می شود.
دمای بدن شتر می‌تواند در محدوده 7 درجه فارنهایت بالا و پایین برود در حالی كه در انسان تنها در محدوده 1 درجه فارنهایت بالا و پایین می‌رود.
شیر شتر غذای اصلی ساكنین صحرا و بادیه را تشكیل می‌دهد و ملل آسیای میانه از دیرباز تاكنون در تغذیه خود متكی به شیر شتر بوده‌اند و برخی تولید شیر شتر را به مراتب بهتر از تولید شیر گاوهای مناطق خشك و كویری می دانند.
شتر می‌تواند مقدار زیادی در حدود 4 تا 8 كیلوگرم در روز شیر تولید كند و این میزان در برخی اوقات از 12 تا 15 كیلوگرم در روز می‌رسد
شتر در طبیعت از گیاهانی مثل كنگر، خارشتر و برگ گزچه استفاده می‌كند كه هیچ حیوان دیگری از آن‌ها تغذیه نمی‌كند كه مجموع این شرایط، پرورش شتر در ایران را برای اشتغالزایی و امنیت غذایی بویژه در مناطق كمترتوسعه یافته پر اهمیت می كند.

* آفریقا پیشتاز در تولید فرآورده های شتر
سازمان خواربار و كشاورزی ملل متحد(فائو) در سال 2015 جمعیت شتر در دنیا را بیش از 27 میلیون نفر اعلام كرده است.
سومالی با 9 میلیون و 500 هزار نفر، كنیا 7 میلیون 900 هزار نفر، عربستان 800 هزار نفر و سودان 600 هزار نفر مهمترین كشورهای پرورش شتر در دنیا به شمار می روند.
در مجموع 85 درصد توزیع جمعیت شتر دنیا در آفریقا و 14.9 درصد آن مربوط به قاره آسیاست و یك دهم درصد باقیمانده به دیگر قاره ها مربوط می شود.
بنابراین تولید گوشت شتر در جهان 703 هزار تن و شیر 2.6 میلیون تن در سال است كه حدود 2.45 میلیون تن در آفریقا و 150 هزار تن آن در آسیا تولید می شود.

* آخرین وضعیت پرورش شتر در ایران
آمارهای وزارت جهادكشاورزی نشان می دهد جمعیت شتر در كشورمان 173 هزارنفر (در بیش از یك میلیون واحد دامی) است كه سیستان و بلوچستان با 55 هزار و 400 نفر، خراسان جنوبی 29 هزار و 400 نفر، یزد 15 هزار نفر، هرمزگان 14 هزار نفر، جیرفت و كهنوج 12 هزار نفر از مهمترین شهرهای پرورش این حیوان است.
با توجه به خشكسالی های اخیر در ایران، جمعیت شتر 10 درصد كاهش یافته اما سالانه حدود 5 هزارتن گوشت شتر و 18 هزارتن شیر در كشور تولید می شود.
براساس آمارها بالغ بر 29 هزار و 400 نفر شتر در خراسان جنوبی موجود است كه سال گذشته نزدیك 740 تن گوشت شتر به ارزش 185 میلیارد ریال در این استان تولید و عرضه شد.
در این میان، خراسان جنوبی رتبه دوم تولید و پرورش شتر را در كشور دارد و گوشت تولیدی آن كه نزدیك به 500تن در سال است، به استان های تهران، كرمان، یزد، اصفهان خراسان رضوی عرضه می شود.
اكنون تعداد 14 واحد پرورشی به ظرفیت 551 نفر دارای پروانه بهره برداری هستند كه پرورش این حیوان به صورت صنعتی برای 300 نفر اشتغال مستقیم ایجاد كرده و نزدیك به یك هزار و 600 نفر بهره بردار در این حرفه فعالند.
تنها یك شهرستان نهبندان از توابع استان خراسان جنوبی با بیش از 10 نفر شتر، رتبه نخست را در بین سایر شهرستان های این استان دارد.
توسعه این صنعت در ایران بیش از هرچیز نیاز به سرمایه گذاری دارد و در این میان به تازگی یك سرمایه گذار آلمانی كه در حوزه پرورش دام شیری و پرواربندی و فراوری گوشت گاو و شتر فعالیت و تجربه كاری دارد به همراه شریك ایرانی خود در نواحی جنوبی استان خراسان جنوبی اقدام به سرمایه گذاری كرده است.
برای اجرای این طرح، ابتدا پیش طرح پرورش شیر شتر 500 راسی با سرمایه گذاری معادل 130 میلیون یورو تهیه شد و در مرحله نخست شرایط آب و خاك و مرتع و فلزات سنگین در سطح چند شهرستان بیرجند، طبس و نهبندان مورد بررسی قرار گرفت كه در نهایت در منطقه خوان شرف شهرستان نهبندان زمین مورد نظر خریداری و تاسیسات مورد نیاز مستقر شد.
سرمایه گذاران این طرح تاكنون معادل 38 میلیارد ریال برای اجرای این طرح هزینه كرده اند و ادامه عملیات آن در در قالب جدول زمان بندی و ورود سرمایه بعدی در دست انجام است.
چنین اقدامی می تواند علاوه بر افزایش تولید این محصول اشتغالزایی در استان های كشور را به دنبال داشته باشد كه تعمیم این موضوع در سایر استان ها تحولی در این صنعت به شمار می رود.

*كشورهای اروپایی تولید شتر ندارند
با وجود تلاش ایران برای توسعه صنعت پرورش شتر، هفته گذشته رسانه ها از واردات شتر از مبدا اروپا خبر دادند كه بنا بر پیگیری خبرنگار ایرنا از وزارت جهادكشاورزی، چنین ادعایی تایید نشد.
یكی از مسئولان وزارت جهادكشاورزی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا واردات شتر از اروپا را به طور كامل تكذیب كرد و گفت: كشورهای اروپایی تولید شتر ندارند كه ما واردات شتر از كشورهای اروپایی داشته باشیم.
این منبع آگاه كه خواست نامش ذكر نشود، افزود: ایران، شتر را از كشورهای تولیدكننده این حیوان وارد می كند اما تاكنون از كشورهای اروپایی وارداتی نداشته ایم.
وی اظهار داشت: اگر آمار این واردات صحیح باشد، چرا باید شتر از كشورهای اروپایی به مرز سراوان بیاید؟ در صورت واردات شتر از اروپا، باید در گمرك بندعباس ترخیص و به كشور وارد شود.

*واردات شتر تنها برای مصارف گوشتی است
در همین حال گمرك ایران در واكنش به انتشار خبر واردات شتر از اروپا اعلام كرد: بر اساس اطلاعات مربوط به واردات شتر به كشور در سامانه جامع گمركی و پنجره واحد تجارت فرامرزی، واردات شتر بر اساس مجوزهای بازارچه های مرزی كوهك، سراوان، میلك، ماهیرود و میرجاوه از سوی سازمان های صنعت، معدن و تجارت، جهادكشاورزی و سازمان دامپزشكی صادر شده و بر اساس اعلام سازمان دامپزشكی، تنها برای مصارف گوشتی است.
بر اساس این اطلاعات گمرك، همه شترهای وارداتی در سالجاری تنها از محل تولیدات كشورهای پاكستان و افغانستان صورت گرفته و قید عنوان اسامی سایر كشورها به ویژه چند كشور اروپایی در آمار تجارت خارجی كشور مربوط به كشور محل انجام معامله است و كشور محل تولید كالا محسوب نمی شود.
به طور مثال، بر اساس آمار تجارت خارجی كشور در هفت ماهه سالجاری امارات متحده عربی با 4 میلیارد و 678 میلیون دلار دومین كشور صادر كننده كالا به ایران بوده در حالی كه روشن است این كشور مبداء تولید هیچ كدام از این كالاهای صادراتی به ایران نیست و تنها محل انجام معامله این كشور محسوب می شود.
بنابراین آماری مبتنی بر واردات شتر از كشورهای اروپایی همچون آلمان، انگلستان و ایتالیا می تواند نادرست باشد زیرا این حیوان در شرایط آب و هوایی آن كشورها قابل تولید و پرورش نیست و شاید این حیوان را بتوان تنها در باغ وحش های آن كشورها مشاهده كرد.

اخبار اقتصادی ایرنا در تلگرام: IRNAeco@
اقتصام**9186* 2025
گزارش: هما همت خواه*انتشار: لیلا جودی