مشروح اين گفت وگو را در ادامه مي خوانيم: هنوز دو هفته نيست كه سردار سليماني از ختم داعش سخن گفته است. سي‌ام آبان، سردار قاسم سليماني فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران در نامه اي به رهبر انقلاب اعلام كرد فتنه داعش به پايان رسيده است.
در همان روز بشار اسد، رئيس جمهور سوريه راهي روسيه شد تا با ولاديمير پوتين رئيس جمهور اين كشور گفت و گو كند. يك روز بعد نيز ايران، تركيه و روسيه مثلثي كه براي مبارزه با داعش در سوريه تشكيل ائتلاف داده بودند، در سوچي روسيه گرد هم آمدند. همه اين‌ها نشان از آن داشت كه خاورميانه ملتهب مي‌تواند براي بار ديگر رنگ آرامش به خود ببيند.
اما بعد از اعلام خبر پايان داعش بعضي تحليل‌گران اعلام كردند، داعش در آينده از نقاط ديگري سر برمي‌آورد. مهدي مطهرنيا، از تحليل‌گراني بود كه به فرارو گفته بود: اين پيروزي نبايد مانند جنگ بدر موجب شود كه ما با اطمينان بازي را تمام شده بدانيم و اكنون جشن پيروزي براي مديريت و هدايت مسائل منطقه‌اي بر پا كنيم. به گفته او، همانگونه كه القاعده با شكل گيري داعش تا حدود زيادي كمرنگ و در آن مستحيل شد و از افغانستان به اين سوي خاورميانه آمد، اين بار اين داعش است كه مي‌تواند با گذار از دوراني برزخ‌گونه با نام ديگر و شدت بيشتري در جغرافياي آسياي خاوري خود را نشان دهد. ابرقدرت موجود مي‌خواهد براي شكل دادن به هژموني امنيتي خود از خاورميانه و دو منطقه اساسي هارتلند نو و نوهارتلند به آسياي شرقي گذار كند تا چين را مهار كند. لذا بايد گفت كه بازي در خاورميانه بدون داعش اما در سايه داعش و با پيروزي‌هاي بسيار فزون‌تر با هدف قرار دادن تهران در حال طراحي است.
ديروز محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان گفت: «داعش برنامه خطرناكي را در افغانستان دنبال مي‌كند.» به گفته ظريف، «تهديد گروه‌هاي تروريستي خارجي و افزايش هجوم عناصر تروريستي داعش در افغانستان موجب تشديد چالش‌ها شده است. اگرچه داعش برنامه‌اي خطرناك را براي ايجاد يك نزاع فرقه‌اي ساختگي در افغانستان دنبال مي‌كند، پاسخ رئيس‌جمهور غني و دولت وي سنجيده و آينده‌نگرانه بوده است.»
علي خرم، كارشناس مسائل بين‌الملل به فرارو مي‌گويد: داعش الان يك گروه تروريستي است. داعش زماني به عنوان به عنوان گروه تروريستي مطرح بود و زماني هم حكومت تشكيل داد و در سوريه و عراق حضور داشت. هركدام از اين‌ها در چارچوب حقوق بين‌الملل شرايط، نوع واكنش و جايگاه متفاوتي دارد.
به اعتقاد اين كارشناس سياست خارجي «داعش به عنوان يك حكومت بعد از آنكه سرزمين هايش را در عراق و سوريه از دست داده، سعي مي‌كند حركات تروريستي خود را دنبال كند. اين گروه تروريستي در چهار منطقه افغانستان، يمن، ليبي و مصر حضور دارد و كشورهايي مثل ايران، كه اراده مستحكمي براي مبارزه با داعش دارند، بايد تلاش كنند كه در اين چهار نقطه آثاري از داعش باقي نماند. به اين ترتيب هم سخن آقاي ظريف در ارتباط با برنامه خطرناك داعش صحيح است و هم گفته سردار سليماني درباره ختم داعش كه منظور سردار سيلماني پايان فعاليت داعش به عنوان يك حكومت است.
حالا از بين بردن داعش سخت‌تر است
خرم در پاسخ به اينكه «آيا داعش به دنبال تشكيل حكومت در افغانستان است؟» مي‌گويد: داعش اگر بخواهد در افغانستان تشكيل حكومت دهد بايد سرزمين‌هايي را به دست بياورد. اين سرزمين‌ها هم بايد به اين صورت باشد كه بتواند از آنها دفاع كند، نه آنكه مانند طالبان وقتي كشته مي‌دهد از محلي به محل ديگر منتقل شود. همچنين براي تشكيل حكومت بايد قدرت نظامي و اقتصادي داشته باشد.
خرم با اشاره به همسايگي دوباره داعش اما اين بار در افغانستان مي‌گويد: داعش هم، در بين دهها گروه ديگر است كه در افغانستان زندگي مي‌كند و فعاليت‌هاي تروريستي دارد. زماني كه داعش به عنوان حكومت فعاليت مي‌كند مبارزه با آن ساده‌تر است. چون سرزمين دارد و بايد از سرزمين خود دفاع كند. بايد اقتصاد داشته باشد و مثل آنچه در سوريه و عراق اتفاق افتاده بايد در اين دو كشور نفت داشته باشد تا بتواند با كمك نفت اقتصاد آن كشور را اداره كند. اما زماني كه به صورت گروه تروريستي فعاليت مي‌كند، از اين سو و آن سو مي‌تواند خود را اداره كند در حالي كه خانواده‌هاي آنها در جاي ديگري باشند. به اين ترتيب مبارزه ايران با داعش زماني كه اين گروه تروريستي در عراق حضور داشت راحت‌تر بود. ايران در اين زمان مي‌دانست داعش چارچوبي مشخص و معين دارد. اما داعش در افغانستان به اين خاطر كه اين چارچوب و دولت وجود ندارد و به صورت ملوك‌الطوايفي فعاليت مي‌كند، كار ايران سخت‌تر است.
داعش اول در خاور ميانه سر بر مي‌آورد
خرم با اشاره به بعضي تحليل ها، مبني بر اينكه داعش در آينده براي مهار چين سر از خاور دور در مي‌آورد مي‌گويد: خاستگاه داعش ايجاب مي‌كند اين گروه تروريستي براي بقا حتما بايد در خاورميانه حضور داشته باشد. داعش ادعاي حكومت اسلامي دارد. بنابراين بايد در ميان مسلمانان باشد تا عده اي از آن حمايت كنند و به او گرايش پيدا كنند. پس نمي‌تواند در خاور دور دولت اسلامي تشكيل دهد كه كسي حاضر به پيوستن به اين گروه نيست.
بنابر خاستگاه اوليه داعش، اين گروه حتما بايد در خاور ميانه باشد. اما اگر داعش بتواند روزي در خاور ميانه شكل بگيرد، آن موقع ممكن است در خاور دور، آمريكاي لاتين يا هرجاي ديگري يك گروه تروريستي را نماينده خود كند.
*منبع: پايگاه خبري فرارو/11 آذر 96
** اول ** 1337- انتشار دهنده: خداوردي اسدي
تهران- ايرنا- علي خرم، كارشناس مسائل بين‌الملل در گفت وگو با پايگاه خبري فرارو تناقضي بين پايان داعش و فعاليت‌هاي اين گروه نمي‌داند، اما آنچه كه در سخنان او به چشم مي‌خورد اين است كه اكنون مبارزه با داعش بسيار سخت‌تر از گذشته شده است.