كودك آزاران چه كسانی هستند؟

بسیاری از والدین به كودكان خود می آموزند كه برای صدا زدن دوستان و آشنایان بزرگسال از عناوین 'خاله' و 'عمو' استفاده كنند، غافل از اینكه این عناوین می تواند بهانه ای باشد برای اینكه این افراد راحت تر به حریم كودك تجاوز كنند.
عده ای دیگر از والدین نیز خیالشان راحت است كه فرزندشان پسر بوده و از كودك آزاری جنسی در امان است درحالیكه طبق گزارشات انجمن های فعال در حوزه كودك آزاری، اغلب كودكانی كه مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته اند، پسر هستند.
همچنین همواره تصور بر این است كه كودك آزاری جنسی از سوی مردان انجام می شود درحالیكه آنچنان كه در این گزارش می آید ، همواره باید نسبت به شناخت كودك آزاران در هر طبقه و هر جنسی ، هشیار بود.
متاسفانه گزارش هایی از موارد اغوای كودك به روابط جنسی اینترنتی ثبت شده كه لازم است والدین در این رابطه نسبت به استفاده كودك از اینترنت و شبكه های اجتماعی حساس باشند.
احمد خاكی معاون اجتماعی بهزیستی استان تهران، مطهره ناظری حقوقدان، وكیل دادگستری و رئیس انجمن حمایت از حقوق كودكان و سعید نوروزی كارشناس مسئول امور آسیب دیدگان بهزیستی استان تهران به واكاوی لزوم شناخت والدین از كودك آزاران ، شناخت علائم كودك آزاری در فرزند پس از رخ دادن واقعه و راه های پیشگیری از آن در این گزارش پرداخته اند.

**كودك آزاری از سوی افرادی كه اصلا انتظار نداریم!
كارشناس مسئول امور آسیب دیدگان بهزیستی استان تهران می گوید: كودك آزاری را كسی انجام می دهد كه اصلا انتظار نداریم آن فرد انجام دهد به آن معنا كه كودك آزاران اغلب بین والدین، جانشین والدین و مراقبان كودك هستند.
سعید نوروزی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می افزاید: عموما كودك آزاری توسط والدین انجام شود اما بستگان، دوستان و آشنایان نیز جزو كودك آزاران هستند و مراجعان در مراكز بهزیستی داریم كه مشاهده می شود غفلت والدین از برقراری رابطه با افراد قابل اعتماد، موجب شده تا كودكان در رابطه هایی قرار گیرند كه انواع آزارها را تجربه كنند.
وی ادامه می دهد: بسیاری از افراد فكر می كنند آنانی كه كودك آزاری انجام می دهند ، بیمار روانی هستند یا رفتار مجرمانه دارند ، درحالیكه ممكن است اینگونه نباشد و بسیاری از آزارگرها، رفتار مجرمانه یا بی تعادلی روانشناختی در حد پاتولوژی آسیب ندارند بلكه كنترل خشم آنها كم است.

**كودك آزار شاید همان معتمد شما باشد
كارشناس مسئول امور آسیب دیدگان بهزیستی استان تهران می گوید: كودك آزاری ممكن است بطور مثال از سوی زن و شوهری اعمال شود كه رابطه شان با هم خوب نیست و كودكان سپر بلا قرار می گیرند.
نوروزی می افزاید: در این رابطه ها، خشم هدایت و جابجا شده را به سمت كودكان می بینیم.
وی تصریح می كند: نباید اینطور تصور شود كسی كه كودك آزاری می كند فردی مانند غول یا دیو است اتفاقا ممكن است آدم معمولی یا حتی معتمد باشد اما جاهایی تنش های فزاینده ای كه در وجودش جمع می شود و مجالی برای بروز و ابراز آن پیدا نمی كند كه تنش ها به كودك آزاری منجر می شود.
وی خاطرنشان می كند: طبعا خانواده هایی كه گسیختگی بین روابط دارند ممكن است كودكان بیشتر در معرض كودك آزاری قرار گیرند. خانواده هایی كه در آنها مصرف مواد به ویژه الكل هست، بیشتر در معرض كودك آزاری قرار دارند.

**كودك آزاری جنسی پنهان
كارشناس مسئول امور آسیب دیدگان بهزیستی استان تهران می گوید: یك بخش هایی از كودك آزاری واقعا پنهان است و مردم خیلی به آن توجه نمی كنند بطورمثال اگر در مواردی، فردی با كودك خود رابطه جنسی یا 'محرم آمیزی' برقرار كند، پنهان می ماند.
نوروزی می افزاید: گاهی كودك آزاری جنسی در خانواده اتفاق می افتد اما اصلا رنگ و لعاب عمل جنسی ندارد و حتی گاهی به محبت نیز تعبیر می شود.
وی ادامه می دهد: این عمل هنگامی اتفاق می افتد كه پدر یا مادر، كودك خود را در آغوش بگیرد بدون اینكه مرزبندی های رابطه را حفظ كند و تعامل بیشتری با كودك دارد بطورمثال بیشتر كودك را می بوسد، جاهایی از بدن كودك را می بوسد كه خصوصی تر است و ممكن است از بیرون ، یك مادر یا پدر خیلی مهربان تلقی شود كه اینها محرم آمیزی پوشیده و كودك آزاری جنسی پنهان است كه اصلا ما آنها را نمی بینیم .
وی اضافه می كند: از بیرون كه به این مسائل نگاه می شود، هیچ عمل جنسی دیده نمی شود اما مرزها شكسته شده است. اینگونه كودكان در بزرگسالی می گویند كه من می فهمیدم اتفاقی در حال رخ دادن است و حس می كردم پدرم دارد كاری می كند كه نباید انجام دهد.

**كودك آزاری با رنگ و لعاب راز
كارشناس مسئول امور آسیب دیدگان بهزیستی استان تهران می گوید: كودكان در سنین كودكی، وقتی مشكلی پیش می آید، نمی توانند كوله پشتی را روی كولشان بگذارند و از خانه بیرون بیایند و می مانند، وقتی می مانند مجبورند به این شرایط تن بدهند و متاسفانه بسیاری اوقات، آزارهایی از این دست ، موجب می شود كه كودكان فكر كنند این مشكل ما است و مساله را پنهان می كنند.
نوروزی می افزاید: پنهان ماندن كودك آزاری ها به فقدان آموزش خودمراقبتی بازمی گردد بنابراین باید به كودكان آموخته شود كه اگر كسی دست درازی كرد یا كاری كرد كه تو خوشش نمی آید ، این مشكل تو نیست و باید حتما با ما در میان بگذاری و به ما بگویی و در حقیقت از راز بودن این داستان، جلوگیری كنی.

**عواقب پنهان ماندن كودك آزاری
كارشناس مسئول امور آسیب دیدگان بهزیستی استان تهران می گوید: هنگامیكه كودك آزاری در حالت راز باقی بماند، هیجاناتی را به همراه دارد كه سد راه رشد روانی و تحمل روانشناختی كودك می شود.
نوروزی می افزاید: در این مواقع ، كودك خودش را بد و دوست نداشتنی تلقی می كند و حتی ممكن است دوباره به آن كسی كه دارد كودك آزاری می كند برگردد و با باج دادن بخواهد كه مثلا خانواده یا بستگان متوجه این موضوع نشود.

**ضرورت آشنایی كودك با مفهوم راز
مطهره ناظری رئیس انجمن حمایت از حقوق كودكان درباره لزوم آموزش مسائلی درباره راز به كودك و علائم كودك آزاری به خبرنگار ایرنا می گوید: باید این مساله به كودكان آموزش داده شود كه رازهای خوب و بد چیست.
وی می افزاید: یكی از مواردی كه كودك آزاران از آن برای ادامه كودك آزاری استفاده می كنند این است كه به كودك می گویند 'این رازی بین من و تو است'.
وی تاكید می كند : كودك باید این مهارت را داشته باشد كه تشخیص دهد راز خوب و بد چی هست و چه زمانی می تواند این راز را بگوید و باید به چه كسی بگوید.
ناظری خاطرنشان می كند: باید با كودك رابطه خوبی داشت تا او موارد كودك آزاری را بگوید.

**علائم كودك آزاری چیست؟
گاهی كودك آزاری هایی اتفاق می افتد كه مدت ها ادامه دارد و راز كودك باقی می ماند اما مشكل كجاست كه والدین متوجه راز كودك خود نمی شوند. یكی از این مشكلات به ناآگاهی والدین از علائم كودك آزاری بازمی گردد.
رئیس انجمن حمایت از حقوق كودكان دراین باره می گوید: علائمی وجود دارد كه به والدین گوشزد می كند، كودك شما مورد كودك آزاری جنسی قرار گرفته است.
ناظری می افزاید: زمانی كه كودك به خودش آسیب می زند ، موی خودش را می تراشد یا خودزنی می كند، اینها نشانه هایی از كودك آزاری جنسی است.
وی ادامه می دهد: كودكی كه مورد كودك آزاری جنسی قرار گرفته، احساس گناه را می كند و با خودش فكر می كند من مقصر هستم كه مورد كودك آزاری قرار گرفتم، حتما مشكل از من است یا چون من زیبا هستم این اتفاق افتاده است، پس موی سرم را می زنم.
وی تاكید می كند: این نشانه هایی است كه والدین باید به آنها توجه كنند و در صورت مشاهده آنها به یك روانشناس مراجعه كنند تا دلیل این نشانه ها ، شناسایی شود.

**زنان كودك آزار
رئیس انجمن حمایت از حقوق كودكان می گوید: آموزش توانایی 'نه گفتن' به كودكان نیز خیلی مهم است؛ این توانایی باید به كودك یا والدین آموزش داده شود.
ناظری تاكید می كند: كودك حتی می تواند زمانی كه مادربزرگ می خواهد كودك را ببوسد بگوید نه و در واقع این حق انتخاب را داشته باشد.
وی تصریح می كند: اخیرا طبق گزارشی كه 'صدای یارا' (مركز مشاوره تلفنی انجمن حمایت از حقوق كودكان) داشت، مشخص شده كه بسیاری از كودك آزاران، زن هستند.
وی می گوید: اغلب ما ، فكر می كنیم 'كودك آزار' بیشتر، مرد هست ، اینطور نیست ، خیلی از موارد نیز زنان كودك آزار هستند. بطورمثال در یكی از گزارش ها ، مادربزرگ ، نوه را مورد كودك آزاری جنسی قرار داده است و این موارد باید آگاهی رسانی شود.

**تردد كودكان به تنهایی در كوچه و خیابان ممنوع
رئیس انجمن حمایت از حقوق كودكان در ادامه با اشاره به راه های پیشگیری از كودك آزاری می گوید: مهارت آموزی به كودكان برای پیشگیری از كودك آزاری بسیار مهم است .
ناظری می افزاید: آموزش هایی مانند اینكه والدین بدانند كودك از چه سنی می تواند در خانه تنها بماند یا از چه سنی می توانند كودكان را بیرون بفرستند، باید از راه های مختلف از جمله از طریق سازمان های مردم نهاد انجام گیرد اما متاسفانه برخی مدارس، انجمن ها و سازمان های مردم نهاد را برای ارائه این آموزش های مهارت زندگی به كودكان به مدرسه راه نمی دهند و احساس ترس و وحشت دارند و متاسفانه كودكان در این 'ناآگاهی' می مانند.
وی تصریح می كند: بطورمثال در مورد آتنا یكی از دلایل وقوع جرم و بسترهای زمینه ساز را این می دانستیم كه كودكی به سن و سال آتنا نباید تنها در كوچه و خیابان تردد پیدا كند و اگر والدین این مساله را می دانستند بطورقطع مراعات بیشتری در این زمینه می شد تا بستر وقوع جرم فراهم نشود؛ بسیاری از اتفاقات در روستاها و شهرستان ها به علت آن فرهنگ و بحث آبرو است.

**كودك آزاری جنسی و شبكه های اجتماعی
گاهی تصور می شود كه كودك آزاری جنسی تنها تعرض فیزیكی به كودك است درحالیكه وسوسه كودك به دیدن سایت های هرزه نگاری نیز كودك آزاری جنسی برشمرده می شود.
معاون اجتماعی بهزیستی استان تهران در این باره می گوید: نوازش ، تماس یا لمس اندام های جنسی ، تحریك اندام جنسی، آمیزش، تحریك و رابطه جنسی اجباری یا حتی همجنس بازی از انواع كودك آزاری جنسی به شمار می رود.
احمد خاكی می افزاید: قرار دادن كودك در معرض مطالب جنسی - كه امروز با شكل گیری شبكه های اجتماعی در جامعه ما زیاد شده است- ، تجاوز به حریم خصوصی كودك مانند وادار كردن كودك به درآوردن لباس و تماشای او در اتاق، بهره كشی جنسی و وسوسه كودك به دیدن سایت های هرزه نگاری نیز كودك آزاری جنسی است.
وی تصریح می كند: اغوای كودك به روابط جنسی اینترنتی نیز از دیگر انواع كودك آزاری محسوب می شود كه متاسفانه در جامعه هست و ما این موارد را داریم ، كودك آزاری جنسی از روابط حضوری به سمت فضای مجازی رفته و بعد روحی و روانی این روابط در حال شكل گیری است.
خاكی اضافه می كند: قرار دادن كودك در معرض فیلم و مجلات با محتوای مسائل جنسی و استفاده از كودك در تولید هرزه نگاری از دیگر مصادیق كودك آزاری جنسی است.

**كودكان باید در مقابل لمس كردن واكنش نشان دهند
معاون اجتماعی بهزیستی استان تهران با اشاره به راه های پیشگیری از كودك آزاری جنسی می گوید: مساله ای كه در جامعه ما خیلی به آن بی توجهی می شود ، خودمراقبتی جنسی است. متاسفانه حساسیت نسبت به مراقبت ها یا خودمراقبتی جنسی در جامعه بسیار پایین است.
خاكی می افزاید: واقعا كودك در موارد كودك آزاری مقصر نیستند به ویژه امروز كه بسیاری از كودكان ما به خاطر شبكه های ماهواره ای به نوعی ارتباط مستقیمی با مسائل جنسی دارند، سیستم آموزشی و سیستم خانوادگی نسبت به خودمراقبتی ، بی توجهی دارند.
وی در تعریف خودمراقبتی می گوید: خودمراقبتی می تواند آموزش های مختلف باشد بطورمثال اینكه فرزند ما بداند حتی در مقابل یك لمس كردن ، واكنش نشان دهد و مقابله كند.

**اعطای لقب عمو و خاله به دوست و آشنا، ممنوع
سعید نوروزی كارشناس مسئول امور آسیب دیدگان بهزیستی استان تهران در ادامه بحث خودمراقبتی می گوید: در آموزش خودمراقبتی باید به كودكان آموخته شود كه اندام های خصوصی شان كجاست.
وی می افزاید: همچنین باید به كودك آموخت كه چه كسانی حق دارند به حریم خصوصی تو نزدیك شوند یا برای كودك مرزبندی ارتباطی برقرار شود.
وی به والدین توصیه می كند: دوست خانوادگی خود را به كودكان به نام های آقا یا خانم فلانی بشناسانید ، استفاده از القابی مانند عمو و خاله و عمه و دایی برای اطرافیانی كه رابطه سببی و نسبی با ما ندارند، به نوعی بردن كودكان به سمت شكستن مرزها است.
وی ادامه می دهد: بطورمثال كودك می گوید این عمو است كه مرا بوسیده است ؛ درحالیكه عمویی در كار نیست . حد و مرز روابط را باید كودكان بیاموزند و این مساله مستلزم آن است كه هم خانواده حد و مرزها را رعایت كنند و هم اینكه این حد و مرزهای ارتباطی را به كودكان یاد بدهند.
وی اضافه می كند: در مورد مسائل جنسی و حقوق كودك ، ما باید اطلاعات لازم را به كودكان ارائه دهیم. بطورمثال آموزش انواع آزارها به كودكان در قالب تصاویر كارتونی به شكل پوستر می تواند موثر باشد.
نوروزی تاكید می كند: كودكان باید یادبگیرند كه به آزارهای تحمیلی نه بگویند حتی اگر این رفتارها از سوی بستگان باشد ، بتوانند مقابله كنند.

**اهمیت رابطه كودك با والدین در پیشگیری از كودك آزاری
كارشناس مسئول امور آسیب دیدگان بهزیستی استان تهران می گوید: یكی از مسائل مهم در كودك آزاری این است كه كودكان خیلی حرف ها را با والدین درمیان نمی گذارند چون رابطه این كودكان با والدین خود صمیمانه نیست.
نوروزی می افزاید: وقتی رابطه صمیمانه باشد و والدین به حرف فرزندان گوش بدهند، كودكان یاد می گیرند بی ترس و واهمه ، مسائل خود را به والدین بگویند. پدر و مادر ممكن است كودك آزاری نكنند اما اگر رابطه آنان با كودك ، خوب نباشد ، كودكی كه در معرض كودك آزاری قرار بگیرد به والدین نمی گوید و این كودك آزاری بیشتر ادامه پیدا می كند.
وی یادآور می شود: برای جلوگیری از كودك آزاری نباید صرفا علائم آن را بشناسیم بلكه رابطه خود را با فرزندان نیز باید قوی كنیم.
اجتمام**9185**1569**گزارش از سادات حسینی خواه **انتشار: علی حبیبی
*آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا:
@irnaej
https://t.me/irnaej