به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی از سوی دونالد ترامپ، سفر «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس به تهران، از محورهای خبری و تحلیلی روزنامه های امروز شنبه 18 آذرماه 1396 بود. روزنامه ها همچنین به مناسبت16 آذر، روز دانشجو، به بررسی نقش دانشجو و جنبش های دانشجویی در جامعه پرداختند.
** واكنش جهانی به تصمیم تنش آمیز ترامپ
تصمیم جدید «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریكا مبنی بر به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و انتقال سفارت آمریكا به قدس و واكنش های جهانی به این تصمیم بازتاب گسترده ای در روزنامه های امروز داشت.
روزنامه «اعتماد» در یادداشتی با عنوان «حماقت ترامپ و مسوولیت ما»، نوشت: كسی كه دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده را «گاوی وحشی در یك مغازه چینی فروشی» دانسته، چه توصیف درستی از او ارایه داده است. از ژانویه ٢٠١٧ و از زمانی كه او زمام قدرت را در امریكا به دست گرفت، اوضاع دنیا را به هم ریخت. شاید نخستین كسانی كه نسبت به قدرت یافتن این گاو وحشی ابراز نگرانی كردند، مقامات اروپایی بودند كه سریعا نشستی تحت عنوان «بررسی پیامدهای حضور ترامپ در كاخ سفید» برگزار كردند.
اعتماد با اشاره به اینكه، ترامپ بالاخره به تمامی ظن و گمان‌ها پایان داد و قدس را پایتخت یكپارچه كشور جعلی رژیم صهیونیستی اعلام كرد، افزود: ترامپ گروهی از رهبران عرب را در جریان خطا و اشتباهی كه درصدد ارتكاب آن بود، گذاشت و یك روز قبل از اعلام تصمیمش در تماس‌های تلفنی به آنها گفت كه فردا رسما خبر انتقال سفارت را اعلام می‌كند.
ترامپ به قوانین بین المللی دهن كجی كرد، قوانینی كه بر اساس آن، قدس به عنوان یك منطقه تحت اشغال به شمار می رود و هر اقدامی كه رژیم صهیونیستی به عنوان طرف اشغالگر در این شهر انجام دهد، غیرقانونی به شمار می رود و نقض آشكار منشور سازمان ملل، كنوانسیون ١٩٠٧ لاهه و كنوانسیون چهارم ژنو (مصوب سال ١٩٤٩) و قطعنامه‌های اركان این سازمان درباره اراضی اشغالی فلسطین از جمله خود قدس و در راس آنها قطعنامه‌های ٢٤٢، ٢٧١ و غیره است، بنابراین تصمیم امریكا در خصوص قدس هیچ گونه ارزش قانونی و حقوقی ندارد.
روزنامه «آرمان» هم در یادداشتی با عنوان «سیاست های تنش آمیز ترامپ در خاورمیانه»، در مورد تصمیم ترامپ مبنی بر به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، آورد: هیچ رئیس جمهوری در آمریكا طی این 22سال، انجام این امر را به صلاح نمی‌دانست، زیرا اولا با حقوق بین‌الملل و مصوبات جهانی تقابل مستقیم داشت، ثانیا بیت‌المقدس فقط مطالبه مسلمانان نبوده، بلكه جهان مسیحیت هم كه كشته‌های زیادی در جنگ‌های صلیبی برای این شهر مقدس داده، مایل است این شهر بین‌المللی محسوب شده و از حاكمیت اسرائیل خارج باشد، ثالثا بیت‌المقدس موضوع مذاكره بین فلسطینی‌ها و اسرائیل باید قرار می‌گرفت، نه اینكه از قبل حكم به مالكیت و حاكمیت اسرائیل به این شهر داده شود، رابعا آمریكا كه ظرف 40سال گذشته سعی كرده نشان دهد میانجی صلح بین اسرائیل و اعراب است، با این موضع‌گیری، جایگاه بیطرفانه خود را از دست داده است.
آرمان افزود: در این دو روزه همه جهان یكپارچه علیه تصمیم ترامپ موضع‌گیری كرده‌اند كه در صدر آن ایران، تركیه و سپس كشورهای عربی برای حفظ ظاهر چنین موضعی گرفتند. اما در اروپا همه رهبران كشورها و در واتیكان، رهبر كاتولیك‌های جهان مخالفت جدی خود را با این امر اعلام كردند. روسیه و چین و بقیه كشورهای جهان هم در این موضع مشترك از خود همگونی نشان دادند.
روزنامه «شرق» هم در سرمقاله خود با عنوان «ترامپ چرا این كار را كرد؟»، نوشت: ترامپ سنگ بزرگی در معادلات خاورمیانه انداخته تا گرداب‌‌های خونین سیاسی منطقه را عمیق‌تر كند. به زبان دیگر برای كشورهای منطقه سال‌های دشواری پیش‌رو است و در‌این‌میان كشورهایی بیش از همه ضرر خواهند كرد كه سرمایه‌های انسانی- مالی بیشتری را در منطقه به كار گرفته‌اند. از این به بعد هزینه‌های جنگ در خاورمیانه افزایش خواهد یافت و مردم كشورهایی كه درآمدی جز درآمد نفت ندارند، بیش از پیش فقیر خواهند شد.
این روزنامه افزود: تصمیم آخر ترامپ نشان داد هرقدر منطقه آشوبناك باشد، برای او بهتر است. اگر آمریكا نمی‌تواند از دیگی كه بار است سهمی ببرد، پس دیگران هم نباید سهمی داشته باشند. شرایط جدید نشان می‌دهد جنگی اساسی بین ثروت و قدرت از یك سو و ایده از سوی دیگر است و تاریخ نشان داده است آنان كه ایده‌ای برای مبارزه دارند، پیروز میدان‌اند؛ اما شرایط مغایر با وضعیت كشورهایی است كه متحد آمریكا به شمار می‌روند.
روزنامه «ابتكار» در گزارشی با عنوان «جهان در مقابل تصمیم ترامپ» به بررسی عوامل و تبعات ناشی از تصمیم ترامپ در باره قدس شریف پرداخت و نوشت: اقدام تازه ترامپ علاوه بر شلیك تیر خلاص به مذاكرات صلح اعراب و اسرائیل، بر خلاف روند حقوق بین الملل است.
هر چند برخی از كارشناسان تصمیم ترامپ در به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی را عملی نمایشی برای تحقق شعارهای انتخاباتی و فرار از مسائل داخلی آمریكا عنوان می‌كنند، اما در سوی مقابل عده‌ای نیز این عمل را نشانه‌ای از راه اندازی راهبرد جدیدی از سوی آمریكا و اسرائیل برای منطقه خاورمیانه می‌دانند. در این رابطه عملی شدن این راهبرد و تبعاتی كه می‌تواند در منطقه بحران‌زده خاورمیانه داشته باشد یكی از سوالات مبهم در خصوص اعلام چنین تصمیم بی‌سابقه‌ای است. تا همین جای كار نیز علاوه بر موج اعتراضات وسیع در جهان اسلام، اتحادیه اروپا و سایر كشورهای جهان نیز این تصمیم را باعث پیچیده‌تر شدن اوضاع منطقه و همچنین سرآغازی برای ایجاد درگیری‌های جدید در خاورمیانه می‌دانند.
این روزنامه اضافه كرد: از سوی دیگر این تصمیم غیرمنتظره در داخل آمریكا نیز با واكنش‌های منفی زیادی مواجه است، به طوریكه باراك اوباما رئیس جمهوری سابق آمریكا نسبت به افزایش بومی‌گرایی و به خطر افتادن دموكراسی در كشورش هشدار داد و تصریح كرد كه ما باید از دموكراسی مراقبت كنیم زیرا در غیر این صورت از بین خواهد رفت. اوباما همچنین در صحبت‌های خود بدون اینكه نامی از ترامپ بیاورد به آدولف هیتلر اشاره كرد و اظهار داشت: به رغم دموكراسی موجود در جمهوری وایمار، آدولف هیتلر قدرت گرفت.
روزنامه «همدلی» هم در یادداشتی با عنوان «همه پرسی؛ راه حل غده سرطانی منطقه»، آورد: به نظر می رسد امروز ماجراجویی ترامپ در عرصه سیاست خارجی آمریكا و اعلام قدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل فرصتی را در اختیار كشورهای اسلامی قرار داده تا با اتكا به اجماع جهانی در این ماجرا و نادیده گرفتن اختلافات درونی، به جبهه ای واحد در مقابل رژیم اشغال گر تبدیل شوند. هم گرایی میان گروه‌های فلسطینی در داخل و البته هم گرایی كشورهای عربی-اسلامی می تواند با تلاش‌های دیپلماتیك كشورهای اسلامی، ترامپ و صهیونیست‌ها را در موضع پایین‌تری قرار دهد.
همدلی افزود: به واقع ترامپ باعث شد موضوع فلسطین دوباره به مسئله اول دنیای اسلام تبدیل شود و در طرف مقابل نیز با اعلام مخالفت كشورهای هم‌پیمان آمریكا در این موضوع، زمینه انزواگرایی آمریكای پساترامپ تقویت شود.
روزنامه «سیاست روز» در یادداشتی با عنوان «اشتباه پشت اشتباه»، نوشت: به رغم آنكه محافل رسانه‌ای و سیاسی وابسته به ترامپ و شركای منطقه‌ای آن اقدامات بسیاری برای تحقق اهداف این طرح صورت دادند اما روند تحولات نشانگر حقیقتی ورای این تحركات است. در عرصه فلسطین این اقدام ترامپ نه تنها به سرخوردگی فلسطینی‌ها منجر نشده بلكه زمینه‌ساز فاز جدید قیام فلسطینی‌ها شده است.
سیاست روز اضافه كرد: به عبارتی دیگر آنچه را كه ترامپ با بهره‌گیری از آن به دنبال قدرت نمایی در صحنه جهانی بود به رسوایی دیگر برای آمریكا مبدل شده است. ترامپ این اصل تاریخی را فراموش كرده كه قدس محور حساسیت‌های جهانی است كه طیف گسترده‌ای را در برابر رژیم صهیونیستی و آمریكا قرار خواهد داد. بر این اساس باید گفت كه ترامپ با اعلام طرح جابه‌جایی سرزمین فلسطینی‌ها و واگذاری آن به صهیونیست‌ها اولین اشتباه خود را مرتكب شد و با اجرای اعلام پایتختی قدس برای صهیونیست‌ها اشتباهی دیگر را مرتكب شده كه قطعا هزینه آن افزایش انزجار جهانی از آمریكا و آغاز ابعاد جدیدی از انتفاضه خواهد بود.
روزنامه «جوان» هم در گزارشی با عنوان «شعله های بین المللی شدن انتفاضه» نوشت: خشم ملت‌ها از امریكا تا خاورمیانه و شرق آسیا علیه جسارت به قبله اول مسلمانان برافروخته شد. دونالد ترامپ تصمیم خود را اعلام و قدس اشغالی را به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی به رسمیت شناخت؛ اقدامی كه بلافاصله فلسطینیان كرانه باختری، غزه و قدس را در مسیر انتفاضه‌ای جدید به خیابان‌‌‌ها كشاند.
جوان افزود: بعد از چندسال اختلافات كشورهای اسلامی كه مسئله فلسطین را به حاشیه رانده بود، جهان اسلام یك‌بار دیگر حول قدس یكپارچه شده است. تبعات تصمیم رئیس‌جمهور امریكا به مناطق اشغالی فلسطین محدود نشد. از شهر شیكاگو در امریكا گرفته تا دهها شهر در قلب خاورمیانه و شرق آسیا، از دیروز شاهد آتش خشم مسلمانان و مسیحیان بود.
بسیاری از تحلیلگران نیز بر این باورند كه تبعات تصمیم رئیس‌جمهور امریكا تنها به مرزهای فلسطین محدود نخواهد شد بلكه كشورهای خاورمیانه را نیز در بر خواهد گرفت.
روزنامه «كیهان» نیز در گزارشی با عنوان «ترامپ مرگ اسرائیل را جلو انداخت/ بازگشت فلسطین به كانون توجه جهان اسلام»، نوشت: حماقت ترامپ در اعلام «انتقال سفارت آمریكا از تل‌آویو به بیت المقدس» از همان نخستین ساعات اولیه، موجی از خشم را در میان كشورهای جهان اسلام به راه انداخت طوری كه مردم و رهبران كشورهای مختلف، از ایران گرفته تا اردن، عراق، موریتانی، لبنان، پاكستان، هند، آمریكا، تركیه و... علیه آن به شدت موضع گرفته‌اند.
اكنون صحبت از اخراج سفرای اسرائیل از كشورهایی است كه با این رژیم ارتباط دارند. مذاكره‌كنندگان فلسطینی هم می‌گویند، مذاكره اشتباه بود، باید مقاومت می كردیم!
** اما و اگرهای سفر جانسون به تهران
سفر «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس به تهران، یكی از محورهای خبری مورد توجه در روزنامه های امروز بود.
روزنامه «ایران» در یادداشتی با عنوان «دو هدف جانسون از سفر به تهران»، نوشت: انگلیس پس از دستیابی ایران و قدرت‌های بزرگ جهان به توافق هسته‌ای در امتداد تصمیم این كشور به خروج از اتحادیه اروپا بر هدف بهره‌گیری از مزیت اقتصادی رابطه با كشورهای مهم منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران متمركز شده است. مقام‌های لندن به دنبال آن هستند تا در زمینه تجارت و مراودات اقتصادی با ایران به جایگاه مهمی دست یابند و از قافله رقابت با دیگر اعضای كشورهای اتحادیه اروپا عقب نمانند.
این روزنامه افزود: دومین هدف از سفر وزیر خارجه انگلیس را می‌توان در راستای حفظ و تقویت رابطه سطح بالای دیپلماتیك با تهران تحلیل كرد. ایران در بحبوحه بحران‌های منطقه‌ای، نقش‌آفرینی مؤثری در مبارزه با تروریسم داشته و به رغم صف‌آرایی جدید برخی از بازیگران منطقه‌ای علیه كشورمان كه در میان آنها نام برخی از متحدان سنتی انگلیس هم دیده می‌شود، مقام‌های بریتانیایی به اهمیت جایگاه منطقه‌ای ایران وقوف دارند و از این منظر می خواهند با حفظ رایزنی های منطقه ای با ایران، از دایره گفت وگوهای منطقه‌ای برای حل بحران‌های جاری و حفظ منافع سنتی خود در خاورمیانه خارج نشوند و مسیر گفت وگوها را پیرامون آینده منطقه باز نگه دارند.
ایران اضافه كرد: با وجود این اهداف و عبور تهران و لندن از اختلافات مربوط به مسأله هسته‌ای، همچنان برخی مسائل اختلافی میان دو كشور پابرجاست. پرونده ادعای غرب علیه برنامه‌های موشكی ایران و مسأله حقوق بشر و پاره‌ای از اختلافات دوجانبه از جمله این موارد است. این در حالی است كه جدیت جمهوری اسلامی ایران در باب تقویت رابطه با جهان غرب كه پیش از این در حل موضوع هسته‌ای، خود را نشان داده بود، اینك در سایه تداوم بخشی به گفت‌وگوهای سطح بالای سیاسی با اتحادیه اروپا بازتاب یافته است.
روزنامه اعتماد هم در یادداشتی با عنوان «سفری زیر سایه رسانه ها»، آورد: روابط تهران و لندن در سایه برجام و برگزیت، در كنار تاثیر انتخاب رییس‌جمهور جدید امریكا و مسائلی مانند خدمات كنسولی و روابط اقتصادی و تجاری از موضوعات مهم این سفر است. امارسانه‌های بریتانیایی خیلی تلاش دارند تا وانمود كنند، سفر بوریس جانسون، وزیر امورخارجه بریتانیا به تهران تلاشی است برای آزادی نازنین زاغری، محكوم دوتابعیتی زندانی در ایران. این رسانه‌ها از پیش سناریویی نسبتا خیالی در مورد اهداف و موضوع این سفر نوشته‌اند. ممكن است پرونده شهروند ایرانی- بریتانیایی یكی از آیتم‌ها و یكی از دستوركارهای این سفر باشد، اما قطعا مساله محوری و دستوركار انحصاری این سفر نخواهد بود.
«جانسون در تهران با یك بسته پیشنهادی» نیز عنوان یادداشتی در روزنامه آرمان است كه در آن می خوانیم: روز گذشته بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه كشورمان اعلام كرد كه بوریس جانسون وزیر امور خارجه انگلستان امروز شنبه به ایران سفر می‌كند و قرار است در این سفر درباره آخرین وضعیت روابط دو جانبه به خصوص در حوزه همكاری‌های عالی اقتصادی دو كشور، گسترش روابط تجاری، مسائل منطقه‌ای و تحولات بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر شود.
به نوشته این روزنامه، اما رسانه انگلیسی رویترز اعلام كرده است: بوریس جانسون وزیر خارجه انگلیس قرار است امروز برای گفت وگو با محمدجواد ظریف در مورد آزادی نازنین زاغری كه در حال گذراندن دوران محكومیت خود به جرم جاسوسی در ایران است به تهران سفر كند.
** تاملی بر روز دانشجویی
روزنامه های امروز، دو روز پس از روز دانشجو كه مصادف با 16 آذرماه است، به انتشار برخی یادداشت ها و گزارش ها در این زمینه پرداختند.
روزنامه ایران در یادداشتی با عنوان «جنبش دانشجویی نماد نقد، عقلانیت و اعتدال» به قلم «سیدرضا صالحی امیری» وزیر پیشین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، نوشت: از میان جنبش‌های اجتماعی در ایران، شامل جنبش قومی، معلمان، زنان، كارگران، زیست‌محیطی، علمی، مذهبی و روشنفكری، جنبش دانشجویی همچنان طی چند دهه گذشته پیشاهنگ جنبش‌های اجتماعی در ایران است. این جنبش فراز و فرودهای زیادی را قبل از انقلاب اسلامی سپری كرده كه 16 آذر و حضور فعال در جریان مبارزه با رژیم پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی از مهم‌ترین دستاوردهای این جنبش تا قبل از انقلاب تلقی می‌شود.
جنبش اجتماعی در ایران دارای ویژگی مهم عقلانیت، صداقت و شفافیت است. از منظر سیاسی و اجتماعی، دانشجو علاوه بر رسالت علمی، مسئولیت نقد، نظاره‌گری و مطالبه‌گری را هم‌زمان دنبال می‌كند. دانشجو حلقه ارتباط میان افكار عمومی و نظام سیاسی است. از این منظر، باید دانشجو و دانشگاه را به رسمیت شناخت. ضرورت دارد كه از نگاه كهنه تهدیدمحوری عبور كرده، دانشگاه و دانشجو را فرصتی بزرگ برای ملت و نظام سیاسی تلقی كنیم.
در ادامه آمده است: صف بندی های سیاسی موجود در دانشگاه و دانشجویان باید در روند خود به توسعه ملی منجر شود و از این منظر، هر نوع رفتار رادیكال و مناقشه‌آمیز كه باعث گسترش شكاف و قطبی سازی در جامعه و دانشگاه شود، مغایر اهداف ملی تلقی می گردد. عدالت جویی، نفی تبعیض و نفی فساد، از شاخص‌های اصلی جنبش دانشجویی در ایران است. مطالبات سه‌گانه فوق همواره در سالم سازی فضای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی كشور نقش بسزایی داشته و دارد.
«نگرانی از ستاره دار شدن برخی دانشجویان» نیز عنوان خبری در روزنامه «مردم سالاری» است كه به یادداشتی از «معصومه ابتكار» معاون زنان و امور خانواده ریاست جمهوری در كانال تلگرامی وی درباره روز دانشجو اختصاص دارد.
ابتكار در این یادداشت می نویسد: خوشبختانه در دوران دولت یازدهم و دوازدهم شاهد برگزاری گسترده مراسم روز 16 آذر و فضای بهتر اجتماعی و سیاسی بوده ایم، گرچه موانع و محدودیت‌هایی هم قابل احصاء باشد. چنانچه ستاره دار شدن و محدودیت برای ادامه تحصیل برخی دانشجویان نگرانی‌هایی را به وجود آورده كه با اطلاع و پی گیری جدی وزیر علوم، تعدادی از این موارد كاهش یافته و روند ستاره زدایی ادامه دارد.
در ادامه می خوانیم: از طرفی رشد تشكل‌ها و ارایه مجوز به برخی اتحادیه‌ها و نشریات دانشجویی، فعالیت‌های ورزشی، فرهنگی و هنری دانشجویان مورد حمایت قاطع دولت بوده و حاكی از بهبود شرایط عمومی‌است، در عین حال اما ضرورت توجه به مهارت‌های زندگی در دانشگاه ها، توان افزایی دانشجویان در زمینه‌های حقوقی، ارتباطی، فضای مجازی، حل و فصل اختلاف و كاهش خشونت، مقابله با آسیب‌ها، خودمراقبتی، خودشكوفایی و حفاظت از محیط زیست بسیار جدی است. دختر و پسر هر دو برای آینده و زندگی سالم خود نیازمند این رویكرد بوده و هستند.
پژوهشم**9282**3050**خبرنگار:مهتاب افشین نسب** انتشار: فاطمه دوله
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.
تهرن- ایرنا- تصمیم جدید «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریكا، مبنی بر به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و انتقال سفارت آمریكا به قدس در روزنامه های امروز تنش آمیز و غیرعقلانی توصیف شد.