زمينه هاي مشترك اقتصادي ايران و قزاقستان از نگاه كارشناس آسياي ميانه

«ميثم آرائي درونكلا» روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ايرنا در خصوص مزيت هاي اقتصادي قزاقستان براي ايرانيان ، اظهار داشت: «قزاقستان مانند ايران يك كشور نفتي است و عموم كشورهاي نفتي داراي مزيت‌هاي سياسي و اقتصادي مشابهي با يكديگر هستند، بنابراين نبايد به دنبال آن باشيم كه با فروش نفت و يا مشتقات نفتي كه بيش از 90درصد حجم صادرات ما را تشكيل مي‌دهد بتوانيم به منافع بالايي در اين جمهوري برسيم، اما نبايد نااميد بود و توليدات صنعتي خود را بايد به نسخه‌هاي باكيفيت صادراتي ارتقاء داده و جايگاهي در اين جمهوري بيابيم».
وي افزود: در كنار اين مقولات مي‌توانيم به سرمايه‌گذاري ايراني‌ها در حوزه معدن، زيرساخت ها و كشاورزي قزاقستان نيز فكر كرد و رو به سوي توليدات مشترك صنعتي با محوريت بخش خصوصي بياوريم.
آرائي گفت : بدين منظور بايد بر روي پروژه‌هاي مشترك توليدي با حمايت دولت‌هاي ايران و قزاقستان فكر كرد، اگر بر توليدات مشترك ايراني و قزاق در حوزه صنعت و تكنولوژي و آن هم صرفاً در بخش خصوصي تمركز كنيم ، آنگاه دغدغه هر دو كشور براي برندسازي و فروش محصولات را شاهد خواهيم بود، در اين وضعيت قطعاً دولت‌ها نيز به توسعه مناسبات رو مي آورند مي‌ شوند زيرا بايد از اتباع خود كه متصدي صنعت بوده و ماليات مي‌دهند حمايت كنند.

** دلايل پايين بودن مناسبات اقتصادي ايران و قزاقستان
اين كارشناس حوزه آسياي مركزي گفت: به نظر مي‌رسد دليل پايين بودن مناسبات جبر ناشي از طبيعت، ژئوپليتيك، ايزلاسيون دوران شوروي و مزيت‌هاي اقتصادي مشابه است،در زمينه روابط اقتصادي نيز به دليل نفتي بودن اقتصاد و تمركز ايران به روي اقتصاد كشاورزي بايد انتظارات محدودي از توسعه روابط داشت مگر آنكه بر روي كيفيت محصولات صنعتي خود به صورت جدي كار كنيم.
آرائي افزود: بايد واقع بين بود، اگر ما ايراني‌ها الزاماتي در خريد برخي از محصولات صنعتي بي‌كيفيت خود داريم آنها به هيچ وجه مجبور به اين كار نيستند. وقتي مي‌بينيم كه شركاي اول تجاري قزاقستان شامل آلمان، هلند، كره‌جنوبي، چين، ايالات متحده آمريكا و ايتاليا است يعني آنكه كيفيت براي قزاق‌هاي خيلي مهم است. در چنين شرايطي بايد محاسبه كرد كه رقباي ما در قزاقستان چه كساني هستند.

** قزاقستان به مدد نفت بهترين اقتصاد منطقه آسياي مركزي است
اين كارشناس حوزه آسياي مركزي گفت : اگر بخواهيم چهره‌اي براي سياست و اقتصاد در قزاقستان كه دو مقوله مستقل ولي مرتبط به هم هستند ترسيم نماييم بايد بگوييم قزاقستان سياستمداراني از نسل شوروي سابق و اقتصادي نفتي و رو به جلو دارد. بر كسي پوشيده نيست كه اين جمهوري تازه تاسيس 27 ساله و وسيع، وضعيت اقتصادي نسبتاً مطلوب در مقايسه با كشورهاي آسيايي و منطقه خزر دارد.
آرائي تصريح كرد : قزاقستان اقتصاد مطلوب خود را مديون مساحت زياد، معادن نفت و گاز و ساير منابع روزميني و زيرزميني و جمعيت كم است. شايد اگر بگوييم قزاقستان بدون نفت و گاز تركمنستان ديگري خواهد بود سخن به گزافه نگفته ايم.
پتانسيل‌هاي مربوط به اقتصاد نفتي در اين جمهوري به خوبي هدايت شده‌ ونظربايف توانسته است با معرفي خود به عنوان عنصري كارا در سپهر سياست، تنش‌هاي سياسي را در جامعه قزاقستان كنترل كند.
به گفته وي ، قزاقستان سعي كرده است با تعريف يك هويت ملي جديد كه مبتني بر قوم اكثريت (يعني قزاق‌ها) است هم تهديدات ناشي از روس‌تبارها را مهار كرده و هم خواسته‌هاي مدني و سياسي شهروندان را كاناليزه كرده است . امروزه هر قزاق‌تباري كه مي‌خواهد خود را با جهان مدرن مقايسه كند، قبل از آن وضعيت فعلي خود را با زماني كه تحت تسلط روس‌ها قرار داشتند مقايسه مي‌كند. به همين دليل است كه اين جمهوري بعد از فروپاشي شوروي دچار پژمردگي جمعيتي نشده و روز به روز به جمعيت آن افزوده شده است. زيرا قزاقستان به طور عام و نظربايف به طور خاص براي تعريف هويت ملي جديد نيازمند جمعيت مي باشد كه نظربايف به خوبي توانست از اين فرصت استفاده كند.

** اقتصاد قزاقستان از 2015 رو به نزول گذاشت
آرائي با اشاره به افت اقتصادي اكثر كشورهاي جهان در چند سال اخير گفت : بايد توجه داشت كه قزاقستان به مدد فروش نفت و گاز توانست نسل جديدي را در ميان نخبگان خود پرورش دهد كه هم ساختار خانات نظربايف را بپذيرند و هم بتوانند به سوي مدرنيسم حركت كنند. هر چند كه بايد اشاره كرد بعد از سال 2012 و خصوصا سال 2015 درآمدهاي ملي اين جمهوري به شدت كاهش يافت و از دوران اوج آن كه در سال 2012 بود فاصله جدي گرفت. وي افزود: ارزش تنگه در برابر دلار بيش از سه برابر سقوط كرده و در سال 2016 اين سقوط بسيار شديد بود. هر چند كه قزاقستان از دوران طلايي خود در سال 2012 فاصله گرفته است اما همچنان رتبه اول را در شاخص‌هاي اقتصادي در آسياي ميانه و كشورهاي حاشيه خزر داراست ولي به نظر مي‌رسد شاخص‌هاي اين جمهوري در سال‌هاي آينده نزولي باشد و قزاقستان از حداكثر پتانسيل‌هاي نفتي و گازي خود استفاده مي‌كند و اگر قرار باشد پيشرفتي در حوزه اقتصاد اين كشور رقم بخورد به احتمال زياد بايد از مجاري ديگر اقتصادي حاصل شود.
آساق ** 1579** مرضيه فاتحي**1663**انتشار دهنده: خسرو حسيني