در زمينه تجميع اسناد با استانداردهاي جهاني فاصله داريم

به گزارش گروه فرهنگي ايرنا از روابط عمومي سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران، اشرف بروجردي روز دوشنبه در نخستين همايش اهداگران اسناد خانداني، با اشاره به آيه كريمه «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا تَدايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلي‏ أَجَلٍ مُسَمًّي فَاكْتُبُوهُ وَ لْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كاتِبٌ بِالْعَدْلِ» گفت: خداوند مي‌فرمايد اي اهل ايمان و علم، اگر چيزي را به امانت به كسي سپرديد، سعي كنيد آن را بنگاريد و يادتان باشد كسي كه اهل عدل و انصاف است آن را بنويسد تا حقيقت را وارونه جلوه ندهد. برهمين مبنا معتقدم فرهنگ جامعه امانتي است در دست ما كه بايد آن را به نسل‎هاي بعد منتقل كنيم. او افزود: نگاشته‌هاي ما حامل بخش عظيمي از فرهنگ ماست كه مي‌تواند به دانش جامعه بيفزايد تا عده‌اي ضمن بهره‌مندي از آن بتوانند آن را به سايرين هم منتقل كنند.
وي با اشاره به وظيفه سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران گفت: اسنادي كه به دست ما مي‌رسد سرمايه‌ي ملي است و كار ما نيز صيانت از آنهاست. اين اسناد بايد در يك جا متمركز شوند تا حقايق بسياري از طريق آنها به نسل‌هاي بعد منتقل شود.
بروجردي ادامه داد: هميشه ميان توليدكنندگان و خوانندگان منابع تاريخي بحثي مبني بر حقيقي بودن مباحث وجود دارد كه وجود يك سند مي‌تواند اين شبهه را از بين برده و محور حركت كساني شود كه به دنبال كشف حقيقت هستند.
رئيس سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران با تاكيد بر اينكه در زمينه تجميع اسناد در ميان كشورهاي همجوار وضعيت نسبتا مطلوبي داريم اظهار كرد: با اين حال هنوز در زمينه استانداردهاي جهاني عقب ماندگي‌هايي داريم كه براي جبران آنها نيازمند برداشتن گام‌هاي مختلفي هستيم. از جمله مذاكره با افراد و خانواده‌هايي كه اسناد تاريخي ارزشمندي در اختيار دارند كه بار فرهنگي دارد. بايد آنها را متقاعد كنيم تا اسنادشان را به آرشيو ملي ايران منتقل كنند تا در اختيار عموم مردم قرار بگيرد.
وي با اشاره به وظيفه ديگر سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران گفت: علاوه بر حفاظت از اسناد، بايد اين مجموعه‌ها در اختيار عموم مردم گيرد تا از آنها بهره‌برداري علمي شود. بايد به افراد ياد بدهيم كه براي دريافت حقيقت نمي‌توان از گذشته و سابقه تاريخي خود چشم‌پوشي كرد.
بروجردي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به اقدام معاونت اسناد در تجليل از اهداگران سندهاي خانداني بيان كرد: اين كار در برابر اقدامات ارزشمند آنها بسيار ناچيز است. او افزود: دغدغه فرهنگيِ اصحاب فرهنگ، راه را براي دسترسي به منابع اصيل فرهنگي باز مي‌كند.
وي گفت: مجموعه‌هايي كه در آرشيو ملي ايران نگهداري مي‌شوند، در گام اول متعلق به اهداگران اسناد و در گام دوم متعلق به كل جامعه است تا براي بازخواني دانش و كشف سوابق تاريخي و فرهنگي از آن بهره‌مند شوند؛ چرا كه در اين صورت ارتباط ميان نسل گذشته و نسل امروز حفظ مي‌شود.
بروجردي در بخش پاياني سخنان خود با اشاره به سابقه غني فرهنگ ايراني گفت: نمي‌خواهم با تعصب و ديدگاه ناسيوناليستي افراطي به اين موضوع بپردازم؛ اما قدرت فرهنگي ايران جوري است كه بايد از اسناد و رويكردهاي تاريخ‌ساز آن محافظت شود. بسياري از كشورهاي همسايه در گذشته جزئي از ايران فرهنگي و باستاني بوده‌اند. بنابراين گردآوري اسناد آنها نيز ضمن تحليل وضعيت آن دوره، براي توسعه ارتباطات امروزه مفيد بوده و موجب افزايش ارتباطات و تعاملات فرهنگي و نزديك شدن كشورها به يكديگر مي‌شود. به طوريكه مي‌توانند با همديگر و براي نجات و اعتلاي بشر تلاش كنند.

معاون اسناد ملي نيز در ابتداي اين مراسم به ارائه گزارشي در مورد اسناد اهدائي به آرشيو ملي ايران پرداخت و ضمن سخناني گفت: آرشيو ملي ايران در آستانه 50 سالگي است و البته اين 50 سال تنها گوشه‌اي از تاريخ طولاني فرهنگي ما را تشكيل مي‌دهد. براساس قوانين بالادستي وظيفه اصلي آرشيو ملي جمع آوري اسناد دولتي و بالادستي است. اما اسناد ديگري نيز هستند كه شأن ملي دارند اما در جايي بيرون از دستگاه‌هاي دولتي توليد مي‌شوند؛ بنابراين بايد اين اسناد مهم را كه بايد براي آيندگان به يادگار بمانند نيز شناسايي شوند.
شهرام يوسفي‌فر با اشاره به روند جمع‌آوري اسناد تحت عناويني چون خريد، اهدا و امانت اسناد افزود: در ايران تا اواخر دوره قاجار بخش زيادي از اسناد مربوط به بايگاني‌هاي دولتي در خانه‌ها نگهداري مي‌شد و در قالب كلكسيون‌هاي دولتي به فروش مي‌رسيد.
وي تصريح كرد: در برخي از خانواده‌ها اسنادي موجود است كه داراي ارزش تاريخي است كه بايد هميشه حفظ شوند. در همين راستا خانواده‌ها بايد اين اسناد را در معرض كارشناسي قرار دهند و آرشيو ملي ايران بهترين گزينه براي كارشناسي اين اسناد است.
معاون اسناد ملي ايران با اشاره به جمع‌آوري اسناد گفت: تا به حال در آرشيو ملي ايران 545 مجموعه اهدائي در مركز و حدود 700 مجموعه در ساير استان‌ها دريافت كرده‌ايم. البته در ارزش و اهميت اسنادي كه در مركز و ساير استانهاست، تفاوت‌هايي وجود دارد.
وي با تاكيد بر توافق موجود ميان اهداگران اسناد و آرشيو ملي ايران گفت: اين توافق دو طرفه است و آرشيو ملي ايران بايد شروطي را رعايت كند و مصالح خانواده‌ها و آبروي اشخاص را در نظر بگيرد و در ارائه خدمات نيز تمام ملاحظات را رعايت كند.
يوسفي‌فر در بخش ديگري از سخنان خود تصريح كرد: تاكنون اسناد 22 دستگاه دولتي و 358 مورد به صورت شخصي جمع‌آوري شده است. از اين تعداد 60 مورد آن توسط زنان و 290 مورد را هم مردان اهدا كرده‌اند. همچنين هشت مورد نيز نخواسته‌اند كه نامشان به عنوان اهداگر ذكر شود.
پس از آن چند نفر از اهداگران اسناد خانداني از جمله مجيد تفرشي، پيروز مجتهدزاده، فرهاد قريب، چهرزاد بهار، محسن مدرسي و علي محسني به ايراد سخنراني پرداختند. مجتهدزاده با اشاره به اسناد اهدائي خود گفت، در دوراني كه رساله دكتراي خود را در دانشگاه آكسفورد مي‌نوشتم، توانستم از اسناد دولت بريتانيا استفاده كنم و پس از آن اين اسناد را در اختيار آرشيو ملي ايران گذاشتم تا ديگران نيز از آن بهره‌مند شوند.
همچنين فرهاد قريب، چهرزاد بهار، دختر ملك‌الشعراي بهار و محسن مدرسي، نوه آيت الله مدرس نيز به معرفي اسناد به جا مانده از پدران خود پرداختند.
همچنين علي محسني يك نسخه سند جديد و بهدخت رشديه، نوه ميرزا حسن رشديه مجموعه‌اي از روزنامه‌هاي دولتي مربوط به سال 1207 را رونمايي و به آرشيو ملي ايران تقديم كردند.
در ادامه اين مراسم ضمن معرفي و رونمايي از كتاب (اول) اهداگران اسناد كه توسط انتشارات سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران چاپ شده است، از جمعي از اهداگران برتر نيز تقدير شد.
در حاشيه اين جلسه اولين نمايشگاه اسناد اهدايي به آرشيو ملي ايران افتتاح شد و حاضرين از اين نمايشگاه بازديد كردند.
فراهنگ ** 1540 ** دريافت: حميد بحرينيان * انتشار: اميد غياثوند