آنچه كشمكش و تخاصم را در جوامع افزایش می‌دهد و بستر خشونت ورزی و افراطی‌گری را مهیا می‌كند، منافع انسان ها است. تلاش بشر برای كاهش خشونت چه در عرصه بین الملل و چه در داخل كشورها گرچه روزهای آرام و امنی را رقم زده، اما جهان هیچ گاه از حضور انسان هایی خشن، خودخواه، افراطی و خودحق پندار خالی نبوده است. اگر بر این مهم قایل باشیم بسیاری از شركت های چندملیتی تسلیحات سازی، تراست‌های بین الملل تامین تجهیزات نظامی و بسیاری از سیاستمداران ترویج خشونت را عامل مهمی برای حفظ، بقا و سودمندی خود می‌دانند، آنگاه درمی یابیم بشر برای ترسیم جهان عاری از خشونت و افراطی گری چه مسیر سخت و پرپیچ و خمی را پیش روی خود دارد. تحقق عدالت در سایه رفع تبعیض یكی از مهمترین عوامل رفع خشونت در جهان است.
«غلامحسین بیابانی» رییس مركز تحقیقات كاربردی پلیس آگاهی ناجا و استادیار علوم ارتباطات، سده21 را به عنوان دورانی مملو از خشونت مدرن می داند كه ابعاد آن تاكنون سابقه نداشته است، در ادامه دیدگاه های وی را از نظر می گذرانیم.
** عصر تروریسم، عصر خشونت های بی پایان
خشونت در سده 21 نه تنها كاهش نیافته، بلكه هر روز بر دامنه آن گسترش می یابد. عصر تروریسم دنیایی است كه مسابقه تسلیحاتی از طرف قدرت های بزرگ صورت می گیرد و كشورهای پیرامون هر روز به خرید انواع تسلیحاتی رو می آورند كه این خود گویای خشونت های بی پایان است. خشونت هایی كه در ضعف یا نبود دموكراسی و تنفر دولت ها از هم توسعه می یابد و از طرف دیگر حمایت صاحبان قدرت از خشونت افراطی و تروریسم در جوامع كمتر توسعه یافته خاورمیانه آن را مباح می دانند. خسارت های انسانی ناشی از خشونت، قابل محاسبه نیست و در حقیقت بخش قابل توجه آن پنهان است.
** هم اندیشی دولتمردان جهان در راه مبارزه با خشونت ناشی از تروریسم
خشونت و افراطی گری موضوعی جهانی است كه دولتی به تنهایی نمی‌تواند با آن مقابله كند. زیرا پس از واقعه 11 سپتامبر تروریسم به یك اصل جدید در روابط بین الملل تبدیل شده است. تروریسم تهدید قدرتمندی به شمار می رود كه به شكل های مختلف ظاهر می شود، بنابراین سازمان دهندگان تروریسم نوین از وسعت ساختارهای سازماندهی و نیز توانایی مالی مناسبی برخوردار هستند كه این امكانات آنها را به فعالیت ها و عملیات های راهبردی مستقل و جهانی قادر می سازد. تروریسم و همه جوانب آن، تهدیدی خطرناك برای صلح و امنیت جهان است و همه كشورها ملزم به مبارزه با آن هستند. اگر چه رسانه ها بسیاری از انواع خشونت ناشی از جنگ، تروریسم و افراطی گری را منعكس می كنند. دولتمردان در كشورها بایستی برای همگرایی تلاش كنند تا برخی از حكومت های كم تجربه؛ منطقه را درگیر تفكرهای فرقه گرایی و خشونت های افراطی نكنند. زیرا همگرایی كشورها به جای واگرایی و تنفر از هم می تواند آنها را به هم نزدیك سازد و گفت وگو را به عنوان یك اصل مد نظر قرار دهد.
** روش های صحیح برخورد با خشونت و مبارزه با ریشه های ناشی از تروریسم
در دنیای امروز قدرت مسلط جهانی به دنبال ایجاد دنیای یك قطبی و تك صدایی است و هر آنچه در ذهن باقی بماند مقابله با آن دشوار می شود. بنابراین تمام آنچه كه در جهان به عنوان خشونت اتفاق می افتد تا حد زیادی پروژه قدرت مسلط جهانی برای درهم شكستن ساختار دولت ملت ها است. بر این پایه پدیده خشونت و تروریسم در طول تاریخ وجود داشته و این پدیده ریشه در تاریخ دارد. مبارزه با افراطی گری و خشونت باید خواست همه دولت‌ها، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و حتی سازمان های مردم نهاد باشد و برای مبارزه با خشونت باید حركت جمعی داشته باشند. از طرف دیگر اصل گفت و گو یكی از ضروری‌ترین ابزار برای مقابله با خشونت و افراطی‌گری است كه هدف آن بایستی دستیابی به مبانی مشترك به جای دست یافتن به آراء و نظرات مشترك باشد. زیرا تروریسم و افراطی گری یكی از چالش های امروز جهان اسلام است كه دین، مذهب، ملیت و قومیت نمی شناسد. همه باید تلاش كنند و نگذارند چهره اسلام قربانی افراطی گری به نام دین شود. امروزه شاهد ترویج خشونت به نام دین در نقاط مختلف جهان هستیم كه این رفتارها هرگز از مقبولیت نزد بزرگان و رهبران دینی برخوردار نبوده و حتی تروریسم و افراط گرایی را به هر شكل آن محكوم می كنند.
** جایگزینی گفتمان تكفیر و واگرایی به جای گفتمان تقریب و همگرایی
افراط گرایان با ریختن خون بیگناهان به دنبال جایگزینی گفتمان «تكفیر و واگرایی» به جای «گفتمان تقریب و همگرایی» هستند. قدرتمندان جهانی حامی خشونت های بین‌المللی هستند زیرا با وجود تسلیحات و قدرت مالی و سیاسی تمایلی به كاهش خشونت ندارند. بنابراین در این عرصه فقط دولت ها تنها مسوولان تامین كننده امنیت نیستند، بلكه تمامی بازیگران صحنه نظام بین الملل، از فرد گرفته تا بزرگترین نهاد بین المللی هر یك می توانند به ایفای نقش بپردازند. از این میان خانواده و گروه های اجتماعی مهمترین نهادهای اجتماعی برای فرهنگ سازی و مبارزه با پدیده خشونت هستند. رعایت ارزش های انسانی را باید به افراد تعلیم داد و اگر این فرهنگ سازی در خانواده ها صورت نگیرد، محیط را برای بروز انسان های خشن آماده می كند.
** ضرورت انتخاب روز جهانی عاری از خشونت و افراطی گری
طرح جهان عاری از خشونت خود سبب ساز این است كه فكر جهانیان را به طرف صلح و آرامش سوق داد. این عمل زمانی مهیا می شود كه با برگزاری نشست ها، همایش های منطقه ای و فرامنطقه ای اقدام شود و حمایت از گروه ها و جنبش های ضد جنگ را تقویت كرد، به هر حال خشونت پدیده ای بسیار پیچیده است كه در پیدایی آن عوامل متعدد نقش دارد و هرگز نمی توان عامل خاصی را برای وقوع آن تعریف كرد. بنابراین هر حادثه ای كه در نقطه ای از جهان اتفاق بیفتد بر سرنوشت تمام جهان تاثیر می گذارد. در حقیقت مهمترین ویژگی وضعیت نوین «ناامنی دایمی» جهانی است و همه كشورهای مستقل و آزاد اندیش باید تلاش كنند تا جهانی عاری خشونت و صلح و آرامش و همزیستی مسالمت آمیز را به جای تفكر افراط گرایی جایگزین سازند.
*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مریم همتی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9117**9131**
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.
تهران- ایرنا- خشونت و افراطی گری موضوعی جهانی به شمار می رود كه دولت ها به تنهایی نمی‌توانند با آن مقابله كنند و بایستی برای مبارزه با خشونت حركت جمعی وجود داشته باشد و در این میان گفت و گو به منظور دستیابی به مبانی مشترك یكی از ضروری‌ترین ابزارها است.