صدای معلولان: شهر برای همه باشد

آرام به كنار دستی اش می گوید دستشویی رفتن برایم سخت است ترجیح می دهم چیزی برندارم.
می گوید از صبح كه برای شركت در این همایش از خانه بیرون آمده تا لحظه نشستن بر صندلی خیلی اذیت شده و به سختی آمده است و از بیم اینكه نیاز به دستشویی پیدا كند صبحانه نخورده است و اكنون نیز با وجود ضعف، ترجیح می دهد چیزی میل نكند.
این بانوی توانجو ادامه می دهد كه اولین و مهمترین خواسته خودش و كسانی كه مانند او هستند این است كه در رفت و آمد شهری آنها هم دیده شوند و شهرها، معابر و مبلمان شهری به گونه ای طراحی شوند كه برای همگان قابل استفاده باشند.
او كه سالهاست مجبور است با كمك عصا راه برود می گوید زمانیكه حتی حق راه رفتن ما در خیابان و كوچه و پس كوچه های شهر نادیده گرفته می شود چگونه می توان انتظار داشت كه مشكلات دیگر ما دیده و شنیده و رفع شوند.
معصومه دختر جوان دیگری كه او هم در راه رفتن مشكلی شبیه رفعت دارد، می گوید: در روز معلول نیز همه از مسئولان، معاونان و مدیران و خود معلولان بر این اصل اتفاق نظر دارند كه شهر باید بدون تبعیض به گونه ای مناسب سازی شود كه برای همه قابل استفاده باشد چراكه رفاه، تحصیل و اشتغال حق ماست.
اما اینها همه حرف های زیبایی است كه برای چنین روزی تدارك دیده و زود فراموش می شوند و دوباره روز از نو، روزی از نو.
بانویی میانسال كه كمی آن طرف تر از او نشسته است با زبانی تلخ همراه با كنایه دنباله حرف دوستش را می گیرد و می گوید حالا كه فقط پای حرف خالی در میان است همه، این روزها از مشكلات ما می گویند؛ یك روز كه هزار روز نمی شود یك روز هم ما ورد زبان مسئولان می شویم و می رود تا سالی دیگر كه لابد در پناه ایشالاها می گذرد.
زبانی تلخ دارد به تلخی سختی ها و مشقت هایی كه او و معلولانی چون او در زندگی خود با تمام وجود لمس كرده اند؛ می گوید همه در این روزها از خود ما زیباتر و شیك تر مشكلات مان را می دانند و بازگو می كنند گویا دارند به ما یادآوری می كنند كه خودمان باید در رفع آنها برآییم و آنها سخنرانی های خود را به خوبی به جا آورده اند.
فریده دختر توانجویی كه از ناحیه پا دچار اختلال در حركت است و صدای رادیویی دلنشینی دارد با صدایی كه شخصیت های كارتونی دوست داشتنی دهه 60 را یادآوری می كند، می گوید كارهای هنری همچون دوبله را دوست دارد.
او با یادآوری اینكه دوست دارد صدایش شنیده و مشكلات جامعه معلولان مطرح و رفع شوند، می گوید مهمترین مشكل معلولان به ویژه در لرستان اشتغال و توانمندسازی معلولان است اما اینجا حتی معلولانی كه از استعداد و توانایی خاصی هم برخوردار هستند نادیده گرفته می شوند.
وی افزود: ساخت، تجهیز و ارائه تجهیزات و وسایل توانبخشی برای معلولان در كنار مناسب سازی شهری و محیط زندگی برای تردد راحت و آسان از دیگر خواسته ها و نیازهای ضروری معلولان است كه نادیده گرفته می شوند.
زینب موسوی بانوی توانجوی دیگری است كه با تاكید بر اینكه باید شرایط ازدواج دختران و پسران جوان معلول فراهم شود، گفت: فراهم كردن شرایط و زمینه مسكن معلولان و توانمندسازی آنها برای تحصیل و ورود به بازار كار باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به ارائه خدمات درمانی به افراد معلول گفت: باید امكانات درمانی و تجهیزات توانبخشی مورد نیاز این افراد دراختیار آنها گذاشته شود تا بتوانند سختی های كمتری در زندگی داشته باشند.
این بانوی توانجو یادآور شد: افراد معلول باید در جامعه حضور داشته باشد و لازمه این حضور این است كه در جامعه فرهنگ سازی لازم صورت گیرد تا مردم با این افراد، رفتار مناسب داشته باشند.
علی مرد 30 ساله توانجویی كه مهمترین نیاز توانجویانی همچون خود را شرایط برابر برای حضور در اجتماع می داند نیز می گوید كه در گام نخست باید كوچه و خیابان ها، پارك و اماكن تفریحی و ادارات و بانك ها به گونه ای طراحی شوند كه شرایط استفاده معلولان نیز در نظر گرفته شود.
وی ادامه داد: بعد از این اینكه فرد معلول حق راه رفتن در بیرون از خانه خود را داشت به عنوان فردی و عضوی در جامعه باید به سایر حق و حقوق او اعم از تحصیل، اشتغال، ازدواج و مسكن احترام گذاشت.
محمد اصلانی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان در این خصوص با تاكید بر اینكه جامعه امروز نیازمند روشنگری بیشتری در مورد معلولان است، گفت: حق هر شخص معلول است كه مستقل و بدون نیاز به كمك شخص و یا اشخاصی دیگر از خدمات شهری بهره مند شود كه لازمه این امر، مناسب سازی فضای شهری است.
وی افزود: بهزیستی به عنوان متولی مستقیم مرتبط با معلولان باید در راستای فرهنگ سازی در مورد معلولان و تغییر نگاه جامعه به این افراد به صورت مداوم و مستمر همایش هایی برگزار كند تا جامعه به روشنگری و بیداری لازم در مورد معلولان برسد.
اسدالله حیدری مدیركل بهزیستی لرستان نیز در این خصوص اظهار داشت: نقص عضو و معلولیت تنها در صورتی می تواند به ناتوانی و كاهش توانمندی یك فرد منجر شود كه جامعه فرصت حضور و مشاركت در اجتماع را از او بگیرد.
وی افزود: متاسفانه امروز جامعه به گونه ای است كه هر فردی حتی با كمترین معلولیت دیگر ناتوان است و امكان و فرصت حضور و مشاركت در جامعه را ندارد در حالیكه همان شخص معلول می تواند پزشك، مهندس و یا هنرمند برجسته ای باشد.
مدیركل بهزیستی لرستان با اشاره به اینكه هم اكنون 10 درصد جامعه معلول است، گفت: در آینده كه جمع زیادی از جمعیت جوان فعلی سالمند می شوند میزان جمعیت ناتوان نیازمند به حمایت های لازم بیشتر می شود.
وی با تاكید بر رفع نگاه تبعیض آمیز به گروه های آسیب پذیر اعم از معلولان، سالمندان و بیماران افزود: شهرداری ها و مدیران اجرایی دستگاه های مختلف مرتبط با این موضوع باید بدانند كه اعمال سیاست ها و برنامه های غیركارشناسی و غیرعالمانه آنها می تواند اثرات غیرقابل جبرانی بر زندگی این شهروندان داشته باشد.
وی با تاكید بر ضرورت گستردگی چتر حمایتی تامین اجتماعی و بیمه ها گفت: در عین حال كه سیستم نباید صدقه ای باشد، معلولان نیز باید مطالبه گر باشند.
مدیركل بهزیستی استان لرستان با بیان اینكه در سایه مشاركت و همكاری همه می توان به حق معلولان رسید، افزود: تنها بهزیستی نمی تواند تامین كننده همه نیازها و رفع كننده همه مشكلات معلولان در عرصه های مسكن، مناسب سازی معابر، نیازهای آموزشی و دانشگاهی و استفاده از خدمات بانك و كتابخانه ها باشد.
وی با بیان اینكه همیشه طرح های عمرانی نجات بخش نیستند، گفت: انسان سالم و توانمند اولویت بیشتری دارد و تا زمانیكه انسان سالم وجود نداشته باشد همچنان در معرض آسیب های اجتماعی هستیم.
مدیركل بهزیستی لرستان افزود: بسیاری از معلولان از حقوق بدیهی شهروندی برخوردار نیستند كه باید احقاق حقوق آنها در اولویت قرار گیرد و فرصت مشاركت های اجتماعی به آنها داده شود.
الهام ناظری مسئول دبیرخانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی استان لرستان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: باید با درایت و اعمال ضوابط و مقررات و مطابق با قانون حمایت از حقوق معلولان به ایجاد فضاهای مناسب و بدون مانع اقدام شود.
وی افزود: برای ایجاد فضا و ساختمان های عاری از محدودیت اجتماعی با كاربری عمومی و فضاهای شهری نیازمند اقدامی عملی و استاندارد هستیم.
ناظری گفت: متولیان امر ساخت و ساز باید از تجاوز مالكین به پیاده روها با آوردن شیب رمپ پاركینگ به داخل پیاده رو و ایجاد پله در عرض پیاده رو جلوگیری كنند.
وی افزود: صدور مجوز كار بعد از كنترل و رعایت ضوابط، ابطال مجوزهای پایان كار مالكانی كه قسمتی از پیاده رو را اشغال كرده اند و پیش بینی صدور اخطاریه، اخذ جریمه و تخریب موارد غیراستاندارد از دیگر راهكارهایی است كه در راستای مناسب سازی باید اجرا شوند و مورد توجه قرار گیرد.
آنچه كه نباید از نظر دور داشت این است كه نامناسب بودن امكانات شهری و ساختمان های دولتی و اماكن آموزشی و تفریحی و بیمارستانی نشانگر ناتوانی محیط شهری است و نه ناتوانی فرد ویلچر سوار یا فرد دارای معلولیت جسمی؛ این نكته زمانی اهمیت بیشتری پیدا می كند كه گفته می شود جمعیت جامعه رو به سالمند شدن است كه اگر همانند معلولان نادیده گرفته شوند پس باید منتظر خانه نشینی میانسالان امروز كه سالمندان فردا هستند، باشیم.
علاوه بر سالمندی، سوانح طبیعی، تصادفات و بیماری های ژنتیكی منجر به معلولیت را هم باید در نظر گرفت كه چگونه بر آمار ناتوانان جسمی افزوده می شوند.
در حال حاضر بیش از 45 هزار نفر در استان لرستان زیرپوشش حمایت های توانبخشی بهزیستی قرار دارند.
1920/3022
خبرنگار: مهری دریكوند ** انتشاردهنده: احسان كردی