كتاب های كار با اهداف نظام آموزشی دوره پیش دبستانی همخوانی ندارد

رخساره فضلی روز دوشنبه و در آستانه برگزاری پانزدهمین دوره جشنواره كتاب های آموزشی و تربیتی رشد به خبرنگار ایرنا افزود: تولیدات كنونی عموما شرایطی دارد كه از كودكان پیش‌ دبستانی انتظار می‌رود كتاب و قلمی داشته باشند و صرفا به رنگ‌آمیزی و كارهایی از این دست بپردازند در حالی كه این كار با ویژگی‌های كودكان سازگار نیست.
وی بیان كرد: این موضوع كودكان و نظام آموزشی را دچار مشكل می‌كند زیرا كودكان در دوره پیش ‌دبستانی فرصت خوبی برای رشد همه جانبه دارند اما با استفاده از این قبیل كتاب‌ها به انجام كارهای تكراری محدود می‌شوند كه قاعدتا چندان خوشایند آنها نیست و نتایج خوبی در بر ندارد.
فضلی در مورد ارزیابی خود از كتاب هایی كه در این دوره جشنواره به گروه پیش دبستانی رسیده است، نیز گفت: هر چه دقت و فرهنگسازی در رابطه با كودكان بیشتر می‌شود انتظار می‌رود كتاب‌های بهتری تولید شود، اما آنچه در سال های گذشته به چشم می‌خورد و امسال نیز نمود بیشتری داشته، غلبه آثار ترجمه است.
وی با اشاره به اینكه گسترش آثار ترجمه موضوع فرهنگی است كه باید جدی به آن بپردازیم، تصریح كرد: نكته حائز اهمیتی كه در این تولیدات وجود دارد آن است كه حتی داستان‌های كوتاه ساده نیز ترجمه شده‌اند و این سئوال را در ذهن ایجاد می‌كند آیا ما این اندازه در حوزه ادبیات و فرهنگ فقیر و ناتوانیم، كه باید از آثار ترجمه استفاده كنیم.
سرگروه داوران پیش دبستانی جشنواره كتاب های آموزشی و تربیتی رشد تاكید كرد: حتی در میان كتاب ها، مجموعه‌هایی درباره بازی با رنگ ها به چشم می خورد كه آنها هم ترجمه شده است، حال آنكه نیازی نیست موضوعاتی را كه بخشی از زندگی جاری و فرایندهای اصلی زیست ما است را ترجمه كنیم.
فضلی با بیان اینكه ترجمه و تالیف به لحاظ هزینه چندان تفاوتی ندارند و فقط تفاوت آنها در صرف وقت و همتی است كه باید به خرج داد، خاطرنشان كرد: مواردی از این دست به ویژه در داستان‌ها كه كودكان با مولفه‌های فرهنگی آن همانندسازی می‌كنند و هویت‌شان را شكل می‌دهند، باید مورد توجه قرار گیرد.
وی به مشكلات تصویری كتاب ها نیز اشاره كرد و گفت: بسیاری از تصاویر با متن كتاب تناسب ندارند این در شرایطی است كه برای كودكان پیش‌دبستانی كه در تفكر انتزاعی محدودیت دارند، تصاویر كمك كننده هستند و در واقع تصویر ابزاری است تا پیام كاملا منتقل شود و به كودك این فرصت را می دهد كه در فضای ذهنی خود داستان را بازسازی كند.
مدیركل آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینكه برخی تصاویر به گونه‌ای است كه پیام را منتقل نمی‌كند بنابراین فرصت تصویرسازی ذهنی از بچه‌ها گرفته می شود، تصریح كرد: كلمات از دیگر ابزارهایی هستند كه به پردازش ذهنی كودكان كمك می‌كند حال آنكه كلماتی در داستان ها به كار می‌روند كه كودكان از نظر فرهنگی و فضای شناختی با آن عجین نیستند و از سوی دیگر تصاویری را می‌بینند كه با كلامی كه دریافت می‌كنند انطباق ندارد.
فضلی با تاكید بر اینكه ناشران در سیاستگذاری های خود باید به شاخص‌ها و معیارهای دوره پیش‌دبستانی به طور ویژه توجه داشته باشند، اضافه كرد: كتاب‌های دوره پیش‌ دبستانی باید به دو گروه «برای كودكان» و «درباره كودكان» تقسیم شود و هر كدام از گروه ها جداگانه بررسی شوند.
وی افزود: با بررسی آثار ارسالی به این دوره از جشنواره در حوزه كتاب‌های «درباره كودكان» به نظر می‌رسد از نظر ادبیات و منابع علمی به غنای خوبی رسیده ایم به ویژه كه در این منابع به ضرورت دوره پیش‌دبستانی و اهمیت آن در شكل‌گیری شخصیت و هویت كودكان تاكید می‌شود.
سرگروه داوران پیش دبستانی جشنواره كتاب های آموزشی و تربیتی رشد یادآور شد: در میان كتاب‌ها آثاری كه برای خانواده‌ها باشد، وجود نداشت در حالیكه خانواده‌ها در دوره پیش ‌دبستانی نهادی مهم هستند كه تمامی هویت و شخصیت كودك تحت تاثیر آنهاست.
فضلی با بیان اینكه روش‌های فرزندپروری برای گروه‌های سنی گوناگون از دیگر موضوعات مهمی است كه درباره آنها در پانزدهمین جشنواره كتاب های آموزشی و تربیتی رشد، اثری ارائه نشده است، گفت: در مجموع حدود 57 عنوان كتاب به گروه پیش دبستانی این جشنواره ارسال شده كه پاسخگوی نیاز نظام آموزشی در دوره پیش ‌دبستانی نیست.
وی ادامه داد: باید از فرصت جشنواره برای ترغیب فعالان این حوزه به سمت اهداف نظام آموزشی استفاده كنیم و از آنجا كه قصه ها، شعرها و دیگر موضوعات در دوره پیش‌ دبستانی ویژگی خاص خود را دارند لازم است مولفان و ناشران با دقت بیشتری وارد این عرصه شوند.
مدیركل آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش سنگ محك این جشنواره را جهت دادن به تولیدات در كشور، ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی به عنوان یك بخش مهم در وزارت آموزش و پرورش دانست و گفت: اگر قرار است جشنواره به رسالت خود عمل كند باید بر اساس نیازها، اهداف و انتظارات نظام آموزشی فضای تولیدات را به گونه‌ای تنظیم و هدایت كند كه به تدریج ناشران و اهل فكر و قلم تخصصی تر وارد عرصه تولید منابع آموزشی برای دوره پیش دبستانی شوند.
پانزدهمین جشنواره كتاب های آموزشی و تربیتی رشد با هدف معرفی كتاب‌های الگو برای ناشران، تجلیل از مؤلفان و ناشران كتاب‌های خوب و ترویج خواندن به شكل غیر مستقیم، تدارك یافته است و مراسم اختتامیه آن، یازدهم دی ماه در مدرسه دارالفنون برگزار می شود.
فراهنگ ** 1883 ** خبرنگار: مریم جلوداران * انتشار: امید غیاثوند