معینی كرمانشاهی؛از ترانه سرایی تا ' ریاست اخبار ' در خبرگزاری پارس

رحیم معینی كرمانشاهی علاوه بر شاعر و ترانه سرا ، نقاش ، روزنامه‌نگار و نویسنده هم بود .
وی در پانزدهم بهمن ماه 1301 خورشیدی در خانواده اهل فرهنگ و ادب در كرمانشاه دیده به جهان گشود و كرمانشاهی بودنش را پس از وانهادن ' امید ' در تخلص شعری ، به عنوان نشانگر اصلی هنری با خود حفظ كرد .
پدر رحیم ، كریم معینی ملقب به ' سالار معظم ' بود و این لقب را به خاطر شجاعت و دلیری داشت و به واسطه رفاقت با نصرت الدوله فیروز، چندی از طرف وی به حكومت فارس منصوب شد ولی پس از فوت او برای همیشه از كارهای سیاسی كناره گیری كرد و به كشاورزی روی آورد.
پدر بزرگ رحیم ، حسین خان ' معین الرعایا ' بود ، كسی كه به خاطر بخشش و كمكی كه به مردم می‌كرد ، مورد توجه و احترام قرار داشت و در نهضت مشروطه به تحریك عده‌ای از ملاكین به دست مردی ناشناس كشته ، خانه اش به آتش كشیده شد و اموالش نیز به غارت رفت.
وی حسینیه‌ای در كرمانشاه بنا كرد كه اكنون به نام برادر كوچكش ' معاون الملك ' مشهور است.
** هنرمند چند كاره
رحیم معینی كرمانشاهی تحصیلاتش را تا دیپلم ادامه داد و در كنار دروس مدرسه به كارهای هنری از جمله نقاشی نیز می پرداخت و در این راه به موفقیت های زیادی دست یافت و تابلوهایی نیز به یادگار گذاشت كه از آن جمله تابلو ' مسیح ' با كار سیاه قلم است.
سرودن شعر نیز از دیگر هنرهای معینی كرمانشاهی بود و كتاب ' ای شمع ها بسوزید' مجموعه اشعار این هنرمند استكه بارها تجدید چاپ شده و هم اینك نیز در كتابفروشی ها موجود است.
' اندیشه ای در مثنوی ' ، دیوان ' خورشید شب ' ، ' حافظ برخیز ' ، ' در خرابات مغان ' ، ' حكایت نگفته ' و ' تاریخ منظوم ایران پس از حمله اعراب تا عصر حاضر ' از دیگر آثار معینی كرمانشاهی است .
او در ابتدای دهه 30 خورشیدی و به پیشنهاد علی دشتی تخلص ' امید ' را برگزید ، ولی پس از مخالفت اخوان ثالث كه پیشتر شعرهایش را با تخلص امید می سرود ، از داشتن تخلص منصرف شد و پسوند كرمانشاهی را به دنبال نام خانوادگی معینی اضافه كرد و با نام معینی كرمانشاهی به كار هنری پرداخت.
** خود روایتی معینی كرمانشاهی
معینی كرمانشاهی زندگی هنریش را اینگونه روایت كرده است : از كودكی به خواندن اشعار شاهنامه و دیوان حافظ و سعدی بسیار علاقه مند شدم. در سنین نوجوانی رفتن به صحرا برایم منبع الهام در كشیدن نقاشی بود و در ضمن این هنر به سرودن شعر نیز می پرداختم.
' در سالهای آخر دبیرستان پدرم بیمار و مسئولیت زندگی به من محول شد ، لذا بعد از گرفتن دیپلم نتوانستم برای ادامه تحصیل به تهران بروم و در كرمانشاه به استخدام بانك سپه درآمدم.
كشته شدن پدر بزرگم و به آتش كشاندن خانه اش در من تاثیر فراوانی گذاشته بود ، از این رو سر پرشور و روح سركشی داشتم و از آنجایی كه نوشتن مرا آرام می كرد ، به روز نامه نگاری روی آوردم و روزنامه ای را باعنوان ' سلحشوران غرب ' با صاحب امتیازی پدرم آغاز كردم و همه كارهای مربوطه را به تنهایی انجام می دادم و شخصا مقالات گوناگونم را به چاپخانه می بردم.
مقالاتم بسیار تند و انقلابی بود به همین دلیل روزنامه ام را بستند و مرا به زندان انداختند و بعد از آن به قلعه فلك الافلاك تبعید شدم. پس از گذراندن تبعید، به تهران عزیمت كردم و به دستور دكتر حسین فاطمی معاون نخست وزیر وقت در اداره كل انتشارات رادیو با سمت رئیس دفتر بایگانی خبرگزاری پارس (ایرنای فعلی) به كار مشغول شدم و بعد به ریاست اخبار این خبرگزاری ارتقا یافتم. بعدها با سمت معاونت رادیو ، سرپرست گروه هنری این رسانه شنیداری نیز شدم.
در این زمان ابتكارات تازه ای از خود نشان دادم كه به منظم شدن شعر و موسیقی انجامید. پیشتر موسیقی تنها به خواننده معرفی و شناخته می شد ، اما من این آثار را با توجه به كیفیت تولید از ' 1 تا 7 ' دسته بندی كردم كه بشدت مورد تایید آهنگسازان و صاحبنظران قرار گرفت.
به واسطه توانی كه در سرودن شعر و ترانه سرایی داشتم با استاد ' علی تجویدی ' آهنگساز و موسیقیدان بزرگ آشنا شدم و همزمان آثار گرانسنگی تولید كردیم.
روزی دختر بچه ای در حیاط منزل استاد تجویدی بازی می كرد كه بازی این كودك معصوم برای من و زنده یاد تجویدی منبع الهام شد و اثر ' یاد كودكی ' را آفریدیم كه در مایه اصفهان انتشار یافت و بارها از رادیو پخش شد. پس از گذشتن بهار جوانی و رسیدن به ایام پیری ترانه ای با عنوان ' سلامی به پیری ' سرودم و از آن پس دفتر ترانه سراییم را بستم و برای همیشه به این كار خاتمه دادم.
سلامی به پیری به آهنگی در دستگاه ماهور از ساخته های فضل الله توكل توسط زنده یاد واروژان تنظیم و منتشر شد.
در طول فعالیت هنریم با بهترین آهنگسازان زمان از جمله تجویدی، همایون خرم، حبیب الله بدیعی، پرویز یاحقی همكاری، جواد لشكری، بزرگ لشكری و غیره داشتم كه منجز به ساخت صدها اثر شد.
** معینی كرمانشاهی به روایت هنرمندان
- زنده یاد سیمین بهبهانی شاعر : آثار معینی كرمانشاهی شبیه تابلوی نقاشی است . پیوند واژه ها و ارتباط با موسیقی در اشعار این هنرمند بزرگ اعجاب انگیز است.
' حضور موفقیت آمیز یك جوان كرمانشاهی در میان ترانه سرایان بزرگی همچون رهی معیری ، نواب صفا و منیره طاها و آفرینش آثار گرانسنگش را نمی توان اتفاقی كوچك پنداشت. آثار استاد معینی كرمانشاهی از كلام بین عاشق و معشوق پافراتر گذاشته و به عنوانی جدید پرداخته است ' .
- همایون خرم نوازنده ویولن و آهنگساز : ترانه های معینی كرمانشاهی بسیار تاثیر گذار است . كلام او چه به لحاظ فنی و چه حسی كاملا با ملودی هماهنگ است.
' در نشستی كه برای خلق اثری با عنوان 'بگذر از من' بایكدیگر داشتیم، حال عجیبی را در معینی مشاهده كردم. او ضمن سرودن اثر مكثی كرد و گفت : خرم ! می خواهم حرف تازه ای بزنم نمی دانم نظرت را تامین می كند یا نه '. بعد دیدم او با ادامه شعر حتی جامعه را به چالش كشیده و اینگونه ادامه داد : ' ای فرزانگان بر دیوانگان این ملامت چرا كنید ؟ كم تماشای ما كنید . مگر به شهر شما قسم شما را به خدا جنون عاشقی تماشا دارد ؟ بسوزد آنكه هست و حاشا دارد...' این اثر را با شعر بسیار زیبای او همزمان در دستگاه همایون نوشتم و پس از نیم قرن همچنان از تازگی خاصی برخوردار است.
- علی تجویدی ، آهنگساز بزرگ موسیقی ایرانی : هرگز در خلق آثار مشتركمان به اختلاف و مشكل بر نخوردیم. هر موضوع كوك جهت آفرینش یك اثر بزرگ منبع الهامی برای معینی كرمانشاهی بود.
شادروان تجویدی موسیقی و بویژه ترانه سرایی در دهه 40 خورشیدی تحول بزرگی كرده كه نقش معینی كرمانشاهی در این تحول كاملا دیده می شود.
** ترانه ها
رحیم معینی كرمانشاهی در طول فعالیتش ترانه های فراوانی ساخت كه ' یاد كودكی ' ، ' نگرانم ' ، ' رفتم كه رفتم '، ' نوای دل ' ، ' تنهایی ' ، ' شب زنده دار ' ، ' طاووس ' ، ' خواب نوشین ' ، ' موج ' ، ' از تو گذشتم ' ، ' زورق شكسته ' ، ' بگذر از كوی ما ' از آن جمله است.
این شاعر ، ترانه سرا ، نقاش ، نویسنده و روزنامه نگار در 26 آبان 1394 در سن 93 سالگی در بیمارستان جم تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا آرام گرفت.
خبرنگار : زهره كرمی ** انتشار دهنده : حسن فلاحتی
7330/1654