به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، دكتر «حسن روحانی» رییس جمهوری امروز (بیست و ششم بهمن ماه) در نخستین مرحله از سفر سه روزه خود به هند در «حیدرآباد» میهمان مسلمانان و ایرانیان مقیم این شهر خواهد بود.
روحانی علاوه بر برنامه های فرهنگی و مذهبی در این سفر، بخش ویژه ای از تمركز خود را به رایزنی های سیاسی و اقتصادی با مقامات دهلی نو اختصاص خواهد داد؛ رایزنی هایی كه مقدمات و گفت وگوهای كارشناسی آن از مدت های پیش آغاز شده و در صورت نهایی شدن در این سفر به امضا خواهد رسید.
از جمله مباحث مهم كارشناسی میان هیات های ایرانی و هندی در روزهای گذشته، گفت وگو درباره شرایط مالی و فنی مشاركت هند در تكمیل خط آهن زاهدان- چابهار بوده كه در راستای همكاری های سه جانبه ایران، افغانستان و هند در توسعه بندر چابهار صورت می گیرد.
براساس اعلان بسیاری از رسانه ها، توسعه بندر چابهار كه روسای جمهوری سه كشور را خرداد ماه پارسال در تهران گردهم آورد، همچنان موضوع مهمی در گفت وگوهای مقامات تهران و دهلی نو بوده و انتظار می رود بررسی راه های تسریع در توسعه طرح های مشترك ترابری دریایی و زمینی، بخش مهمی از رایزنی ها را به خود اخصاص دهد.
مقامات دهلی نو در چارچوب رقابت های اقتصادی و سیاسی با بازیگرانی نظیر چین و پاكستان، به مسیر ایرانیِ دسترسی به افغانستان و دیگر كشورهای آسیای میانه چشم دوخته اند. دیگر هدف مهم اقتصادی هندی ها مشاركت در طرح های توسعه مناطق نفتی و گازی ایران به ویژه «فرزاد- بی» است.
اهمیت این دو هدف اقتصادی سبب شد تا مقامات دهلی نو منابعی مالی را برای توسعه چابهار اختصاص دهند و به این ترتیب پارسال قراردادی به ارزش پانصدمیلیون دلار برای توسعه كریدور حمل‌ونقل بین سه كشور به امضا رسید. هندی ها همچنین كوشیدند از اهرم هایی چون تهدید به كاهش خرید نفت برای هموارسازی مسیر خود به سوی میدان گازی پرسود فرزاد- بی استفاده كنند.
در مقابل، هموار شدن مسیر كالاهای ایرانی به بازار یك میلیارد و دویست هزار نفری هند فرصتی است كه می تواند زمینه ساز افزایش توسعه و اشتغال شود. این در حالی است كه تداوم مشكلات بانكی و موانع تعرفه ای راه ورود صادركنندگان ایرانی به هند را ناهموار و عرصه را بر آنان تنگ ساخته است.
در راستای رفع چالش های ارتباطات بانكی، برخی بانك های ایرانی درخواست تاسیس شعبی را در هند ارایه داده اند كه تسریع رسیدگی به این درخواست ها و مهمتر از آن تحول اساسی در زمینه مبادلات بانكی نیازمند رایزنی های جدی میان مقامات ارشد تهران و دهلی است. همچنین، بازرگانان و فعالان اقتصادی كه روحانی را در سفر به هند همراهی می كنند خواستار كاهش نرخ بالای تعرفه هایی هستند كه در سال های اخیر، از قدرت رقابت آنان كاسته است. در همین زمینه برقراری تعرفه تجارت ترجیحی بین ایران و هند یكی از مهمترین اهدافی است كه از سوی هیات بازرگانی ایران دنبال می شود.
ایران در حال حاضر یكی از اصلی ترین تامین كنندگان انرژی هند به شمار می آید و در جایگاه سومین كشور صادركنند نفت به هند قرار دارد. بنابر گزارش «فاینانشال تریبون»، هند به صورت میانگین از ژانویه تا اوت 2017 (دی ماه 95 تا مرداد96) روزانه 450 هزار بشكه نفت از ایران خریداری كرده كه در مقاطعی چون ماه جولای (ابتدای تابستان امسال) این میزان به نیم میلیون بشكه نیز رسیده است.
در كنار مبادلات و همكاری های دو كشور در زمینه نفت، گاز و پتروشیمی، همچنان كه اشاره شد موضوع توسعه تجارت غیرنفتی است كه به صورت مستقیم برای ایران اهمیتی فراوان دارد. به گزارش فاینانشال تریبون، میزان تجارت غیرنفتی دو كشور در سال 95 خورشیدی (مارس 2016 تا مارس 2017) حدود 4.74 میلیارد دلار بوده كه نسبت به سال قبل از آن رشدی 4.17 درصدی داشته است.
در كنار این آمار، داده هایی وجود دارد كه در بررسی وضعیت تجاری ایران و هند باید به آن توجه داشت. براساس آمار گمرك ایران، هند ششمین مقصد صادرات كالاهای ایرانی بوده و ایران توانسته است در سال 95، به میزان 2.788 میلیارد دلار كالا به این كشور صادر كنند كه این رقم از نظر ارزشی 6.35 درصد از ارزش كل صادرات كشور را تشكیل داده است؛ رقمی كه با توجه به نزدیكی جغرافیایی ایران و هند و بازار بیش از یك میلیارد نفری آن و به ویژه در مقایسه با كشوری نظیر چین بسیار اندك به نظر می آید.
در سال 95 میزان واردات ایران از هند نیز 1.955 میلیارد دلار بوده كه نشان می دهد به طور كلی وضعیت تجاری دو كشور به صورت متقابل از وضعیت مطلوب و قابل انتظار به دور است.
و اما آمار سازمان توسعه تجارت ایران برای دوره 9 ماهه ابتدای سال 96 می گوید، صادرات ایران به هند در این دوره محدود به رقم 1.969 میلیارد دلار و 6.2 دهم از كل ارزش صادرات ایران بوده است. نكته قابل تامل اینكه صادرات ایران به هند در دوره تجاری 9 ماهه نخست امسال از نظر وزنی تقریبا ثابت مانده ولی از نظر ارزش با كاهش 6 درصدی مواجه بوده است.
بر اساس گزارش سازمان توسعه تجارت، میزان واردات ایران از هند نیز 1.655 میلیارد دلار بوده كه 4.4 از ارزش كل واردات ایران را تشكیل می دهد. این میزان از نظر وزنی هشت و از نظر ارزش 12 درصد رشد را نشان می دهد.
با توجه به این آمار، رییس جمهوری برای برداشتن موانع پیش روی توسعه تجارت دو كشور و ایجاد تحول در وضعیت همكاری های اقتصادی ایران و بزرگترین اقتصاد جنوب آسیا ماموریتی مهم را برعهده دارد و انتظار می رود توان و تدبیر هیات ایرانی گره های موجود در مناسبات دوجانبه ایران و هند را بگشاید.
پژوهشم** 9279**1601** خبرنگار: سیدمحمد موسی كاظمی** انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهش های خبری ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.
تهران- ایرنا- ویژگی های راهبردی و اشتراكات ایران و هند ظرفیت های بالقوه فراوانی را برای منافعی مشترك و چشمگیر پدید آورده است. در همین راستا سفر رییس جمهوری به هند را می توان تلاشی برای رفع موانع پیش روی مناسبات پرسود تهران- دهلی نو دانست.