«ارزش پول ملی» به نگاه سیاسی آلوده شده است

«سیدكمال سیدعلی» كه روز یكشنبه در تبیین چرایی وضعیت كنونی بازار ارز ایران و نوسان های اخیر با خبرنگار ایرنا گفت وگو می كرد، درباره اینكه گفته می شود بانك مركزی با هدف حفظ ارزش پول ملی در بازار ارز دخالت می كند، اظهار داشت: نمی شود گفت كه اگر پول ملی تضعیف شد، پس هزار تا گرفتاری بوجود می آید یا وقتی پول ملی تقویت شده، مشكلی پیش نخواهد آمد.
معاون اسبق ارزی بانك مركزی تاكید كرد: بانك مركزی باید كل سیاست های پولی كشور را تدوین كند و با حفظ استقلال وظایف خود را انجام دهد تا اقتصاد در نقطه تعادل بماند.
مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران تاكید كرد: حفظ ارزش پول ملی فقط با ابزار فروش ارز امكان پذیر نیست بلكه با حركت نرخ تنظیم مجدد، نرخ سود در بازار و مدیریت بازار بین بانكی ریالی میسر می شود به شكلی كه پول در زمینه های مختلف در بازارهای موازی بازده متناسب خود را داشته باشد.
این كارشناس ارزی اظهار داشت: وقتی می گوییم پول ملی تضعیف شده است، یعنی این واحد پولی در مقایسه با سایر ارزها تضعیف شده است؛ اما پرسش این است كه چرا از سال 92 تا همین چند ماه پیش، ارزش پول ملی از نوسان ها آسیب ندید در حالی كه به دلیل كاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، بسیاری از كشورها مجبور به تعدیل نرخ پول ملی خود شدند.
معاون اسبق ارزی بانك مركزی تاكید كرد: كشورهای مختلف در مورد تولید و صادرات خود به موضوع ارزش پول ملی توجه ویژه دارند؛ برخی از كشورها حتی ارزش پول ملی را ضعیف نگه می دارند تا قدرت صادراتی بیشتری داشته باشند.
وی افزود: نه تقویت و نه تضضعیف پول ملی افتخار نیست بلكه بستگی به سایر متغیرهای اقتصادی دارد؛ شما نمی توانید به تولید و اشتغال توجه نكنید و بگویید كه می خواهم ارزش پول ملی را تقویت كنم.
سیدعلی با بیان اینكه مقوله ارزش پول ملی به بحثی سیاسی تبدیل شده است و در هر دوره ای دولت ها می خواهند بگویند كه تاثیری بر پول ملی داشته اند، ادامه داد: اگر تورم داشته باشید، به این معنی است كه با تثبیت نرخ ارز صادرات، تولید و اشتغال را سركوب می كنید.
وی افزود: خوب است كه دولت ها با تقویت بهره وری، تولید و ایجاد اشتغال كامل بازار و پول ملی را تقویت كنند زیرا وقتی تولید ناخالص داخلی افزایش یابد، خود به خود پول ملی تقویت می شود.
سیدعلی با تاكید بر اینكه باید مكانیسم ارزی خود را برای مدیریت مداخله در بازار تغییر دهیم، گفت: می دانید بانك مركزی دامنه مجاز نوسانات نرخ ارز دارد؛ یك دامنه احتیاطی، یك دامنه غیرمجاز و یك دامنه غیرمجاز كه باید تصمیم به مداخله بگیرد.
این مدیر سابق ارزی تاكید كرد: اگر بخواهیم از اول سال تا آخر سال در بازار مداخله كنیم، این دیگر مداخله نیست بلكه فروش ارز به شكل جاری و روزمره است.

** باید تفاوت تورم داخلی و خارجی را در نرخ ارز اعمال كنیم
سیدعلی یادآور شد: از نظر اصول سیاست های پولی، بین رابطه برابری ریال با هر ارز با نرخ سود همان پول محلی یك رابطه مستقیم و مشخص وجود دارد.
مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران ادامه داد: در روزگاری نرخ سود در تركیه 60 درصد و حتی بیشتر بود و به همان نسبت پول لیر تركیه نسبت به ارزهای جهانروا كاهش می یافت؛ اگر این اصل را بپذیریم كه تبدیل پول محلی به ارز ارتباط مستقیمی با نرخ سود آن پول دارد، تصمیمات منطقی تری می گیریم.
معاون اسبق ارزی بانك مركزی تاكید كرد: اگر تفاوت نرخ تورم داخلی و خارجی را اعمال نكنیم، همین نوسان ها در بازار ارز بوجود می آید.
سیدعلی خاطرنشان كرد: وقتی می گوییم نرخ تورم داخلی در محدوده 20 درصد است، به این خاطر است كه نرخ سود پول 20 درصد است؛ بنابراین باید این فاصله را با تضعیف پول محلی اعمال و در نرخ ارز متبلور كنیم وگرنه مشكلات اخیر در بازار بوجود می آید.
وی تاكید كرد: ابتدای دولت یازدهم هم گفتم كه اقتصاد ما را تنبیه خواهد كرد؛ این فرمول همیشگی باید در بازار اعمال شود.

* در بحران نفتی سه سال پیش ارزش پول برخی كشورها یك سوم شد
سیدعلی در پاسخ به اینكه چرا در سه سال گذشته و با وجود افت قیمت نفت در بازارهای جهانی چنین نوسانی مشهود نبود، توضیح داد: چون برخی كشورها ذخایر ارزی بالایی دارند، بازار را با خرج كردن ذخایر مدیریت می كنند و اعمال تفاوت نرخ تورم داخلی و خارجی را كنار می گذارند اما در نهایت منابع ارزی خارج می شود.
مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران یادآور شد: دو سه سال پیش وقتی قیمت نفت از 100 دلار به 30 دلار رسید، همه كشورهای نفتی، نرخ ارزهای خود را تعدیل كردند؛ كانادا در حد 28 درصد و نروژ پول خود را 25 درصد تضعیف كرد.
سیدعلی اظهار داشت: روبل روسیه حدود 30 تا 40 درصد تضعیف شد و حتی جمهوری آذربایجان 50 درصد تا 60درصد پول ملی خود را تضعیف كرد تا اقتصادش آسیب نبیند اما چنین اتفاقی در ایران نیفتاد نه به این دلیل كه تضعیف پول نداشتیم بلكه به این خاطر كه با ذخایر ارزی، این تضعیف به تاخیر افتاد.

* اثر نرخ سود گواهی های سپرده ریالی بر بازار
مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران درباره صدور گواهی سپرده ریالی بانكی با نرخ 20 درصد و اثر آن بر بازار ارز توضیح داد: این روش در كوتاه مدت جواب می دهد و در ماه های دیگر باید با ابزارهای دیگر وارد شد.
سیدعلی اظهار داشت: وقتی در گذشته نرخ سود را كاهش دادیم، منابع از بانك ها به سمت بازار ارز هدایت شد زیرا این بازار توان نقدشوندگی بالاتری نسبت به سایر بازارها دارد.
وی گفت: سه عامل شامل كاهش نرخ سود در شبكه بانكی از شهریور ماه، تزریق بیش از 11 هزار میلیارد تومان پول به سپرده گذاران موسسات غیرمجاز و در نهایت سیاست های ارزی بر بازار ارز و قیمت های آن اثر می گذارد.
سیدعلی در مورد سپرده گذاران موسسات غیرمجاز اظهار داشت: كسی كه مدتها دوندگی كرده تا پول خود را پس بگیرد، دیگر دنبال سپرده گذاری در بانك ها نمی رود؛ این فرد دنبال سرمایه گذاری جدید یا ایجاد واحد تولیدی نیست بلكه یا سراغ بورس می رود یا ارز؛ حتی بازار مسكن هم در مقایسه با این دو نقدشوندگی كمی دارد.

* بازار ارز با استقلال بانك مركزی مرتبط است
معاون اسبق ارزی بانك مركزی اظهار داشت: مسئولان باید به این موضوع توجه كنند كه اگر به دلایل سیاسی می خواهند به بازار ارز علامت بدهند اما خلاف اصول برنامه چهارم توسعه مبنی بر مدیریت شناور بازار ارز و نیز اعمال تفاوت نرخ تورم داخلی و خارجی عمل كنند، موفق نخواهند شد.
سیدعلی در عین حال مدیریت صحیح بازار ارز را با موضوع استقلال بانك مركزی مرتبط دانست و گفت: در تمام این سال ها بانك مركزی را در چارچوب دولت تصور كرده ایم و حلال مشكلات دولت بوده است در حالی كه نباید چنین باشد.
وی افزود: اگر بخش تولید مشكل داشته یا بهره وری پایین بوده، به بانك مركزی فشار آمده است تا با تسهیلات دهی مشكل را حل كند؛ یعنی بانك مركزی را در كنار بودجه دولت ها و تامین مالی آن گذاشته ایم كه این غلط است.

*به حواله بیشتر توجه كنیم
مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران درباره اینكه چرا در مباحث تجاری به حواله های ارزی توجه چندانی نمی شود، گفت: اعتقاد من هم همین است كه باید سراغ حواله برویم زیرا وقتی صحبت از ارز می كنیم، هم ارز فیزیكی و هم ارز حواله ای باید در نظر گرفته شود.
سیدعلی توضیح داد: مصرف اسكناس به دو مورد یعنی مسافر و معاملات ارزی محدود می شود و جز این دو مصرف دیگری برای اسكناس نمی بینم؛ یكی از پیشنهادهای من هم این است كه برای مدیریت بازار به نیاز ارزی و حواله ها و به مقصد مربوطه بیشتر توجه كنیم.
وی اظهار داشت: بر اساس مقررات مبارزه با پولشویی در هیچ كجای دنیا نمی توانید بیش از 10 هزار دلار ارز فیزیكی با خود حمل كنید و این موضوع مهمی است كه بتوانیم بیشتر از نیاز واقعی مردم را از طریق حواله عمل كنیم.
سیدعلی با بیان اینكه آمارها از حدود 15 میلیارد دلار قاچاق حكایت دارد، اظهار داشت: باید مصارف ارزی برای واردات و نیز خروج سرمایه را بسنجیم و با محاسبه تقاضای احتیاطی آن را تعیین كنیم.

* باید نرخ تورم مورد توجه باشد
مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران درباره اینكه گفته می شود افزایش نرخ ارز می تواند بر نرخ تورم اثر بگذارد، گفت: امروز توجه ما در اقتصاد كشور باید بر تورم و كنترل آن متمركز شود و با توجه به نرخ سود 20 درصدی گواهی سپرده ریالی، باید طوری بازار مدیریت شود كه نرخ ها به شرایط قبل برگردد.
سیدعلی تاكید كرد: اگر نرخ های سود به روال سابق بازنگردد، قیمت تمام شده پول برای بانك ها روز به روز افزایش می یابد و وضعیت ترازنامه بانك ها خیلی بدتر خواهد شد و نخواهیم توانست بانك ها را سرپا نگه داریم.
وی گفت: نباید فكر كنیم كه فقط با نرخ ارز تورم ایجاد می شود؛ اتفاقا اگر ارز را اصلاح كنیم، خود سبب كاهش تورم می شود؛ شاید در كوتاه مدت ممكن است نرخ ارز قیمت ها را بالا ببرد اما در بلندمدت است كه بر تورم اثر می گذارد.
سیدعلی اظهار داشت: دولت در كاهش نرخ تورم به 10 درصد موفق عمل كرده و باید تلاش كند كه همان را نگه دارد.

*امكان تعدیل ارز با اصلاح قیمت حامل های انرژی وجود داشت
سیدعلی در پاسخ به اینكه گفته می شود دولت سال آینده قصد داشت با افزایش قیمت حامل های انرژی، نرخ ارز را تعدیل كند كه با مخالفت مجلس روبرو شد، اظهار داشت: حتماً همین طور است؛ وقتی كه با اقتصاد سیاسی برخورد كنیم و تمام تصمیمات سیاسی باشد، نرخ ارز را واقعی نكنیم نمی توانیم بگوییم كه نرخ ارز حباب دارد.
وی تاكید كرد: وقتی با هر قیمتی دلار عرضه می كنید، می خرند؛ یعنی اینكه تقاضای آن هست مگر اینكه هیجانات بازار را كاهش دهید و یا در بازارهای موازی توزیع كنید تا نرخ ها كنترل شود.
سیدعلی گفت: كجا دنیا شنیده اید كه مردم بخواهند ارز دیگری بخرند؟ مثلا در ژاپن مردم یورو بخرند یا حتی تركیه؛ این مشكلات را آنجا هم دارند؛ اگر یادتان باشد چند وقت پیش نرخ لیر حدود 20 درصد سقوط كرد اما مردم به صرافی ها هجوم نبردند. وقتی همه داشته ها را روی میز می گذارید كه قیمت پایین بیاید، یعنی دارید سرمایه خود را می فروشید.

اخبار اقتصادی ایرنا در تلگرام: IRNAeco@
اقتصام*2025*1597