گزینه درست،ترغیب ترامپ به حفظ برجام است

به گزارش شنبه ایرنا، بانزدیك شدن به ضرب الاجل ترامپ مبنی بر اصلاح یا لغو برجام، دیپلمات و مذاكره‌كنندهٔ ارشد هسته‌ای سابق ایرانی و استاد دانشگاه پرینستون آمریكا در تارنمای المانیتور نوشت: با انتصاب مایك پمپئو و جان بولتون به عنوان وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی آمریكا ازسوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری این كشور، باید هرگونه تظاهر را مبنی به این كه دولت واشنگتن خواهان اصلاح برجام است، كنار گذاشت. در همان حال كه ترامپ مدت هاست كه تمایل خود را برای از بین بردن توافق هسته ای ابراز كرده است، پومپئو و به ویژه بولتون از حامیان سیاست های جنگ طلبانه علیه ایران بوده اند.با توجه به نزدیك شدن موعد ضرب الاجل تمدید معافیت نامه های تحریمی ایران، پنج احتمال وجود دارد:
1- نخستین احتمال این است كه اروپا در برابر خواسته های ترامپ تسلیم شده و با اعمال تحریم های جدید علیه ایران موافقت كند. در این صورت، نفع ایران از توافق هسته ای از همیشه كمتر خواهد شد بویژه با توجه به این كه بخش قابل توجهی از معافیت های تحریمی ضمن برجام این كشور تحت الشعاع تحریم های آمریكا و لفاظی های این كشور قرار گرفته اند.حتی در صورت تحقق چنین سناریویی هنوز تضمینی وجود ندارد كه ترامپ به دنبال راه دیگری برای از بین بردن توافق هسته ای نباشد.به عنوان نمونه، ممكن است ایران تصمیم به باقی ماندن در توافق هسته ای بگیرد اما به دنبال تلافی كردن تحریم های منطقه ای از راه چشم پوشی كردن از هرگونه همكاری منطقه ای با غرب برآید.در ماه های اخیر، دیپلمات های ایرانی با همتایان اروپایی خود به منظور گفت وگو درمورد مسائل منطقه ای در لندن و مونیخ، دیدار كرده اند. حمید بعیدی نژاد سفیر ایران در لندن در اظهارات اخیر خود گفت كه «ایران و بریتانیا تصمیمات مهمی در مورد پایان دادن به بحران یمن اتخاذ كرده اند.» اگر اروپا به جریان تحریم های غیرهسته ای جدید علیه ایران بپیوندد، ممكن است این مسیر حیاتی دیپلماتیك به حال تعلیق درآید.
2- احتمال دوم این است كه ترامپ با محقق كردن لفاظی های خود از برجام خارج شود اما معاملات تجاری اروپا را با ایران مختل نكند. در این صورت واكنش ایران به قدرت های باقی مانده در توافق هسته ای بستگی خواهد داشت. اگر روسیه، چین و از همه مهمتر اروپا فعالانه به دنبال حفظ برجام برآیند و در مقابل هرگونه تلاش ترامپ برای از بین بردن این توافق بایستند، به ایران انگیزه لازم را برای باقی ماندن در برجام خواهند داد. با این وجود، ممكن است ترامپ شانس گفت وگو و همكاری ایران و آمریكا را از بین برده و مخالفت ایران را با منافع آمریكا در منطقه تشدید كند.با توجه به این كه آمریكا در مناطقی چون افغانستان و یمن در تنگنا قرار دارد، ایران می تواند هزینه حضور آمریكا را (در منطقه) افزایش دهد.
3- ترامپ از برجام خارج شده و تحریم های هسته ای شامل تحریم های ثانویه ای را كه تجارت ایران با جهان را نیز تحت الشعاع قرار می دهد، بار دیگر اعمال كند. در این صورت، ممكن است تجارت اروپا با ایران مختل شده و تهران بماند و برجامی منهای غرب و نه فقط آمریكا. ایستادن در برابر آمریكا برای كشورهای اروپایی دشوار خواهد بود و اقدامات آن ها برای تسكین ایران تغییری ایجاد نخواهند كرد. بنابراین گزینه خروج از برجام و باقی ماندن در پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) در برابر ایران خواهد بود. این به معنای پایان اقدامات داوطلبانه ایران در راستای شفاف سازی های هسته ای خواهد بود كه این كشور به موجب برجام بدان متعهد شده بود. در میان این تعهدات می توان به محدود كردن غنی سازی اورانیوم به زیر 5 درصد اشاره كرد.
علی اكبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در این باره گفته است كه اگر چنین تصمیم گرفته شود ایران «به تنها چهار روز برای رسیدن به غنی سازی 20 درصدی در تاسیسات هسته ای فوردو زمان نیاز خواهد داشت.» اگر ترامپ مقصر شكست برجام باشد، روسیه و چین بیش از پیش پذیرای محدودیت برنامه اتمی ایران به پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای خواهند بود.
4- احتمال چهارم این است كه ترامپ از برجام خارج شده و برنامه ای مبنی بر اعمال فشار حداكثری را بر ایران در دستور كار خود قرار دهد. چنین اقدامی افراد قدرتمند را در ایران به ترغیب برای خروج از پیمان منع گسترش سلاح هسته ای و در پیش گرفتن راه كره شمالی برای كشاندن آمریكا به پای میز مذاكره، تحریك خواهد كرد. به عبارت دیگر، باور مرسوم در مورد كره شمالی این است كه به دلیل برخورداری این كشور از سلاح اتمی است كه آمریكا از حمله به آن خودداری كرده و به رغم آن كه در مورد تهران سیاست افزایش فشار را سرلوحه كار خود قرار داده اما در مورد پیونگ یانگ خواستار نشستن بر سر میز مذاكره است.
حامیان این راهبرد می توانند استدلال كنند كه ایران ضمن عضویت در پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای به حقوق خود نرسیده و از این پیمان به عنوان ابزاری برای مجازات تهران استفاده شده است. همچنین احتمال زیادی وجود دارد تا فرماندهان نظامی ایران برای رویارویی با جنگ طلبان در واشنگتن، تل آویو و ریاض، گام هایی را برای افزایش نقش خود در سیاست های كشوری بردارند. در صورت محقق شدن چنین سناریویی، بدترین رویداد در تاریخ روابط ایران و آمریكا رقم خواهد خورد و راه برای یك درگیری مخرب دیگر در خاورمیانه باز می شود كه هزینه های جنگ عراق برای آمریكا در برابر آن كم اهمیت جلوه خواهند كرد».
5- سناریوی پنجم و عاقلانه ترین احتمال این است كه اروپا ترامپ را در مقابل راضی كردن ایران به مذاكره بر سر برنامه موشكی اش، به اجرای كامل برجام متقاعد كند. حقیقت این است كه همان طور كه آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها تایید كرده است، ایران كاملا به تعهدات خود در برجام متعهد بوده و این توافق یك الزام بین المللی برای آمریكا است كه توسط قطعنامه ای از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد تایید شده است. با تحقق این احتمال افق یافتن راه حل سیاسی برای بحران های منطقه ای گسترده خواهد شد و به موجب آن سرانجام به اتهامات ترامپ در مورد طرح های ایران در منطقه، رسیدگی می شود. در افق تحقق چنین احتمالی، راه برای پیشرفت در زمینه پیشبرد برجام و دستیابی به منطقه ای عاری از سلاح های هسته ای باز خواهد شد.
شبك**اروپام**9418 **1392