هیچ كشوری توان انحصار علم را ندارد

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، ایران و گروه 1+5 پس از 22 ماه مذاكره فشرده، تیرماه ۱۳۹۴/ ژوئیه 2015 به برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) دست یافتند؛ بر اساس این برنامه كه از دی 94/ ژانویه 2016 اجرا شد، ایران مجموعه ای از محدودیت ها را در برنامه هسته ای خود در ازای لغو كامل تحریم های هسته ای پذیرفت.
با وجود این، دولت آمریكا از زمان ریاست جمهوری باراك اوباما (2009 تا 2017/ 1387 تا 1395) و در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ (2015 تاكنون/ 1395) با تصویب قوانین تحریمی جدید بارها این توافق را نقض كرده است.
با آنكه آژانس بین‌ المللی انرژی اتمی 10 بار در گزارش های مختلف تعهد ایران را به برجام تایید كرده است، ترامپ گفته است كه در صورت اعمال نشدن تغییرات اساسی در برجام، 12 ماه مه (22 اردیبهشت) درباره ادامه تعلیق تحریم‌ های هسته‌ ای ایران تصمیم ‌گیری می كند.
با وجود این، مقامات ایران از جمله رئیس‌ جمهوری و وزیر امور خارجه بارها اعلام كرده اند با اضافه یا كم كردن یك كلمه از توافق هسته‌ ای مخالف هستند و ایران هیچ محدودیتی را در زمینه برنامه موشكی‌ و توان دفاعی خود نخواهد پذیرفت.
این وضعیت پرسش هایی را از جمله در مورد چشم انداز روند فعالیت های علمی كشور، ارتباطات بین المللی علمی، تبادل های استاد و دانشجو و یا همایش های علمی پدید آورده است.
بهزاد قره یاضی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد ادامه فعالیت های علمی كشور در صورت نقض عهد آمریكا و لغو برجام اظهار داشت: با دست بلند رهبری بر پژوهش و پژوهشگران، اگر (دونالد) ترامپ برجام را پاره كند و یا نكند، تاثیر چندانی بر توسعه علمی كشور نخواهد داشت.
وی ادامه داد: با برهم خوردن برجام دسترسی به تجهیزات و مواد تا حدی پیچیده تر و ارتباط علمی ما با جهان خارج دشوارتر خواهد شد؛ اما اینها تجربه جدیدی نیست و دانشمندان و پژوهشگران ما در صورتی كه حمایت شوند یا حداقل از سمت برخی محافل داخلی به دیده تردید به آنها نگاه نشود، می توانند كار خود را انجام دهند.
دبیر كمیسیون تخصصی كشاورزی، آب و منابع طبیعی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) افزود: در این صورت نه تنها آهنگ پیشرفت علمی كشور كند نخواهد شد، بلكه به شرط تزاحم نداشتن نهادهای داخلی قطعا پیشرفت چشمگیری هم در حوزه های علمی خواهیم داشت.

***حجم دانش و كیفیت دانشمندان ایرانی پرآوازه است
وی تصریح كرد: علت این اطمینان برای ادامه آهنگ پیشرفت علمی این است كه حجم دانش و كیفیت دانشمندان ایران زمین از چنان آوازه ای برخوردار است كه دولت های متخاصم خارجی، ترامپ و امثال او توان بازدارندگی و كاستن از میل دانشمندان برجسته جهانی برای همكاری علمی با همتایان ایرانی خود را نخواهند داشت.
دكتر قره یاضی افزود: خطری كه بیش از لغو برجام توسعه علمی كشور را تهدید می كند، سیاسی كردن و به ویژه امنیتی كردن فضای علمی كشور و برگماردن نادانایان و فناوری هراسان و رخنه افراد كم بهره از دانش در رده های مدیریتی نهادهای علمی كشور است.
وی در پاسخ به این سوال كه در صورت قطع ارتباط های علمی با دانشمندان خارجی چگونه می توان این خلا را پر كرد، گفت: باید به سمت دانشمندان خود در مناطق مختلف كشور برویم.
رئیس اتحادیه انجمن های علوم كشاورزی مدرن ادامه داد: ایران كشور كوچكی نیست و دانشمندان كمی ندارد كه اگر از آمریكا ناامید شدیم، بخواهیم به سوی اروپا برویم.

***مرزهای دانش با مرزهای جغرافیایی انطباق ندارد
وی یادآور شد: اگر دانشمندان خود را تقویت كنیم، علم را در همه مناطق دنیا به دست می آورند. امروز امكان ندارد كشوری علم را پشت میله های آهنین به انحصار خود درآورد.
«امروز مرزهای دانش با مرزهای جغرافیایی انطباق ندارد، آنچه كشورها را متمایز می كند میزان توجه آنها به دانشمندان خود است».
دكتر قره یاضی تاكید كرد: اگر دانشمندی آزادگی عمل و وابستگی عاطفی به كشور خود داشته باشد، همه موانع را رفع و دانش مورد نیاز كشورش را تامین می كند. دانش مانند كالایی است كه اگر متقاضی نیاز داشته باشد به هر نحو ممكن به آن دست می یابد.
وی با اشاره به شعار امسال یعنی حمایت از كالای ایرانی، خواستار حمایت از دانش داخلی توسط مسئولان كشور شد و گفت: مسئولان باید دانش نزد ایرانیان را صدر اولویت های خود قرار داده و صاحبان این كالا و مولدان آن را كه پژوهشگران و دانشمندان هستند، نرانند.
مدیر گروه مهندسی ژنتیك و ایمنی زیستی پژوهشكده بیوتكنولوژی كشاورزی ایران در این مورد كه چطور می توان انگیزه دانشمندان ایرانی را برای كار در كشور افزود، گفت: كافی است به دانشمند ایرانی بی حرمتی نشده و با دیده تردید به آنها نگاه نشود، به كسی كه تمام عمرش را برای استقرار و استمرار جمهوری اسلامی صرف كرده است و با همه روش ها و توان علمی، صدای بلند جمهوری اسلامی ایران در سراسر جهان بوده است.
وی افزود: نباید به دانشمندان تهمت زده شود و یا آنها را در پیچ و خم روزمرگی های زندگی از حیّز انتفاع ساقط كنیم، باید زمینه برای انجام پژوهش برای دانشمندان ایرانی فراهم باشد.
دانشیار پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی ایران با اشاره به اهمیت دیپلماسی علمی گفت: اگر پس از برجام با بدعهدی یا نانجیبی دیگر كشورها مثل آمریكا روبرو هستیم، باید سكانداری را به دست دیپلماسی علمی بدهیم.
«باید اختیارات انجمن های علمی و دانشمندان و دانش پژوهان را افزایش داده و آزادی عمل آنها را در انجام پژوهش ها با اعتماد مطلق توسعه دهیم تا به صورت خودكار كالای دانشی مورد نیاز جامعه را فراهم كنند».
رئیس انجمن ایمنی زیستی ایران با تاكید بر دریافت نیاز دانشی و فناوری جامعه توسط دانشمندان اضافه كرد: پژوهشگران شریف و هوشمند هستند و نیاز جامعه را تشخیص می دهند و در پی آن روش دستیابی به این نیاز را طراحی و اجرا و به خوبی ارزشیابی كرده و معایب احتمالی روش و كار خود را برای اخذ بهترین نتیجه و تامین كالای دانشی به دست می آورند.
علمی**9157*2017