سبك زندگی مردم در ایران اسلامی به عنوان یكی از پرجمعیت‌ترین كشورهای مسلمان منطقه در ماه مبارك رمضان با تغییراتی اساسی مواجه می‌شود. تغییر ساعت كاری برخی ادارات و فروشگاه ها، پر رنگ شدن سنت صله رحم ، داغ شدن بازار پخت آش و حلیم و فروش شیرینی‌های مخصوص این ماه همچون زولبیا و بامیه و شلوغ شدن برخی نقاط شهر بعد از افطار از جمله آنها است.
در حالی كه تعداد مسافرت ها در ماه مبارك رمضان در ایران به حداقل خود می رسد و بسیاری از مردم ترجیح می دهند در خانه های خود بمانند و به روزه داری و راز و نیاز با خدا مشغول باشند ، برخی كشورهای مسلمان همچون تركیه و مالزی با برنامه‌ریزی در این عرصه، سفرههای افطار خود را برای گردشگران مسلمان و حتی غیرمسلمانانی كه دوست دارند آیین‌های رمضان را تجربه كنند، باز كرده اند.
اندونزی به عنوان یكی از مقاصد گردشگری حلال، برای ماه رمضان بسته‌های سفری را تبلیغ می‌كند كه حاوی وعده‌های سحری و افطاری ، قرآن‌خوانی دسته‌جمعی، نماز جماعت و بازدید از اماكن مقدس در این كشور است.
دبی در تمامی طول سال یكی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری است ، اما در ماه مبارك رمضان، این شهر جذاب‌تر از همیشه است. علاوه بر امكانات رفاهی گردشگری كه در دبی ارائه می‌شود ، گردشگران در ماه رمضان می‌توانند در رویدادهایی كه دولت محلی سازماندهی كرده شركت كنند. این رویدادها با هدف آموزش و یادآوری معنا و اهمیت این ماه مقدس برای عموم مردم برگزار می‌شود.
در روسیه نیز بیش از 25 میلیون مسلمان شیعه و سنی روس و هزاران مهاجر از كشورهای مختلف اسلامی به ویژه آسیای میانه ماه رمضان را آغاز می كنند و خود را متعهد می دانند، نماز جماعت را در یكی از هفت هزار مسجد و عبادتگاه بخوانند و همچنین سر سفره افطار همگانی بنشینند كه در بسیاری از این اماكن هر شب پهن می شود.
برخی كشورها نیز اقدام به برگزاری جشنواره های رمضان كرده اند كه از زمان افطار آغاز می‌شود و با پذیرایی از گردشگران با غذاهای ویژه رمضان و به راه انداختن جشنوارههای متنوع از جمله جشنوارههای خرید و سرگرمی تا هنگامه سحر ادامه می‌یابد.
مسئولان گردشگری كشورهای مسلمان و بویژه عربی از قدرت نمادسازی رمضان در جذب گردشگر غافل نشده اند ، از این رو در بسیاری از تبلیغات‌های محیطی، تلویزیونی و حتی فضای مجازی و شبكه‌های اجتماعی می‌توان «فانوس‌های رنگارنگ» را مشاهده كرد كه بعد از سال‌ها به نماد جشن رمضان این كشورها تبدیل شده‌اند و هر فرد با دیدن آن به طور ناخود آگاه عبارت «رمضان كریم» به ذهنش خطور می‌كند.
اما در ایران با وجود فراهم بودن زمینه لازم برای پذیرایی از گردشگران در ماه مضان ، تنوع قومی و سنتی در برپایی ماه رمضان در بین اقوام ایرانی و وجود اماكن مذهبی و زیارتی ، تاكنون نتوانسته ایم از ظرفیت های موجود در این زمینه نهایت استفاده را ببریم.
نقاره زنی، نواختن سازهای كوبه ای، شب زنده داری در شب‌های قدر، سفرههای نذری، آیین‌های برگزاری مراسم سحر و افطار از جمله آیین‌هایی هستند كه همه ساله در ماه رمضان انجام می‌شوند و از ظرفیت لازم برای شدن به یك جشنواره مردمی را دارند.
یك كارشناس گردشگری در این باره گفت : امروزه بسیاری از كشورهای مسلمان همچون مالزی ، اندونزی ، مصر و تركیه برای پذیرا شدن گردشگران مسلمان در ماه مبارك رمضان، از ماه‌ها قبل برنامه‌ریزی خاصی را اتخاذ می‌كنند تا حداكثر جذب گردشگر را در این ماه داشته باشند.
سعید آشوری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : گردشگری اسلامی با در اختیار داشتن 10درصد از میزان كل گردشگری دنیا همچنان در حال رشد است و انتظار می‌رود در سال جدید میلادی این رقم به 20 درصد به خصوص برای كشورهای آسیایی برسد.
وی اظهار داشت : در كشور ایران با وجود جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، مذهبی و زیارتی به دلیل ضعف در برنامه‌ریزی و تبلیغات كم ، گردشگری در ماه مبارك رمضان نمود كمتری داشته است.
آشوری با بیان اینكه مردم ایران بیشتر در ماه رمضان سرگرم تلویزیون و برنامه‌های آن هستند ، گفت : متولیان فرهنگی و گردشگری باید با ایجاد برنامه‌های جذاب ، ارائه تسهیلات ، برگزاری تورهای زیارتی ارزان قیمت و مسابقات مذهبی برای توسعه گردشگری داخلی و خارجی در ماه رمضان برنامه‌ریزی كنند.
به گفته این كارشناس ، مسئولان با برنامه‌ریزی منسجم ، تبلیغات گسترده ، برقراری پروازهای مستقیم، اجرای تورهای تركیبی اسلامی و مسابقات بین‌المللی قرآنی می توانند عقب ماندگی های موجود را در این زمینه برطرف نمایند.
وی یادآور شد : امروزه گردشگران خارجی به دنبال جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی وبومی كشورها هستند و هر كشوری بتواند این‌گونه ظرفیت‌ها را بالا ببرد و به نمایش بگذارد در جذب گردشگر موفقیت بیشتری به دست می‌آورد.
یكی از شهروندان ایرانی كه برای ماموریت كاری در ماه رمضان سال گذشته به استانبول تركیه سفر كرده بود درباره حال و هوای این شهر به خبرنگار ایرنا گفت : شهر تاریخی استانبول پایتخت فرهنگ اسلامی در دوران امپراطوری عثمانی بود و این شهر هنوز هم به سنت‌ها و آیین های ماه مبارك رمضان پایبند است و مثل گذشته آنها را باشكوه برگزار می‌كند.
حسن همرنگ افزود : دولت‌های محلی یارانه‌ای را صرف ساخت چادرها و جاهایی در فضاهای عمومی شهر می‌كنند تا شب‌ها هنگام اذان و افطار، روزه‌داران و حتی كسانی كه روزه نیستند، كنار هم روزه خود را باز كرده و افطار كنند.
وی با بیان اینكه در محافل عمومی این شهر قرائت قرآن كریم برگزار می‌شود ، اظهار داشت : در این ماه بازدید كنندگان زیادی به مسجد كبود استانبول مراجعه می كنند و برنامه های متنوع فرهنگی و مذهبی در اطراف این مكان برگزار می گردد.
این شهروند ماه رمضان را فرصتی مناسب برای جذب گردشگران مذهبی دانست و گفت : ماه رمضان در ایران جاذبه‌های خاص خود را دارد اما با این حال در كشورمان برای تسهیل سفر مسلمانان سایر كشورهای اسلامی چندان تلاش نمی‌شود.
به گفته وی ، در شهرهای قم و مشهد تا حدودی این زمینه وجود دارد اما در بسیاری از شهرها با وجود ظرفیت های لازم خبری از جذب گردشگر مذهبی نیست.
وی یادآور شد : باید برای جذب گردشگران مسلمان به ویژه در حاشیه خلیج فارس و تبدیل ایران به قطب گردشگری مذهبی خاورمیانه بسته های مخصوص رمضان طراحی شود به طوری كه برای گردشگران جذابیت داشته باشد.
یكی از كارشناسان اقتصادی هم در این باره گفت : با آغاز ماه مبارك رمضان بسیاری از رستوران ها و اغذیه فروشی ها در طول روز بسته هستند و فقط تعداد اندكی از آنها كه خارج از شهرها قرار دارند و مجوز لازم را از اداره اماكن عمومی اخذ نموده اند می توانند فعالیت داشته باشند.
رضا شریفیان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : این شرایط برای آنهایی كه روزه دار هستند و شئونات اسلامی را رعایت می كنند ، عادی است اما برای مسافران ، گردشگران و افرادی كه عذر شرعی دارند كمی سخت به نظر می رسد.
وی اظهار داشت : با نزدیك شدن به اذان مغرب نیز مردم سعی می كنند خود را به منزل برسانند و در كنار خانواده سفره افطار پهن كنند و بازار از وجود مشتری خالی می شود.
این كارشناس به شرایط فعالیت كسبه از افطار تا سحر اشاره كرد و افزود : این مسئله می تواند در قالب «اقتصاد شب» مورد توجه قرار گیرد و با رفع موانع قانونی برای كسبه ، زمینه حضور مردم در خیابان ها ، رستوران ها و مراكز خرید و حتی مساجد از افطار تا سحر فراهم گردد.
وی گفت : با برپایی سفره های افطار یا سحر ، برقراری امنیت بیشتر در شب و برگزاری برنامه های فرهنگی و مذهبی در این بازه می توانیم در جذب بیشتر گردشگر و مسافر در ماه رمضان موفق باشیم.
به گفته شریفیان ، شهرهای بزرگ گردشگرپذیر مانند تهران ، تبریز ، اصفهان و شیراز و شهرهای گردشگر پذیر مذهبی مانند مشهد و قم و شهرهای شمالی و جنوبی كشور می توانند در اولویت باشند به شرط آنكه استاندارهای لازم را در این زمینه داشته باشند.
وی یادآور شد : با تنظیم قیمت بلیط هواپیما و قطارها، ارزان كردن قیمت تسهیلات گردشگری اعم از هتل ها و كالاها ، تعریف بسته های گردشگری شامل بازدید از اماكن مذهبی، زیارتی، تاریخی و شهری در اجرای تورهای نیم روزه درون شهری یا سفرهای شبانه، اجرای تورهای مذهبی در سطح استان ها و برپایی جشنواره موسیقی سنتی می‌توان زمینه های جذب ده‌ها هزار گردشگر داخلی و خارجی را فراهم كرد.
وی همچنین برپایی نمایشگاه های میراث معنوی و جشنواره غذا، بازدید رایگان از موزه‌ها، دعوت به سفرههای افطار در مساجد و برگزاری جشنوارههای معنوی و پوشش اسلامی را در این زمینه بی تاثیر ندانست.
/1602/7513/1654
نوشهر- ایرنا - ماه مبارك رمضان در بسیاری از كشورهای مسلمان به فرصتی برای صنعت گردشگری تبدیل شده اما در ایران با كاهش چشمگیر سفرها روبرو است در حالی كه می‌توان با بهره گیری از ظرفیت های این ماه و برنامه ریزی مناسب برای جذب گردشگران مسلمان استفاده كرد.