براساس اطلاعاتي كه مديركل دفتر امور بيابان سازمان جنگل‌ها در در گفت‌وگو با جام‌جم از آن پرده بر مي‌دارد تامدتي پيش 21 ميليون هكتار از اراضي كشور تحت تاثير فرسايش بادي قرار داشت، اما اين عدد اكنون به 27 ميليون هكتار رسيده است. نگران‌كننده‌تر اين كه تا پيش از اين وسعت كانون‌هاي بحراني بيابان‌زاي كشور 7 ميليون هكتار برآورد مي‌شد، اما آخرين بررسي‌ها نشان مي‌دهد وسعت اين كانون‌هاي بحراني مرز ده ميليون هكتار را پشت سرگذاشته است.
به گزارش جام‌جم، امروز روز جهاني بيابان‌زدايي و مجالي است براي ياد‌آوري اين‌كه هنوز حقآبه‌هاي زيست‌محيطي كشور پايمال مي‌شود و سوء‌مديريت منابع آب يكي يكي تالاب‌هاي كشور را قرباني مي‌كند تا جنازه آنها به محلي براي توليد گرد و غبار بدل شود.
فرهاد سرداري، مديركل دفتر امور بيابان سازمان جنگل‌ها دراين باره به جام‌جم مي‌گويد: خشكسالي و تامين نشدن حقآبه‌هاي زيست‌محيطي كشور سرعت بيابانزايي را در كشور تشديد كرده است.
آن‌طور كه او توضيح مي‌دهد كاهش بارش‌ها نيز سبب شده كه پوشش گياهي از بين برود و اراضي بيشتري تحت تاثير فرسايش بادي قرار بگيرند.
اگر از سرداري درباره تازه‌ترين آمار از وسعت كانون‌هاي بحراني بيابان‌زاي كشور بپرسيد او به طرحي كه سال 85 دراين خصوص اجرا شد اشاره مي‌كند و مي‌گويد: سال گذشته نيز اين طرح اجرا شد تا نتايج با يكديگر مقايسه شود.
به گفته مديركل دفتر امور بيابان سازمان جنگل‌ها هنوز نتايج اين طرح نهايي نشده است، اما او براي جام‌جم توضيح مي‌دهد كه در سال 85 مشخص شد كه حدود 21ميليون هكتار از اراضي كشور تحت فرسايش بادي بود و در اين بين وسعت كانون‌هاي بحراني بيابان‌زاي نيز حدود 7ميليون هكتار برآورد مي‌شد. سرداري تصريح مي‌كند: نتايج بررسي‌هاي جديد هنوز نهايي نشده اما وسعت اراضي كه تحت فرسايش بادي قرار دارند به 27ميليون هكتار رسيده و وسعت كانون‌هاي بحراني بيابان‌زا نيز حدود ده ميليون هكتار برآورد مي‌شود.
علي‌محمد طهماسبي، مدير كارگروه ملي مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت محيط‌زيست نيز در گفت‌وگو با «جام‌جم» بيان مي‌كند: در ايران صرفا بر اقدامات احيايي متمركز شده‌ايم. يعني براي مقابله با تبعات بيابانزايي به كشت گياه روي آورده‌ايم در حالي كه بايد عواملي كه در سرزمين وجود دارد و منجر به بيابانزايي شده را كنترل كنيم. آن‌طور كه او مي‌گويد براي نتيجه‌گيري بهتر بايد فشارها را از روي منابع برداشت اين مساله نياز به تغيير رويكرد و نگاه در سطح مسئولان، مديران مياني و به‌ويژه كارشناسان دارد. طهماسبي بيشتر دخالت‌هاي انساني را در تشديد روند بيابانزايي موثر مي‌داند.
**سرعت بالاي بياباني شدن
حميدرضا ناصري، عضو هيات علمي پژوهشكده بيابان نيز در گفت‌وگو با «جام‌جم» ايران را كشوري خشك توصيف مي‌كند كه ميزان بارش‌ها در آن به مراتب كمتر از متوسط جهاني است، اما تاكيد مي‌كند: توان توليد در عرصه‌هاي بياباني ايران با شتاب بالايي در حال از دست رفتن است.
او نيز همچون مدير كارگروه ملي مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت محيط زيست، تشديد روند بيابانزايي را خاص ايران نمي‌داند. ناصري مي‌گويد: بياباني شدن فقط به از دست رفتن پوشش گياهي در مناطق بياباني اطلاق نمي‌شود، بلكه مناطقي داريم كه به دليل مديريت غلط و برنامه‌هايي كه مبتني بر توسعه پايدار نبوده است، به شدت تحت تاثير قرار گرفته و توان توليد در آن مناطق كاهش يافته است. نمونه بارز اين مناطق درياچه اروميه است. يا تالاب انزلي كه به دليل تامين نشدن حقآبه در حال خشك شدن است.
خشك شدن تالاب انزلي به مفهوم تغيير اكوسيستم منطقه و كاهش توان توليد است. اين عضو هيات علمي پژوهشكده بيابان هم تغيير مدل‌هاي بارشي را عاملي براي تشديد بيابانزايي در ايران مي‌داند و مي‌گويد: شايد تصور عمومي اين باشد كه بارش‌هاي اخير خوب بوده و سدها را پر كرده است، اما بايد بدانيم كه در شهري مثل تهران فرم بارش مهم است. در اين شهر نياز به برف داريم تا با آب شدن اين برف‌ها، آب تا آخر تابستان در اختيار كشاورزان و صنايع قرار گيرد.
بنابراين با توجه به نظر كارشناسان براي بهبود شرايط كشور بايد ديگر سازمان و ارگان‌ها نيز وارد عمل شوند زيرا تازماني كه مديريت منابع آب بدرستي انجام نشود و وزارت امور خارجه نتواند حقآبه‌هاي كشور را تامين كند وسعت عرصه‌هاي كشور كه در معرض پديده بيابانزايي قرار دارد از يكصد ميليون هكتار كنوني فراتر خواهد رفت.
**سرانه بيابان
سرانه بيابان در جهان حدود 2000 متر مربع مي‌شود، اما سرانه بيابان هر ايراني حدود 4300 مترمربع است، اين سرانه بخوبي شرايط نامناسب اراضي كشور را بازگو مي‌كند، اما اين همه ماجرا نيست و براي پي‌بردن به خسارتي كه به كشور تحميل مي‌شود بايد اين اعداد را نيز مرور كرد؛ فرسايش خاك سالانه 18 ميليارد، سيل 1600 ميليارد و تخريب آبخوان‌ها 20 هزار ميليارد تومان خسارت به كشور مي‌زند. بنابراين هر سال حدود 40 هزار ميليارد تومان خسارت فقط به اين شكل به كشور تحميل مي‌شود .
*منبع: روزنامه جام جم؛ 1397،3،27
**گروه اطلاع رساني**2059**9131
تغيير اقليم و سوء‌مديريت دست‌به‌دست هم داده‌اند تا بيابانزايي در كشورمان سرعت بگيرد. نتايج پژوهشي كه بتازگي صورت گرفته اين واقعيت تلخ را تائيد مي‌كند.