21 ژوئن 2017 میلادی (31 خرداد 96) 'سلمان بن عبدالعزیز' با بركناری 'محمد بن نایف' برادرزاده اش، پسر خود یعنی محمد را در حالی كه تنها 31 سال داشت، به عنوان ولیعهد برگزید .
** بروز اختلافات در خاندان سلطنتی
اقدام ملك سلمان در تعیین پسرش به عنوان ولیعهد عملا موجب شد سلطنت به خانواده او منتقل شود و همین امر باعث بروز اختلافات شدید میان خاندان سلطنتی شد.
اعضای خاندان سلطنتی كه در گذشته به چرخش آرام و نوبتی قدرت در میان خود عادت كرده بودند، اكنون تازه واردی را در مقابل خود می دیدند كه همه چیز از پول و ارتش گرفته تا تخت شاهی را یكجا می خواست .
تنها چند ماه بعد از ولیعهدی بن سلمان نیروهای امنیتی در سپتامبر سال 2017 میلادی دستكم بیست نفر از روحانیون، روشنفكران، روزنامه نگاران و نویسندگان عربستان را دستگیر و روانه زندان كردند.
دستگیری افراد سرشناس در اكتبر همان سال شكل جدیدی به خود گرفت . بن سلمان كه به عنوان رییس سازمان نوبنیاد مبارزه با فساد منصوب شده بود، دهها نفر از شاهزادگان، تجار و بازرگانان این كشور را دستگیر و در هتل 'ریتزكارلتون' حبس كرد .
اگرچه شماری از دستگیر شدگان بعد از مدتی با پرداخت پول یا كوتاه آمدن از بخشی از دارایی های خود، آزاد شدند، اما وجود افراد سرشناسی مانند 'ولید بن طلال' و ' متعب بن عبدالله ' دو تن از عموزاده های بن سلمان در میان دستگیر شدگان، اختلافات را بیشتر كرد و تنش را بالا برد.
این اختلافات كار را به جایی رساند كه اوایل اردیبهشت ماه گذشته شماری افراد مسلح به قصد كشتن ولیعهد به كاخ او حمله كردند . اگرچه دولت سعودی تیراندازی در ریاض را به نزدیك شدن یك هواپیمای اسباب بازی نسبت داد، اما گزارش های مخالفان از داخل كشور فاش كرد كه بن سلمان در جریان این حمله زخمی هم شده است .
غیبت یك ماهه ولیعهد در مجامع عمومی، درست بودن اخبار در مورد زخمی شدن او را تایید كرد.
** ادامه ماجراجویی های منطقه ای
ماجراجویی های منطقه ای سعودی ها كه از زمان پادشاهی سلمان بن عبدالعزیز با شدت بیشتری آغاز شده بود، در یك سال گذشته هم ادامه داشته و ولیعهد جوان جنبه های جدیدی از مداخلات این كشور در مسایل منطقه ای از خود بروز داده است .
بازداشت نخست وزیر قانونی لبنان با هدف تاثیر بر انتخابات این كشور و وادار كردن او به اعلام استعفا، یكی از این اقدامات بود كه در نهایت موجب رسوایی سعودی ها شد.
بن سلمان به عنوان یكی از طراحان جنگ یمن در یك سال گذشته هم اسیر قدرت موشك های ارتش و كمیته های مردمی یمن شده است. او كه پاسخ مناسبی برای شكست در جنگ یمن نداشت، با فرار به جلو، ایران را متهم به حمایت تسلیحاتی از مبارزان یمنی كرد.
او با كمك دولت آمریكا تلاش كرد تا با كشاندن موضوع به سازمان ملل متحد، فشارهای بین المللی علیه تهران را افزایش دهد، اما هر بار نمایش او و اربابش در سازمان ملل، شكست و فضاحت بیشتری برای آنها به بار آورد.
اقدامات یكجانبه رییس جمهوری آمریكا علیه ایران به ویژه تصمیم او برای خروج از برجام هم یكی دیگر از فصل های مشترك آمریكا – عربستان برای فشار به ایران در یك سال گذشته است .
در حالیكه خروج آمریكا از برجام با مخالفت بسیاری از كشورها روبرو شد، عربستان در كنار رژیم صهیونیستی به حمایت از این اقدام و بازگشت تحریم ها علیه ایران، پرداخت .
دولت سعودی در عرصه میدانی سوریه هم از اقدامات و تجاوزهای آمریكا و رژیم صهیونسیتی به خاك این كشور حمایت كرده و از موفقیت های اخیر ارتش سوریه در تسلط بر مناطق مختلف این كشور نگران شده است .
در یك سال گذشته تنش با قطر به عنوان همسایه عربستان و یكی از اعضای شورای همكاری خلیج فارس نه تنها كاهش نیافته است كه با مواضع توهین آمیز ولیعهد و گماشته های او، روز به روز بر آتش اختلاف میان دو كشور دمیده شده است .
** اصلاحات با طعم سركوب
محمد بن سلمان در چارچوب برنامه ای با عنوان 'چشم انداز 2030 ' برنامه هایی را به ویژه در حوز ه آزادی برای زنان اعلام كرد و نام آن را اصلاحات اجتماعی گذاشت .
راه دادن زنان به ورزشگاه ها، اعطای حق رانندگی به زنان ، بازگشایی سالن های سینما و آزاد كردن برخی تفریحات كه در گذشته در عربستان ممنوع بود ، بخشی از این اصلاحات به شمار می رود.
با وجود اینكه رژیم سعودی مدعی آغاز اصلاحات اجتماعی و اقتصادی در كشور شده، اما از اصلاحات سیاسی خبری نیست.
سازمان عفو بین الملل هم هشدار داده است: مقام های عربستان از زمانی كه بن سلمان به عنوان ولیعهد این كشور انتخاب شده، روند هدف قراردادن مخالفان را تشدید كرده اند.
'كاتیا رو' مسوول آزادی های عمومی و فردی در سازمان عفو بین الملل در تحلیل خود درباره گزارش این سازمان در سال 2018 میلادی گفت: ولیعهد سعودی اعلام كرده كه دست به اصلاحاتی خواهد زد كه هدف از آن اصلاح و مدرنیزه كردن كشور است و مثال بارز در این زمینه آزادی حق زنان در رانندگی است، اما این مسائل نادیده گرفتن حقوق بشر در عربستان را نمی پوشاند. جامعه مدنی در این كشور به طور خشونت باری سركوب می شود و مخالفان سیاسی، مدافعان حقوق بشر و روزنامه نگاران مورد هدف قرار می گیرند تا سكوت اختیار كنند.
'توماس فریدمن' در گزارشی در روزنامه 'نیویورك تایمز'، بن سلمان ولیعهد سعودی را حاكمی مستبد و به روز به شمار آورد كه به تقویت دمكراسی هیچ توجهی ندارد و در اطراف او چماقدارانی حضور دارند كه بدترین توصیه ها را به او می كنند.
پیش بینی می شود، این شاهزاده جوان سعودی نتواند به راحتی و سرعت به آرزوی خود برسد. علت این موضوع بسیاری از مسائل درونی و عینی است. برای عربستان بسیار سخت است به راحتی از هویت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و ماجراجویی هایی كه دهه ها به آن عادت كرده، چشم پوشی كند.
هنوز پیگرد و فشار زیاد بر منتقدان رژیم و دستگیری‌های خودسرانه و شكنجه در دستور كار است و هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینكه شاه حاضر است اندكی از قدرت مطلقه خود بگذارد، وجود ندارد. این اصلاحات برای برخی جنبه نمادین دارد و آن را وسیله‌ای برای آراستن وجهه عربستان می‌دانند.
** عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی
آل سعود در سال های اخیر گام های محكمی برای توسعه روابط با رژیم صهیونیستی برداشته است و اخیرا با دلالی طرح آمریكا موسوم به 'معامله قرن' برای محرومیت بیشتر مردم فلسطین از سرزمین آبا و اجدادی خود، تلاش می كند.
در حال حاضر عربستان رژیم صهیونیستی را در ظاهر به رسمیت نمی‌شناسد، اما تحولات اخیر و انتشار برخی اخبار پیرامون دیدارهای غیررسمی مقامات سعودی و صهیونیستی نشان می‌دهد كه ریاض و برخی كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در تلاش برای عادی سازی روابط با تل آویو هستند. اقدامی كه به دلیل واكنش مخالفت‌آمیز گسترده در میان افكارعمومی جهان اسلام و كشورهای عربی هنوز بصورت رسمی از جانب دولت‌ها اعلام نشده است.
بن سلمان كه زمانی گفته بود، مخالفتی با موجودیت رژیم صهیونیستی ندارد و به نظر او فلسطینی ها و اسرانیلی ها می توانند كنار هم زندگی كنند، دوشنبه گذشته هم با 'بنیامین نتانیاهو' نخست وزیر رژیم اشغالگر در اردن به صورت مخفیانه ملاقات كرد تا بر همگان ثابت شود كه مجری سیاست های آمریكایی – صهیونیستی علیه اولویت جهان اسلام یعنی فلسطین، آل سعود است.
** آرزوهای یك جوان
بن سلمان چندی پیش در گفت و گو با شبكه 'سی بی اس' آمریكا گفته بود، حتی اگر 50 سال عمر كند به پادشاهی در كشورش می رسد و تنها مرگ می تواند این امر را غیر ممكن كند.
ولیعهد برای هموار كردن رسیدن به شاهی افراد جوان و جدیدی را در مناصب كلیدی به كار گرفته است كه عمده آنها در سومین دهه از عمر خود هستند.
مجله 'سیاست خارجی' آمریكا این اقدام را اینگونه تحلیل كرده است: ولیعهد سعودی قصد دارد با انتصاب جوانانی كه سن آنها از 35 سال عبور نكرده، در سر بزنگاه وفاداری خود را به او نشان دهند.
روزنامه های غربی هم حكام جدید و جوان را عامل اصلی اجرای رویاهای ولیعهد جوان می دانند تا زمانی كه او به پادشاهی برسد، هیچ خطری بن سلمان را تهدید نكند.
همه این تلاش ها در حالی است كه شمار زیادی از اعضای خاندان سلطنتی مایلند كه هر چه زودتر از شر این ولیعهد جوان و جاه طلب خلاص شوند و ممكن است در آینده به هر اقدامی برای حذف بن سلمان دست بزنند.
به نظر می رسد عربستان در حال تجربه یك دوره بحرانی است كه خطرناك ترین نوع آن در عصر جدید محسوب می شود، به همین دلیل پیش بینی آینده پادشاهی این كشور و نتیجه برنامه بن سلمان برای این پادشاهی بسیار دشوار به نظر می رسد .
خاورم**1508**1651
دوحه - ایرنا - در یك سالی كه از ولیعهدی 'محمد بن سلمان' گذشته است، حضور او علاوه بر بروز اختلافات جدی میان خاندان سلطنتی، نقش این كشور در تنش های منطقه ای را افزایش داده و اصلاحات همراه با سركوب او هم جامعه جهانی را اقناع نكرده است .