به گزارش ایرنا دیروز (جمعه) وزرای امورخارجه 1+4 و وزیر امور خارجه ایران در وین پایتخت اتریش گرد آمدند تا چارچوب و مسیر پیش رو برای حفظ و تداوم این توافق بین المللی را ترسیم كنند.
برنامه جامع اقدام مشترك یا برجام، توافقی كه پس از دو سال دیپلماسی فشرده و سخت در تیر ماه 1394 به امضای ایران و گروه كشورهای 1+5 رسید، 18 اردیبهشت 97 با اعلام خروج دولت دونالد ترامپ از این پیمان، وارد مرحله تازه ای از حیات سیاسی شد.
پس از خروج آمریكا از توافق بین المللی تایید شده در قطعنامه 2231، تهران اعلام كرد با وجود اقدام غیرقانونی واشنگتن در صورت تامین منافع ایران از سوی دیگر امضا كنندگان (فرانسه، انگلیس، چین، روسیه و آلمان) در برجام باقی خواهد ماند. اكنون كه دو ماه از آن روز می گذرد جمهوری اسلامی و كشورهای اروپایی تلاش های گسترده ای را برای دستیابی به ساز وكارهای مشخص و روشن عملیاتی شدن تعهدات برجامی آغاز كرده اند.
برگزاری نخستین كمیسیون مشترك وزرای خارجه كشورهای امضا كننده برجام بدون آمریكا نشانه آغاز یك روند سیاسی و اراده برای حفظ توافقی بین المللی به شمار می رود كه آمریكا آن را نقض كرده است.
اظهارات روز جمعه 15 تیر ماه محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران هم موید همین موضوع است كه پس از پایان نشست كمیسیون مشترك در جمع خبرنگاران گفت: آنچه امروز شنیدیم، كاملاً روش‌های عملیاتی است و معتقدیم اگر اراده سیاسی كه نشان دادند، در سطوح مختلف اعمال شود، می‌توان كار را بدون مشكل پیش برد.
ظریف ادامه داد: جلسه امروز یك گام به پیش بود. توافق كردیم اقدامات خوبی انجام دهیم. امروز جامعه بین المللی از این اراده سیاسی اعضای باقی مانده برجام در سطح وزرا مطمئن است. آنها آمادگی دارند از شركت های خود حمایت كرده، منابع مالی در اختیار آنها قرار دهند و مسیرهای تبادلات بانكی را هموار كنند. به نظر من این یك پیام مهم برای جامعه اقتصادی است.
البته سه روز پیش از این، بسته پیشنهادی اروپا برای حفظ و تضمین برجام ارائه شده بود كه حسن روحانی رییس جمهوری ایران در گفت وگوهایی جداگانه با آنگلا مركل صدراعظم آلمان و امانوئل مكرون رییس جمهوری فرانسه بر كافی نبودن اقدامات و تعهدات بسته پیشنهادی تاكید كرد.
اتحادیه اروپا پیش از این اعلام كرده بود كه برای مقابله با تجدید تحریم‌های آمریكا در گام نخست، قانون موسوم به «مسدودساز» را با هدف حمایت از كسب و كار با ایران اجرایی خواهد كرد.
به نظر می رسد آنچه در بسته پیشنهادی نقطه تمركز تلاش همه وزرای امورخارجه قرار گرفته، موضوع تعهدات و اقدامات است. بر مبنای آنچه كه در بیانیه پایانی نشست آمده است، طرف‌ها متعهد شده اند در 11 مورد از جمله استمرار كانال‌های مالی، تداوم صادرات نفت، محصولات نفتی و میعانات گازی ایران و همچنین روابط مربوط به حوزه های كشتیرانی و بیمه اقدامات عملی انجام دهند.
دیروز پس از مذاكرات فشرده میان ایران و گروه كشورهای 1+4، بیانیه پایانی در 10 بند ارایه شد كه در آن اعضای برجام تلاش‌های اخیر خود را برای ارایه راه حل‌های عملی به منظور استمرار عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران مورد بحث قراردادند و با حمایت از فعالیت های گسترده‌ای كه تاكنون در این زمینه صورت گرفته است، بر ادامه و تقویت گفت وگوهای فنی و بسیج منابع توسط همه كشورها استقبال كردند.
تداوم صادرات نفت، ارتقای روابط اقتصادی در حوزه‌های مختلف با جمهوری اسلامی، ادامه همكاری های حمل و نقلی، تشویق سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در ایران و مهم‌تر از آن حمایت از شركت‌ها در برابر آثار فرامرزی تحریم‌های ایالات متحده با حسن نیت و در یك فضای سازنده از جمله مهمترین موارد این بیانیه بود.
آنگونه كه خبرگزاری فرانسه تعبیر كرده، اجرای بندهای این بیانیه به معنای «حفظ پیوند ایران با اقتصاد جهانی در غیاب آمریكا و با وجود تحریم ها است».
دولت ترامپ پس از خروج از برجام، برنامه بازگشت تحریم‌های ضدایرانی را ظرف سه تا 6 ماه اعلام كرده بود.
نقطه ثقل حفظ برجام، ورای تعهدات و اراده سیاسی در طرف های دیگر توافق به ویژه سه كشور آلمان، فرانسه و انگلیس به عنوان متحدان آمریكا، عمل به این تعهدات و اقدامات خواهد بود.
از نگاه تهران، خروج واشنگتن از برجام هنوز به عنوان یك موضوع حل نشده باقی است و ایران طبق توافق حق دارد به نقض عهد آمریكا پاسخ دهد و اروپا بایستی با عملیاتی كردن و اجرای این تعهدات، منافع اقتصادی ملموسی را برای ایران با وجود تداوم تحریم های دولت ترامپ فراهم آورد.
وزیر امورخارجه ایران هم در این زمینه تاكید كرد كه «آنها نحوه عملیاتی شدن تعهدات شان را امروز توضیح دادند اما ما باید در اجرا ببینیم.»
به نظر می رسد، تهران تلاش می كند در فضای جدید، ضمن حفظ منافع اقتصادی، این مسیر را پیش روی طرف های دیگر امضاكننده پیمان قرار دهد كه برجام بدون منافع اقتصادی و سودمندی راهبردی برای ایران، تداوم نخواهد داشت، بنا بر این بهترین مسیر فرجام برجام برای همه طرف ها، اعمال اراده سیاسی همراه عمل به تعهدات و تداوم اجرای آنها خواهد بود.
اروپام**2040**1516
تهران - ایرنا - پایان نخستین نشست وزرای امورخارجه كمیسیون مشترك برجام پس از خروج غیرقانونی آمریكا از این پیمان هرچند سبب تعیین چارچوب و مسیر نحوه عملیاتی شدن بسته پیشنهادی اروپا شد، اما ورای اراده سیاسی طرف های برجامی، عمل و اجرای تعهدات، چشم انداز بقای توافق را نشان خواهد داد.