اعتراض مدیران پیام‌رسان‌های داخلی درباره فعالیت غیررسمی تلگرام در ایران ادامه دارد. این فعالان مجازی مدعی هستند فعالیت نسخه‌های غیررسمی تلگرام كه فیلترینگ آن را دور می‌زنند، سبب شده تا مخاطبان به این پیام‌رسان‌ها توجهی نكنند.
ادعای این شركت‌ها منطبق بر آماری است كه وزیر ارتباطات و دبیر كارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه ارائه داده‌اند و «خارج نشدن كاربران از تلگرام و بی‌میلی به نصب پیام‌رسان‌های داخلی» را نشان میدهد.
** بحران امنیت در پیام‌رسان‌های داخلی
كارشناسان متعددی در ماه‌های گذشته با داغ‌تر شدن تنور فیلترینگ تلگرام و بازار استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی، در مورد امنیت این پیام‌رسان‌ها پژوهش كرده و گزارش‌های خود را در اختیار رسانه‌ها قرار داده‌اند.
كلیدواژه همه این گزارش‌ها رمزگذاری ضعیف در برخی از پیام‌رسان‌های داخلی است كه این مسئله سبب شده تا هكرها به شماره فرد، محتوا و حتی در برخی موارد به عكس‌های ارسالی دسترسی پیدا كنند.
هر چند برخی از پیام‌رسان‌ها نیز افزایش امنیت را در دستور كار قرار داده‌اند، اما ادامه این روند بدبینی به این پیام‌رسان‌ها را افزایش میدهد.
** پیام‌رسان محبوب كاربران ایرانی
كابران ایرانی در سه دوره زمانی از پیام رسان‌ها استقبال كردند. در دوره اول نرم‌افزارهایی چون واتس‌آپ، وی‌چت و تانگو مورد اقبال كسانی قرار گرفت كه گوشی‌های هوشمند داشتند؛ زیرا در آن دوره، این گوشی‌ها در دسترس همگان نبود.
در موج دوم كه استفاده از این نرم‌افزارها فراگیرتر از قبل شده بود و گوشی‌های هوشمند با قابلیت اینترنت پرسرعت و پردازش سریع، متنوع‌تر از قبل شده بودند، وایبر مهم‌ترین نرم‌افزار در بین ایرانی‌ها شد.
افزایش اقبال عمومی كاربران به شبكه‌های اجتماعی و ارتباطی، موجب افزایش امكانات این نرم‌افزارها هم شد هر چند پس از مدتی با كند شدن سرعت وایبر و اختلال در كار این نرم‌افزار، دوره این نرم‌افزار به پایان رسید.
دوره سوم را باید انحصار كامل تلگرام بدانیم چرا كه با گسترش تكنولوژی گوشی‌های هوشمند و دسترسی فراگیر به اینترنت، تلگرام با ارائه امكانات لازم به كاربران خود، توانست مخاطبان فراوانی به دست آورد.
مهم‌ترین وجه دوره سوم ، كاهش مخاطبان سایر پلت‌فرم‌های دسترسی به اینترنت و انحصار فضای اطلاعاتی در اختیار تلگرام بود. این نرم‌افزار به یك‌باره واجد نقش‌های متفاوتی شامل پیام‌رسان، شبكه اجتماعی، وبلاگ، خبرخوان، نامه‌رسان الكترونیكی و... شد و به همین، دلیل سایر نرم‌افزارها و سامانه‌های اینترنتی بازدیدشان كمتر شد.
با توجه به شرایط كشور و همچنین اختلاف نظر‌های موجود، تلگرام با رای مقام قضایی، فیلتر و از دسترس كاربران خارج شد.
برخلاف سنوات گذشته كه محدودیت دسترسی به یك اپ موجب كاهش اقبال به آن و جایگزینی با پیام‌رسان جدید می‌شد، این بار كاربران راه‌های مختلفی را برای دسترسی مجدد به تلگرام امتحان كردند و در كنار فیلترشكن‌ها، هاتگرام و طلاگرام منجی كاربران شدند تا برخلاف فیلترینگ به خواست خود برسند.
** از پیام‌رسان‌ها چه انتظاری داریم؟
مهم‌ترین ویژگی‌های مدنظر مخاطبان ایرانی در این سال‌ها سرعت انتقال پیام، تنوع امكانات در دسترس، راحتی كار با پیام‌رسان و امنیت ارتباطی بوده و علاوه بر این موارد، نیازهای خبری و تا حدی آموزشی و سرگرمی ایرانی‌ها را نیز برآورده كرده است.
كاربر ایرانی زمانی تلگرام را برگزید كه این نرم‌افزار بیش از سایر رقبا امنیت و امكانات در اختیار كاربر خود قرار می‌داد و در ادامه، نسخه‌های به‌روز شده امكانات بیشتر و امنیت بالاتر را به كاربر هدیه می‌داد.
هم اكنون برای جایگزینی این نرم‌افزار باید رقیبی پا به میدان بگذارد كه در همه زمینه‌ها از تلگرام برتر باشد. این‌كه یك پیام‌رسان، پسوند ملی را یدك بكشد و در موارد متعددی با ضعف همراه باشد، تنها موجب آزردگی خاطر كاربر ایرانی می‌شود.
تجربه 4 ماه ابتدای امسال نشان داد كه با فشار ،تهدید و تبلیغات گسترده رسانه ها بویژه صداوسیما نمی‌توان كاربران را مجبور به نصب و استفاده از پیام‌رسانی كرد.
پیام‌رسان‌های داخلی برای جذب مخاطبان باید مسیر اعتمادسازی را طی كنند كه اولین و مهم‌ترین گام، حفظ استقلال و اعتمادآفرینی است.
بهانه آوردن برای توجیه بی‌توجهی مخاطبان و بیانیه‌نویسی برای حذف رقیب، نه‌تنها اعتماد عمومی به این پیام‌رسان‌ها را افزایش نمی‌دهد، بلكه برای مخاطب احساس وابستگی پیام‌رسان‌ها را ثابت می‌كند.
گام دیگر، افزایش كیفیت خدمات ارائه‌شده از سوی پیام‌رسان‌هاست. براساس اظهارنظر كارشناسان، اختلال مكرر در عملكرد پیام‌رسان‌ها، امكانات محدود و امنیت پایین برخی از آن‌ها، دلایل اصلی اقبال پایین مخاطبان ایرانی است.
پس از گسترش استفاده از پیام‌رسان‌ها، كاربران ایرانی نحوه انتخاب را به‌خوبی آموخته‌اند و اكنون با رویكرد سلبی نمی‌توان انگیزه‌ای برای استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی ایجاد كرد.
گزارش از مهدی نجفی‌خواه
* اداره كل اخبار چندرسانه‌ای* ایرناپلاس**
تهران- ایرنا- چهار پیام‌رسان ایرانی در بیانیه‌ای مشترك از مركز ملی فضای مجازی خواسته‌اند تكلیف تداوم یا عدم حضور دو نسخه غیررسمی تلگرام (هاتگرام و طلاگرام) را مشخص كند.