به عبارتي با بي‌تدبيري مسئولان؛ اين سرمايه ملي در اين ميادين مشترك به غارت مي‌رود و به گفته هدايت‌الله خادمي، عضو كميسيون انرژي مجلس، «مديريت‌هاي ناكارآمد» باعث بروز اين مشكلات و عقب ماندن‌مان در برداشت از اين ميادين شده است.»
بنابراين عملكرد سال‌هاي گذشته مسئولان نشان داده است كه هيچ اراده و مديريتي براي بالا بردن برداشتمان از اين ميادين مشترك وجود ندارد، در حالي كه تاخير در سرمايه گذاري داخلي يا خارجي در اين ميادين به ضرر منافع ملي است، چرا كه كشورهاي عربستان، عراق، كويت، امارات و قطر كه با ما داراي ميادين مشترك هستند، در برداشت از اين سرمايه خدادادي مشترك، بدون توجه به سهمشان برداشت‌هاي بسيار بالا و غير قابل رقابتي دارند و ما به دلايل مختلفي از جمله بي‌برنامگي و در اولويت نبودن اين موضوع از سوي مسئولان طي سال‌هاي گذشته هنوز نتوانسته‌ايم برداشت خود را حتي در يكي از ميادين مشترك به نزديك برداشت ساير كشورها برسانيم.
البته فلاحت‌پيشه در گفت‌وگو با «ابتكار» اظهار كرد كه مسئولان بارها تاكيد كرده‌اند كه توسعه ميادين مشترك نفتي بايد در اولويت كار قرار بگيرند ولي خروجي كار در اين سال‌ها چيزي برخلاف تاكيدات فوق است و دال بر بي كفايتي برخي مديران و مسئولان دارد. خادمي، نماينده مردم ايذه و باغملك در مجلس هم تاكيد دارد كه سوء مديريت و اين ضعف مديريتي حتي در استفاده از منابع خدادادي هم خودش را نشان مي‌دهد و اين بي‌توجهي مسئولان باعث آسيب زدن به كشور و هدر رفت اين سرمايه ملي مي‌شود.»
**بي‌توجهي مسئولان نفتي آفت توسعه ميادين مشترك
بر همين اساس بي‌توجهي مديران داخلي به توسعه ميادين نفتي مشترك و تاخير در تلاش براي توسعه اين ميادين از سوي مسئولان وزارت نفت آسيب هاي جبران ناپذيري براي كشور به همراه دارد.
از طرفي با نگاهي به برداشت جمهوري اسلامي از چند ميدان مشترك در مقايسه با ساير كشورهاي برداشت كننده، پي به ميزان بي‌توجهي مسئولان خواهيم برد. مثلا در ميدان فروزان؛ مشترك بين ايران وعربستان كه در سال ١٣45 توسط شركت پان‌آمريكن كشف شد، در سال ١٩٧٨ از اين ميدان 180 هزار بشكه نفت توليد مي‌كرديم. در حالي كه بعد از چهار دهه از شروع فعاليت اين ميدان، در طرح‌هاي توسعه، تجهيزات به‌روز نشده و در‌نتيجه طبق آمار سال 95؛ ميزان برداشت عربستان ٩ برابر ايران و 405 هزار بشكه بوده است و ايران حدود 45 هزار بشكه برداشت دارد.
حسين آفريده، رئيس پژوهشكده نفت، گاز و پتروشيمي دانشگاه اميركبير هم در گفت‌وگويي مطرح كرده است: «در پارس جنوبي هم همواره از قطر عقب بوده‌ايم، براي مثال در لايه‌هاي نفتي پارس جنوبي روزانه 50 هزار بشكه برداشت مي‌كنيم و قطر 450 هزار بشكه. ممكن است در گاز خيلي تفاوت نداشته باشيم؛ اما در نفت اين فاصله زياد است.»
**ضعف ايران در برداشت از ميادين مشترك نفت و گاز در مقايسه با همسايگان
اين در حالي است كه در ميدان آرش؛ ميدان مشترك بين ايران، كويت و عربستان هم شرايط به همين منوال است. سهم گاز ايران از ميدان آرش70 ميليون بشكه ميعانات گازي و 4٢ ميليون بشكه نفت است؛ اما بنا به اظهارات كارشناسان عمليات اكتشاف را يا شروع نكرده‌ايم يا در حد خيلي پاييني برداشت مي‌كنيم. در حالي كه طرف ديگر با تكنولوژي‌هاي روز دنيا اين كار را انجام مي‌دهد.
همچنين ميدان نفتي يادآوران هم يكي ديگر از ميدان‌هاي مشترك ايران و عراق است، عراقي كه چندي پيش در جنگ بوده و اكنون هم با مشكلات زيادي درگير است، ولي در برداشت از اين ميادين از ما جلوتر است. طبق شنيده‌ها در اين ميدان مشترك شركت‌هاي چيني طرف قرارداد ما بودند؛ اما عملا كار نكردند و چاه‌هايي را كه بايد حفر مي‌كردند، نكردند. ميدان نفتي فرزاد هم بين ايران و عربستان مشترك است و در اين ميدان هم ميزان برداشت عربستان از ايران بسيار بيشتر است و ما حتي نتوانسته‌ايم خودمان را در يكي از اين ميادين بالا بكشيم و اين جاي تاسف است.
البته فلاحت پيشه، رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي هم درباره دليل اينكه «چرا جمهوري اسلامي ايران نتوانسته است در برداشت از ميادين مشترك نفت و گاز پيشرفت كند»، به «ابتكار» گفت: «در اين باره طي سال‌هاي گذشته از سوي مسئولان كم كاري هايي شده است و طبق قانون برنامه و قوانين بودجه بايد به منظور امور توسعه و بهره‌برداري 14 و نيم درصد فروش نفت به شركت ملي نفت اختصاص داده شود، ولي متاسفانه به دلايل مختلف از جمله پرداخت نقدي يارانه، بخش عمده و قابل توجه پول‌هايي كه بايد صرف توسعه كشور شود، براي اقدامات جاري هزينه مي‌شوند.» او افزود: «اين عوامل باعث شده‌اند كه كشورهاي ديگر در برداشت از ميادين مشترك از ما پيش بيفتند.»
ولي خادمي اين نكته را رد كرد و گفت كه پرداخت نقدي يارانه‌ها نقش خاصي در اين موضوع ندارند و صرفا بي‌كفايتي مديران و بي‌ارادگي آنها در اين باره تاثيرگذار بوده است. خادمي هم درباره دلايل اين وضعيت به «ابتكار» گفت: «اكثر مديران نالايقي سركارشان هستند كه علاقه و عرقي به كشور ندارند. البته دلايل زياد است و مشكلات اقتصادي هم بي تاثير نيست و بسته‌اي از مشكلات باعث شده است در اين زمينه از كشورهاي همسايه عقب بيفتيم.»
براساس اين گزارش؛ شركت ملي نفت ايران در سال ٨٩ گزارشي منتشر كرده كه مي‌گويد برداشت عربستان از چهار ميدان نفتي مشترك با ايران بيش از10 برابر ايران است؛ يعني عربستان 405 هزار بشكه هيدروكربن برداشت مي‌كرده و ايران فقط 4٢ هزار بشكه. عراق در برداشت از ميادين مشترك، بيش از دو برابر از ايران جلوتر است. اين كشور از ١٢ ميدان مشترك نفتي با ايران، روزانه ٢٩5 هزار بشكه برداشت مي‌كند حال آن كه برداشت روزانه ايران 130 هزار بشكه است. ميدان‌هاي مشترك ديگر هم چنين وضعيتي دارند.
**حفاري برخي ميادين مشترك متوقف شده است
خادمي هم در ادامه گفت‌وگو با «ابتكار» با اشاره به ميزان برداشتمان از ساير ميادين مشترك در مقايسه با كشورهاي ديگر، اظهار كرد: «در ميدان فروزان برداشت روزانه ما 40 هزار بشكه در روز است در حالي كه عربستان 400 هزار بشكه استخراج مي‌كند. در پارس جنوبي هم كه سال‌ها عقب بوده‌ايم و قطر برداشت‌هاي چندصد برابري داشته است و ما حدود 3 سال است كه برداشتمان از پارس جنوبي نزديك به برابر با قطر شده است.» اين عضو كميسيون انرژي مجلس به ميادين يادآوران و آزادگان هم اشاره كرد كه شرايطي مشابه دارند و تاكيد كرد: «در ميادين فرزاد A و فرزاد Bعربستان همين وضعيت برداشت چندصد برابري وجود دارد. حتي فعاليت حفاري بسيار ضعيف و كندي داريم و شايد بتوان گفت كه اين حفاري متوقف شده است و حتي در آينده هم با اين شرايط نمي‌توانيم برداشتي داشته باشيم.»
**پالايشگاه نمي‌زنيم و همچنان بنزين را وارد مي‌كنيم
اين نماينده مردم ايذه و باغملك در خانه ملت همچنين تاكيد كرد: «دليل اصلي اين وضعيت در عين حال اين است كه اراده‌اي براي انجام اين كار وجود نداشته و ندارد و حتي ساده‌ترين كارها را انجام نمي‌دهيم و وقت را هدر مي‌دهيم. ما كشور توليد كننده بنزين هستيم ولي 108 سال است هنوز بنزين وارد مي كنيم. در حالي كه تبديل نفت خام به بنزين كار خاصي ندارد و به يكسري تجهيزات مي‌خواهد كه به آن پالايشگاه مي‌گويند و هر كشوري مي تواند پالايشگاه بزند. سال‌ها پيش ايران بزرگ‌ترين پالايشگاه خاورميانه را داشت و بعد از انقلاب فقط در زمان آقاي آقازاده كه وزير نفت بود پالايشگاه زديم و بعد آن را تعطيل كرديم و دوستان ديگري كه روي كار آمدند معتقد بودند بنزين را از خارج بخريم بهتر است. آنها متوجه نمي‌شدند زدن پالايشگاه يعني تبديل مواد خام و ده‌ها فرآورده باارزش ديگر و غيرقابل تحريم. آنها متوجه نبودند كه با زدن پالايشگاه براي كشور اشتغال و آسايش ايجاد مي‌كنيم.»
اين نماينده دور دهم مجلس شوراي اسلامي در پاسخ به اين نكته كه «مجلس براي حل مشكل برداشت حداقلي از ميادين مشترك نفت و گاز چه برنامه‌اي دارد و آيا ورود خواهد كرد؟»، به «ابتكار» گفت: «مجلس هم به نظرم انگيزه‌اي براي انجام اين كار ندارد كه بخواهد ورود كند. در دنيا پارلمان‌ها تشكيل مي‌شوند و از درون پارلمان‌ها، دولت‌ها به وجود مي‌آيند تا نظارت دقيقي بر دولت‌ها باشد و اگر برخلاف برنامه‌ها عمل كردند؛ آن را بركنار مي كنند و دولتي قدرتمند روي كارمي آورند. ولي در كشور ما اين برعكس است و دولت‌ها شكل مي‌گيرند و با حمايت آنها مجلسي بي‌خاصيت و همسو با خود تشكيل مي‌دهند تا خواست و منافع آنها تامين شود. به همين دليل در مجلس هم دغدغه اي براي اين موضوع وجود ندارد.» او همچنين تاكيد كرد: «بنابراين در مجلس هم اراده‌اي براي حل اين مشكل نيست و در دولت‌ها و مجالس گذشته هم اين موضوع تكرار مي‌شده است. در اكثر دولت‌ها اين اتفاق مي‌افتد و مجلس اگر خودش را ناظر بر دولت بداند نه حياط خلوت دولت، مشكلات حل مي‌شود.»
منبع: روزنامه ابتكار، 1397.5.27
گروه اطلاع رساني**2002**
در مرز ايران با كشورهاي همسايه 28 ميدان نفت وگاز به‌صورت مشترك وجود دارد كه به گفته حشمت‌الله فلاحت پيشه، رئيس‌كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس و حسين آفريده، رئيس پژوهشكده نفت، گاز و پتروشيمي دانشگاه اميركبير طي سال‌هاي گذشته تا كنون در برداشت از همه اين ميادين مشترك؛ از ديگر كشورها عقب هستيم.