به گزارش ایرنا، ایالات متحده آمریكا بیستم اكتبر 1947 روابط دیپلماتیك را با پاكستان آغاز كرد و جزو نخستین كشورهایی بود كه كشور تازه استقلال یافته پاكستان را به رسمیت شناخت، اما اسلام آباد در این مدت هیچگاه به واشنگن اعتماد نكرد چرا كه همواره با تناقضات مقامات كاخ سفید در عمل و گفتار مواجه بوده است.
با توجه به جنگ سرد بین دو ابرقدرت جهانی آمریكا و شوروی، پاكستان پس از استقلال سر دو راهی قرار گرفت كه در نهایت این كشور به بلوك آمریكا پیوست.
منحنی فضای بی اعتمادی بین متحدان جنگ سرد در زمان كنونی به دلیل رویكرد ضد پاكستانی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریكا روند سراشیبی را طی می كند.
رحیم الله یوسف زئی از تحلیل گران پاكستانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص تاریخ پرفراز و نشیب روابط بین واشنگتن و اسلام آباد می گوید: دولتمردان پاكستانی در اوایل سال های استقلال كشور مسلمان نشین پاكستان با گزینه سختی مواجه شدند، پس از رایزنی های فراوان، بنیانگذاران پاكستان به این نتیجه رسیدند كه پیوستن به بلوك آمریكا در راستای منافع ملی این كشور است، لذا دور جدید روابط بین آمریكا و پاكستان آغاز شد.
وی می گوید پس از اشغال افغانستان از سوی نیروهای شوروی در سال 1979 میلادی اتحاد نظامی و سیاسی بین آمریكا و پاكستان وارد مرحله تازه ای شد به نحوی كه هر دو كشور با كمك مادی و معنوی به مجاهدان افغان توانستند شوروی را در جبهه افغانستان شكست دهند.
كارشناس مسائل افغانستان می گوید: پس از حادثه11 سپتامبر و حمله آمریكا به افغانستان، سیاست پاكستان در قبال افغانستان تغییر یافت اما اهداف آن در سایه همچنان بدون تغییر باقی ماند.
یوسف زئی با تشریح نتایج همزمانی اهداف در تحولات افغانستان بین پاكستان و آمریكا گفت : روابط بین دو كشور در حال حاضر وارد مرحله پیچیده ای شده است و باید گفت كه روابط دوستانه بین دو كشور با گذشت زمان كمرنگ تر می شود و امیدی به بهتر شدن روابط در زمان كنونی وجود ندارد.
پژوهشگر مسائل سیاسی پاكستان می گوید: اقدام دونالد ترامپ در قطع كمك های مالی نظامی آمریكا به پاكستان باعث دلسردی دولتمردان پاكستانی شد، به نحوی كه این دلسردی و عدم وابستگی، نفوذ آمریكا در پاكستان را به شدت كاهش داده است.
یوسف زئی همچنین با تشریح رویكرد جدید مقامات سیاسی و نظامی پاكستان در تحولات بین المللی گفت سیاستمداران و ژنرال های پاكستانی در پی گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران،چین، تركیه و روسیه هستند زیرا اهداف منطقه ای پاكستان با كشورهای همسایه بسیار نزدیكتر از آمریكاست.
این تحلیلگر پاكستانی با اشاره به سخنان ضد پاكستانی مقامات آمریكایی گفت: سیاستمداران آمریكایی با سخنان و اظهار نظرهای خود، عملا رویكردشان را در قبال پاكستان به صورت آشكار نشان می دهند.
سال 1954 میلادی توافقنامه كمك های دفاعی فیمابین بین پاكستان و آمریكا به امضاء رسید و پس از آن پاكستان در بلوك آمریكا و مقابل بلوك شوروی قرار گرفت.
پاكستان همچنین نقش مهمی در سفر ریچارد نیكسون رئیس جمهور آمریكا به چین در سال 1972 ایفا كرد و این سفر باعث آغاز روابط عادی بین چین و آمریكا شد .
پس از كودتای نظامی ژنرال ضیاء الحق، روابط آمریكا و پاكستان از سال 1979 تا 1988 میلادی بسیار گرم و صمیمانه بود در این مدت سیل كمك های چند ده میلیارد دلاری نظامی و اقتصادی آمریكا به پاكستان افزایش چشمگیری یافت.
این همكاری ها در راستای شكست نیروهای شوروی در افغانستان بود، این زمان روابط امنیتی و اطلاعاتی بین سازمان اطلاعات محرمانه ارتش پاكستان با سازمان سیای آمریكا گسترش بی سابقه یافت.
پس از پایان جنگ سرد، نخستین آثار تنش بین دو كشور ظاهر شد و آن زمانی بود كه در سال 1990 میلادی دولت آمریكا به دلیل فعالیت های هسته ای دست به برخی تحریم ها علیه پاكستان زد.
سال 1992 میلادی زمانی كه نیكلاس پت سفیر آمریكا در پاكستان به دلیل آنچه وی حمایت سازمان های امنیتی پاكستان از گروههای تروریستی در هند خواند روابط دو كشور دچار تنش شد.
سفیر آمریكا هشدار داد اگر پاكستان به حمایت تروریسم در هند دست بر ندارد، پاكستان را جزو كشورهای حامی تروریسم قرار خواهد داد.
سال 1998 میلادی بیل كلینتون رئیس جمهور وقت آمریكا پاكستان را به دلیل انجام آزمایش اتمی تحریم كرد، ولی سال 2001 میلادی و پس از حملات 11 سپتامبر به برج های دوقلو در نیویورك از سوی القاعده روابط دو كشور بار دیگر به نحو چشمگیری افزایش یافت.
در حملات نیروهای آمریكا به افغانستان در سال 2001 پاكستان نقش مهمی ایفا كرد و در ماه می 2011 میلادی اسامه بن لادن رهبر گروه القاعده در پی حمله كماندوهای نیروی دریایی آمریكا به مخفیگاهش در شهر 'ابت آباد' در شمال پاكستان كشته شد.
در پی این عملیات باراك اوباما رئیس جمهوری وقت آمریكا ادعا كرد كه این حمله بدون كمك پاكستان صورت گرفته است اما منابع موثق در سازمان اطلاعات محرمانه ارتش پاكستان موسوم به ISI اعلام كردند كه این عملیات با همكاری آنها صورت گرفته است .
روابط اسلام آباد واشنگتن پس از كشته شدن 24 سرباز پاكستان در حمله بالگردهای آمریكایی در مرز مشترك پاكستان و افغانستان بار دیگر رو به سردی گرایید.
نیروهای آمریكایی مدعی شدند این حمله به دنبال آتشباری از آن سوی مرز در خاك پاكستان بر روی سربازان آمریكایی در خاك افغانستان صورت گرفته است هر چند ارتش پاكستان این ادعا را رد كرد.
به دنبال آن دولت آمریكا بارها ارتش پاكستان را به حمایت از گروه طالبان برای انجام عملیات های تروریستی در افغانستان متهم كرد و از اسلام آباد خواست برای نابودی تروریسم اقدامات بیشتری انجام دهد.
اخیرا مایك پمپئو وزیر امور خارجه آمریكا در صحن كنگره این كشور پاكستان را به آزار و اذیت دیپلماتهای آمریكایی متهم كرد اما از سوی دیگر وزارت امور خارجه پاكستان با انتشار بیانیه ای ادعا از سوی وزیر امور خارجه آمریكا را رد كرد .
دكتر راشد احمد خان تحلیل گر و استاد پیشین دانشگاه روابط بین الملل پاكستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تشریح اقدامات ضد پاكستانی دونالد ترامپ می گوید: روابط بین اسلام آباد و واشنگتن در كمترین سطح در تاریخ روابط دیپلماتیك دو كشور قرار دارد.
به گفته كارشناس پاكستانی، اقدامات آمریكا خسارت هایی بر اقتصاد پاكستان وارد كرده است و در جهت ضد منافع ملی پاكستان است.
وی خاطرنشان كرد: آمریكا در قبال همكاری های پاكستان در جنگ با تروریسم متعهد با پرداخت سالانه دو میلیارد دلار كمك بلاعوض بوده است اما دولت ترامپ با متهم كردن پاكستان به حمایت از تروریسم به همه این تعهدها پشت پا زد.
این تحلیل گرمسائل روابط بین الملل با بیان افزایش تنش بین دو كشور گفت: آمریكا طی چند ماه گذشته محدودیت هایی علیه فعالیت های دیپلمات های پاكستانی در آمریكا اعمال كرد كه در واكنش به این اقدام دولت پاكستان نیز تردد دیپلماتهای آمریكایی را محدود به شهر اسلام آباد كرده است .
دكتر راشد احمد خان خاطرنشان كرد: با ادامه سخنان ضد پاكستانی ترامپ و دیگر مقامات آمریكایی فضای بی اعتمادی بین دو كشور با گذشت زمان بیشتر می شود.
وی با بیان اینكه آمریكا برای موفقیت در افغانستان نیاز به همكاری پاكستان دارد، گفت: آمریكایی ها خواهان اجرای بدون چون و چرای دستورات خود از سوی مقامات سیاسی و نظامی پاكستان هستند اما این دستورات و خواسته ها به دلیل مغایرت با منافع ملی پاكستان از سوی دولتمردان پاكستانی بدون جواب مانده است.
راشد احمد خان همچنین با تشریح فشارهای آمریكا علیه پاكستان گفت: اخیرا سازمان بین المللی ضد پولشویی و كارگروه ویژه اقدام مالی آن موسوم به (FATF) نام پاكستان را همچنان در فهرست 'رصد ' خود قرار داد.
با پیروزی جنبش عدالت ( تحریك انصاف ) در انتخابات سراسری قرار است مایك پمپئو وزیر امور خارجه آمریكا در ماه سپتامبر برای دیدار و رایزنی با دولت جدید پاكستان به رهبری عمران خان وارد اسلام آباد شود .
تحلیل گران معتقدند سفر وزیر امور خارجه آمریكا به پاكستان در جهت جلب اعتماد دولتمردان پاكستان برای احیاء روابط دوجانبه و زمینه سازی برای آغاز گفت و گوهای آشتی ملی بین گروه طالبان افغانستان و دولت مركزی كابل خواهد بود .
اخیرا برخی مقامات آمریكا بار دیگر از دولت جدید پاكستان خواستند تا برای پایان جنگ در افغانستان با آنها همكاری كنند و به گفته این مقامات حملات جدید و مرگبار اخیر طالبان در كابل باعث دلسردی آنها برای آغاز گفتگو با بخشی از بدنه طالبان نشده است.
یك مقام بلند پایه آمریكا در بیانیه ای اعلام كرد كه حاضر به همكاری با دولت جدید به رهبری عمران خان است تا از این طریق منافع دو كشور تامین شود .
از سوی دیگر پمپئو وزیر امور خارجه آمریكا ضمن ابراز مخالف با ارائه وام چند میلیارد دلاری از سوی صندوق بین المللی پول به پاكستان گفت: آمریكا اجازه نخواهد داد این وام از سوی پاكستان در اختیار چین قرار گیرد.
در واكنش به این اقدام آمریكا، عبدالله حسین هارون وزیر امور خارجه دولت انتقالی پاكستان گفت:آمریكا رویكرد مثبت خود در قبال پاكستان را متوقف كرده است آنها به دنبال كشیدن حصار بدور پاكستان هستند.
دولت ترامپ در ادامه اقدامات ضد پاكستانی برنامه های آموزش افسران نظامی پاكستان را در خاك این كشور متوقف كرده است، این برنامه ها كه طی چند دهه اخیر بین دو كشور ادامه یافته بود، نشانه بارزی از همكاری نظامی بین دو كشور بود.
در واكنش به این نوع رفتارها از سوی دولت آمریكا ، دولت پاكستان تصمیم گرفته است روابط نظامی خود را با چین، روسیه و جمهوری اسلامی ایران گسترش دهد .
تحلیل گران پاكستانی معتقدند آمریكا همیشه از پاكستان برای رسیدن به منافع منطقه ای خود سوء استفاده كرده است، لذا با توجه به این واقعیت انكار ناپذیر دولت پاكستان با تعیین سیاست های جدید ضمن افزایش روابط نظامی و اقتصادی با كشورهای همسایه به ویژه چین و روسیه می تواند از میزان وابستگی به آمریكا بكاهد.
گزارش: سیدبهادر حسینی تشنیزی
آساق**6125** 1663**
اسلام آباد - ایرنا- روابط اسلام آباد - واشنگتن در طی 71 سالی كه از استقلال پاكستان می گذرد همواره پر از فراز و نشیب بوده و این روزها بالا گرفتن تنش های لفظی ، روابط دو كشور را در حالتی شكننده قرار داده است.