حقابه هورالعظيم و نخيلات خوزستان با وجود خشكسالي تامين شد

به گزارش ايرنا محمدرضا شمسايي روز چهارشنبه در همايش ملي مديريت منابع آب و سازگاري با خشكسالي در سالن همايش سازمان آب و برق خوزستان، با ارايه گزارشي از عملكرد سازمان آب و برق در سال آبي 97-96 ، افزود: اين مطالب، جواب آنهايي است كه مي گويند مديريت منابع آب در خوزستان وجود ندارد، زيرا شرح ندادن عملكرد جفا در حق كساني است كه در تابستان گذشته زحمت كشيده اند.
وي از عملكرد سازمان آب و برق خوزستان در سال آبي گذشته دفاع كرد و با تقدير از اقدامات استانداري، ادامه داد: اقدامات انجام شده باعث شد از اين تابستان و خشكسالي گذر كنيم.
شمسايي گفت: در شرايط خشكسالي آب هورالعظيم و نخيلات خرمشهر، آبادان و شادگان را تامين كرده ايم.
وي افزود: پيش بيني خشكسالي مرداد امسال، و اطلاع رساني به مسئولان، برنامه ريزي منابع آب در حوضه هاي پنجگانه، سازماندهي و افزايش سه برابري گشت بازرسي براي جلوگيري از برداشت غيرمجاز، اجراي به موقع بند خاكي در اروند رود براي جلوگيري از نفوذ آب دريا، تكميل خط آبرساني غدير در كمترين زمان ممكن، اجراي طرح هاي اضطراري آب شرب شهرها، كنترل كيفيت و كميت رودخانه هاي خوزستان با استفاده از سيستم مانيتوريگ آنلاين و ايجاد امكان ارتباط بين رودخانه هاي كرخه و كارون از جمله اقدامات اين سازمان در سال آبي گذشته بود.
مديريت منابع آب در خوزستان به ويژه در تابستان گذشته با انتقادات كارشناسان روبه رو شد. مديرعامل سازمان آب و برق در حالي مدعي تامين آب تالاب هورالعظيم و نخيلات مي شود كه مسئولان حفاظت محيط زيست خوزستان پيش از اين اعلام كرده اند، حقابه هورالعظيم به هيچ وجه تامين نشده است و به ويژه در تابستان امسال كمتر از يك دهم نياز آبي وارد اين تالاب شده است. از سوي ديگر سازمان جهاد كشاورزي خوزستان اعلام كرد: به دليل كمبود و شوري آب رودخانه كارون حدود 392 ميليارد ريال به نخيلات خرمشهر و آبادان خسارت وارد شده است. همچنين شور شدن كارون و به تبع آن آب شرب خرمشهر و آبادان، تجمعات اعتراضي شهروندان را در اوايل تابستان به همراه داشت.

* 19 سال خشك
مديرعامل سازمان آب و برق خوزستان با بيان اينكه اثرات خشكسالي تابستان گذشته كمتر از زلزله نبوده، گفت: 19 سال است كه در پنج حوضه آبي خوزستان (رودخانه هاي كارون، دز، كرخه، مارون و زهره) با خشكسالي هيدرولوژيكي روبه رو هستيم.
وي افزود: در اين 19 سال، 2 خشكسالي قابل توجه (در سال آبي 88-87 و 97-96) رخ داده كه در يكصد سال گذشته سابقه نداشته است.
شمسايي با اشاره به تفاوت هاي اين 2 خشكسالي بيان كرد: سال آبي گذشته به دليل اينكه پس از يك دوره خشكسالي اتفاق افتاده و سال پيش از آن هم در خشكسالي بوديم، شرايط دشوارتر بود؛ از سوي ديگر تقاضاي آب به دليل وضعيت معيشت و بيكاري مردم و گرايش آنها به سمت كشاورزي به شدت بالارفته است.
وي افزود: آورد سال آبي گذشته رودخانه هاي خوزستان به طور متوسط 63 كاهش يافته كه در زهره 97 درصد كاهش، در مارون 72 درصد كاهش، در كارون بزرگ 61 درصد كاهش و در كرخه 37 درصد كاهش را شاهد بوديم.
شمسايي با بيان اينكه در تابستان گذشته آب اروندرود از دريا شورتر شده بود، بيان كرد: شوري آب دريا 45 هزارميكروموس است، در حالي كه شوري اروندرود كه تامين كننده آب نخيلات آبادان و خرمشهر است، به 56 هزارميكروموس هم رسيده است.
وي افزود: هم اكنون نه از كارون آبي به اروندرود مي ريزد و نه از اروندرود به دريا.

** چغندر به جاي نيشكر
معاون مطالعات پايه و طرح هاي جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان نيز در اين همايش، جايگزيني كشت چغندر قند به جاي نيشكر و دو منظوره كردن كارخانجات نيشكري را براي استفاده از چغندرقند، يكي از راهكارهاي مقابله با خشكسالي و سازگاري با كم آبي دانست.
هوشنگ حسوني زاده با بيان اينكه روند تغييرات بلند مدت حاكيست كه در خوزستان دما رو به افزايش، و بارش و آبدهي رودخانه ها در حال كاهش است، گفت: مقايسه شرايط سال آبي جاري نسبت به پارسال نشان مي دهد كه شرايط امسال سخت تر است و حتي در صورت بارش نرمال، در پاييز تنها 14درصد از منابع آبي را در اختيار داريم، به همين دليل توصيه مي شود كه كشت پاييزه با تاخير آغاز شود.
وي با تاكيد بر استفاده از نظريات علمي در كاهش اثرات خشكسالي افزود:مديريت مصرف، از اركان سازگاري با كم آبي است و تمام دستگاه ها بايد براي آن برنامه مدون ارايه دهند، در غيراينصورت با بحران روبه رو مي شويم.
حسوني زاده بيان كرد: قوانين و ضوابط قضايي منطبق با شرايط نيست و بايد هماهنگي لازم با مجلس شوراي اسلامي براي تدوين قوانين صورت گيرد.
وي اضافه كرد: ممنوعيت و يا محدوديت كشت بايد در كل يك حوضه آبي اعمال شود، به اين معني كه اين محدوديت و ممنوعيت ها بايد شامل كشاورزي بالادست رودخانه ها (با وجود دسترسي بيشتر آنها به منابع آب) نيز بشود.
حسوني زاده تاكيد كرد: در صورت تغيير الگوي كشت و يا ممنوعيت كشت بايد راهكارهاي جايگزين به كشاورزاني كه معيشت آنها از اين راه تامين مي شود نيز ارايه شود.
وي استفاده از ظرفيت انجمن هاي صنفي و تشكل هاي آب بران، جداسازي آب فضاي سبز شهري از آب شرب، تعيين جريمه متغير بسته به شدت خشكسالي، تعيين آب بهاي متغير را از ديگر راهكارهاي سازگاري با كم آبي بيان كرد.

** افزايش 3.8 درجه اي دما
حسوني زاده ادامه داد: واقعيت هايي در بخش منابع آب در حال رخ دادن است كه مديران براي اينكه متهم به ناكارآمدي شوند بايد به آنها توجه كنند؛ اين واقعيت ها بايد با ديد علمي بررسي شده و براي آنها راهكار اساسي ارايه شود و نبايد آنها را به قضا و قدر واگذار كرد.
وي گرد وغبار، افزايش دما، كاهش بارش، ناامني منابع آبي و نبود پايداري را از عوامل مهاجرت خوزستاني ها برشمرد و افزود: خوزستان در سال هاي 65 تا 75 بالاترين رشد جمعيتي را داشته كه بالاتر از ميانگين كشوري بوده اما در سالهاي 90 تا 95 رشد جمعيت خوزستان منفي بوده، اين در حاليست كه خوزستان رتبه دوم توليد ناخالص داخلي را در كشور دارد و به غير از نفت از ظرفيت هاي ديگري همچون كشاورزي برخوردار است.
حسوني زاده گفت: بر اساس بررسي انجام شده، دماي خوزستان در يكصد سال گذشته 3.8 درجه سانتيگراد بيشتر شده و دماي اهواز نيز در 58 سال گذشته همواره افزايش داشته است.
وي افزود: افزايش تبخير، كاهش بارندگي و كاهش آبدهي رودخانه ها نيز به كاهش رطوبت خاك و مسايل زيست محيطي منجر شده است.
حسوني زاده با اشاره به كاهش 34 درصدي بارندگي خوزستان نسبت به آمار بلندمدت بيان كرد: تصور عمومي بر اين است كه همه بارش تبديل به روان آب مي شود به اين معني كه وقتي اعلام مي كنند بارش ها نرمال است، روان آب نيز افزايش مي يابد، اما اين مساله در واقعيت اتفاق نمي افتد به طوري كه در حوضه كرخه 55 درصد، در كارون 35 درصد و در زهره سه درصد بارش به روان آب تبديل مي شود.
همايش ملي «مديريت منابع آب و سازگاري با خشكسالي» با همكاري استانداري خوزستان، سازمان آب و برق خوزستان و اداره كل مديريت بحران استانداري برگزار شد.
دانشكده مهندسي علوم آب دانشگاه شهيد چمران اهواز كه قطب علمي آب كشور به شمار مي رود، غايب اين همايش بود و هيچكدام از اساتيد و محققان اين دانشگاه جزو سخنرانان نبودند.
9754/ 6037