جرمي هانت وزير خارجه بريتانيا روز گذشته با انتشار پيامي توئيتري از ملاقات خود با سفير عربستان در لندن خبر داد و نوشت: لندن خواستار پاسخ سريع وي درباره سرنوشت جمال خاشقجي روزنامه‌نگار منتقد سعودي شد و هشدار داد كه انگليس چنين جرائمي را جدي تلقي مي‌كند. او همچنين به سعودي‌ها هشدار داد، تداوم دوستي ميان دو كشور به ميزان زيادي بستگي به رعايت ارزش‌هاي مشترك دارد.
سه شنبه هفته قبل اين روزنامه‌نگار منتقد سياست‌هاي محمد بن سلمان براي دريافت مدارك ازدواج وارد كنسولگري عربستان در استانبول شد، اما به گفته نامزدش كه بيرون كنسولگري در انتظار او ايستاده بود، پس از گذشت 11 ساعت خبري از مراجعتش نشد. طبق گفته ياسين آكتاي مشاور رئيس‌جمهوري تركيه، خاشقجي پيش از داخل شدن به ساختمان كنسولگري به نامزدش گفته بود كه اگر پس از 2 ساعت مراجعت نكردم با آكتاي تماس گرفته و مساله را به او اطلاع‌رساني كن.
در همين راستا و در حالي كه خبرهاي ضد و نقيضي هم از سرنوشت خاشقجي از روز يكشنبه رسانه‌ها را فرا گرفته و برخي از گمانه‌زني‌ها حتي از پيدا شدن جسد مثله شده او در يكي از مناطق استانبول خبر مي‌دادند، رجب طيب اردوغان با ورود به اين موضوع، خاشقجي را دوست قديمي خود خوانده و گفت كه شخصاً پيگير سرنوشت او خواهد شد.
**ابعاد جديد پرونده جمال خاشقجي
پس از اين ماجرا و در حالي كه افكار عمومي بين‌المللي نيز نسبت به سرنوشت نامعلوم اين روزنامه‌نگار عربستان ابراز نگراني مي‌كردند، عكس منتشر شده از لحظه ورود او به ساختمان كنسولگري منتشر شد. عكسي كه با پيوند خوردن به گفته مقامات امنيتي تركيه مبني بر قتل خاشقجي در داخل كنسو‌گري، بار ديگر انگشت اتهام را به سوي خانواده سلطنتي عربستان نشانه رفت.
جمال خاشقجي هر چند روابط نزديكي با حكومت عربستان داشت و حتي يكي از مبلغان مهم چشم‌انداز 2030 سعودي‌ها و همچنين جنگ يمن بود، اما همزمان با وليعهدي محمد بن سلمان به يكي از منتقدان جدي او تبديل و از سال 2017 طي تبعيدي خود خواسته به آمريكا مهاجرت كرد.
او كه فعاليت حرفه‌اي خود را در آمريكا با روزنامه واشنگتن پست ادامه مي‌داد، يك روز قبل از ناپديد شدنش در مصاحبه با دويچه‌وله آلمان از سياست‌هاي خاندان سلطنتي براي تكيه دادن به آمريكا انتقاد كرده بود. او كه به واسطه نزديكي‌اش به وليد به طلال ميلياردر عربستاني اطلاعات مهمي را در مورد بازداشت اعضاي خانواده سلطنتي از سوي محمد بن سلمان افشا كرده و لقب جعبه سياه خاندان سعودي را گرفته بود، حالا ابعاد تازه‌اي از پرونده‌اش منتشر شده است.
در همين رابطه حامي آكسوي سخنگوي وزارت خارجه تركيه با بيان اينكه مقامات اطلاعاتي و امنيت تركيه پيگير وضعيت خاشقجي هستند، خواستار بازرسي از داخل كنسولگري عربستان شد. از سوي ديگر رسانه‌هاي تركيه نيز گزارش دادند كه طي ساعاتي كه خاشقجي در داخل ساختمان بوده دو هواپيما از عربستان وارد استانبول شده و همزمان با اعلام مفقودي وي، استانبول را به سمت رياض ترك كردند.
پس از اين ماجرا، عربستان سعودي با بازرسي و جست‌وجوي ساختمان كنسولگري اين كشور در استانبول از سوي مقام‌هاي مسئول تركيه موافقت كرده و صحت هر گونه خبري مبني بر ربودن و كشته شدن جمال خاشقجي را رد كرده است.
**واكنش‌هاي جهاني بر عليه عربستان
ابعاد اين ماجرا به گونه‌اي براي رياض پرتنش شده كه تاكنون دو بار سفير عربستان در تركيه به وزارت خارجه احضار و حتي خبرهايي نيز از اخراج او از آنكارا مطرح شد. از سوي ديگر، دونالد ترامپ رئيس‌جمهوري آمريكا اعلام كرد، شنيدن خبرهاي مربوط به جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار ناپديدشده سعودي مايه نگراني است. معاون ترامپ نيز در اين زمينه گفت: جهان آزاد حق دارد كه پاسخي بشنود. در همين حال، قانون‌گذاران جمهوري‌خواه و دموكرات نيز به گزارش‌ها درباره كشته‌شدن اين روزنامه‌نگار سعودي واكنش نشان داده‌اند. حتي دو روز قبل نيز يك سناتور آمريكايي و از اعضاي كميته روابط خارجي اين كشور تاكيد كرده بود كه در صورت صحت اخبار كشته شدن خاشقجي، آمريكا بايد فوراً روابط خود با رياض را قطع كند.
همچنين مايك پمپئو وزير خارجه آمريكا هم زير بار فشار سنگين رسانه‌هاي اين كشور، با انتشار بيانيه‌اي اعلام كرد: ايالات متحده نگران ناپديد شدن جمال خاشقجي است. مقامات ارشد وزارت خارجه با مقام‌هاي سعودي از مسيرهاي ديپلماتيك گفتوگو كرده‌اند. وي افزود: ما از دولت سعودي مي‌خواهيم درباره ناپديد شدن آقاي خاشقجي بررسي جامعي انجام دهد و نتايج آن را به شكل شفاف ارائه كند.
حتي جرمي هانت وزير خارجه بريتانيا نيز روز گذشته با انتشار پيامي توئيتري از ملاقات خود به سفير عربستان در لندن خبر داد و نوشت: لندن خواستار پاسخ سريع وي درباره سرنوشت جمال خاشقجي روزنامه‌نگار منتقد سعودي شد و هشدار داد كه انگليس چنين جرائمي را جدي تلقي مي‌كند. او همچنين به سعودي‌ها هشدار داد، تداوم دوستي ميان دو كشور به ميزان زيادي بستگي به رعايت ارزش‌هاي مشترك دارد.
**آشفتگي سياسي براي سعودي‌ها
حالا در چنين شرايطي و در حالي كه برخي ناظران از خيال راحت سعودي‌ها براي سربه نيست كردن خاشقجي سخن گفته و معتقد بودند كه عربستان با توجه به سوابقش آسوده خاطر در انتظار چشم بستن دنيا به سرنوشت اين روزنامه نگار منتقد بود، وارد چالشي ديپلماتيك با هم‌پيمانان غربي و منطقه‌اي خود شده است. اين برآشفتگي خاندان سعودي زماني اهميت مي‌يابد كه سرنوشت خاشقجي ممكن است به تضعيف روابط آنها با آمريكا منجر شود.
به خصوص اينكه اكنون در ايالات متحده موعد انتخابات كنگره نزديك است و هر دو جناج خواهان وارد شدن به اين ماجرا براي همسويي با افكار عمومي و رسانه‌هاي آمريكا هستند. رسانه‌هاي معتبر آمريكا مانند فارين پاليسي در اين خصوص حركت عربستان سعودي را سيلي بر گوش واشنگتن تلقي كرده و روزنامه نيويورك تايمز نيز در گزارشي مبسوط نوشت: چراغ سبز دادن ترامپ به ديكتاتورها، عربستان را در رفتار خلاف بشري گستاخ كرده است.
از سوي ديگر اين مساله و پيگيري جدي دولت تركيه نسبت به سرنوشت اين روزنامه نگار عربستاني سايه سنگين‌تري را بر روابط اخيراً واگرايانه دو كشور انداخته است. به همين واسطه و با موج مخالفت‌هايي كه اينك متوجه رياض شده حالا ابعاد سياست‌هاي عربستان در يمن و نيز نحوه برخورد خاندان سلطنتي با مردم اين كشور به موضوع جمال خاشقجي پيوند خورده و به گفته ناظران طي روزهاي آينده آشفتگي‌هاي پديد آمده در روابط خارجي اين كشور را تشديد خواهد كرد.
منبع: روزنامه ابتكار؛ 1397،7،18
گروه اطلاع رساني**2059**2002
سرنوشت نامعلوم جمال خاشقجي روزنامه‌نگار عربستاني كه از يك هفته پيش و در هنگام مراجعه به كنسولگري عربستان در استانبول از او خبري در دست نيست، به چالشي سياسي براي خاندان سعودي تبديل شده است.