نگاهی به پشت پرده سایت‌ها و كانال‌های قیمت لحظه‌ای دلار

از سایت‌های اعلام قیمت گرفته تا نرم‌افزارهای موبایلی و البته صفحات اینستاگرامی و كانال‌های تلگرامی. جایی كه دست كم بخشی از حاكمیت - از رئیس كل بانك مركزی سابق تا دادستان فعلی تهران - بر این اعتقادند كه نقش چشمگیری در بالا رفتن قیمت ارز و برهم خوردن تعادل بازار دارند.
پرسش مهم اینجاست كه «چه كسی قیمت آنلاین بازار ارز را تعیین می‌كند؟».

به طور مشخص می‌توان دست چهار گروه رسانه‌ای را در فضای آنلاین فعلی بازار رصد كرد. گروه‌هایی كه بر حسب اتفاق یا شاید هم به صورت كاملا برنامه‌ریزی شده، همگی در خارج از مرزها قرار دارند.

**حلقه مثقال
مهم‌ترین گروه یا حلقه را باید حلقه «مثقال» بدانیم؛ حلقه‌ای كه این روزها سه سایت «مثقال»، «سبزه میدان» و «گرم» را در اختیار دارد. این حلقه كانال‌هایی به نام «قیمت لحظه‌ای دلار» با حدود 200 هزار عضو، «مثقال» با 110 هزار عضو در تلگرام و در اینستاگرام دو صفحه، یكی با 103 هزار و دیگری با 70 هزار دنبال‌كننده دارد. كل این مجموعه منسوب به فردی است به نام «شهنام گلشنی» كه نامش برای فعالان بازار ارز آشناست. او و سایتش در جریان التهابات بازار در سال 90 هم در كانون توجه قرار داشتند و حتی خودش بازداشت شد.

نكته جالب در مورد گلشنی این است كه او از بیان اینكه یكی از پیروان فرقه بهاییت است ابایی ندارد و گفته در دانشگاه مربوط به بهاییان كامپیوتر خوانده است. در بین فعالان بازار ارز این شنیده نیز وجود دارد كه سایت تازه تأسیس «بن‌بست» كه آن هم در زمینه اعلام نرخ ارز فعال است، متعلق به همین فرد است؛ هر چند به خاطر پنهان بودن اطلاعات ثبت این سایت نمی‌توان به قطعیت در این مورد نظری داد.
**حلقه دوم
دومین حلقه مهم، حلقه TGJU است؛ سایتی كه هنوز هم در میان جمع كثیری از فعالان بازار ارز به اشتباه، به عنوان سایت رسمی اتحادیه طلا و جواهر معروف است اما در واقع متعلق به فردی به نام «محمود فروغی» است كه ظاهرا قبلا كارمند اتحادیه بوده و حالا دارد از دوبی، نرخ ارز و طلا در بازار تهران را تعیین می‌كند. این سایت كانالی با 71 هزار عضو و نیز گروهی با 36 هزار عضو در تلگرام دارد.
**حلقه پرنیان
سومین حلقه مهم كه مخصوصا با اپلیكیشن خود كه بیش از 20 هزار نصب فعال دارد و نیز با سایت خود، در این حوزه فعال است؛ «بازار 360» نام دارد. این اپلیكیشن و سایت متعلق به گروه رسانه‌ای است به نام «پرنیان» كه خود این گروه برای یك شركت مهاجرتی به نام «كنپارس» است كه در كانادا فعالیت می‌كند و مدیریت آن به عهده فردی به نام «علی مختاری» است. علی مختاری حقوق خصوصی خوانده و عضو كانون وكلای دادگستری تهران و عضو رسمی انجمن كانادایی نظارت بر مشاورین مهاجرت ICCRC است.
**حلقه جوانمردی
چهارمین حلقه هم با محوریت فردی به نام «علی جوانمردی» شكل گرفته كه اهالی رسانه و سیاست می‌دانند مدت‌ها خبرنگار و مجری ارشد صدای آمریكا بود و حالا رسانه‌ای دارد به نام «آواتودی». جالب است كه كانال او در تلگرام حدود 185هزار عضو دارد؛ یعنی بیش از همه كانال‌های دیگر در حوزه ارز.

این گونه است كه جریان اصلی تعیین نرخ آنلاین دلار در ایران با چهار ضلع «گلشنی، فروغی، مختاری و جوانمردی» در خارج از مرزهای كشور شكل می‌گیرد كه ناگفته پیداست تا چه میزان می‌تواند اطلاعات آن واقعی و پوشش آن بر تحولات بازار از سر دغدغه منافع ملی باشد.
**كف بازار
به این كانال‌ها و سایت‌ها و نرم‌افزارها باید 2 كانال دیگر را هم افزود كه اگرچه قیمت لحظه‌ای ارز را ارائه می‌كنند ولی اطلاعاتی در مورد ادمین آن‌ها به صورت آشكار وجود ندارد؛ یكی «قیمت آنی ارز» با 84 هزار عضو و دیگری «دلار كف بازار» با 65 هزار عضو.

ممكن است خواننده این گزارش البته از كانال‌های دیگری مثل «ساعت بازار»، «قیمت لحظه‌ای ارز، سكه و طلا»، «دلار و سكه كارگشا»، «آخرین قیمت» یا «تحلیل تخصصی بازار تهران طلا»، قیمت‌ها را دنبال كند اما این كانال‌ها چندان روی روند بازار تأثیرگذار نبوده‌اند؛ چراكه یا تعداد اعضای كمتری دارند یا اینكه عملا یك كانال تخصصی اقتصادی هستند، نه كانالی كه صرفا قیمت را در بازار تعیین و گزارش كند.

**جنگ پنهان دلاری
این گزارش البته تمام نخواهد شد اگر از جنگ پنهان «دلاری» كه در تلگرام برقرار بوده نگوییم؛ جنگی كه در سكوت خبری كامل، ظاهرا چند روزی است به آتش‌بس رسیده است. ماجرا این است كه ظاهرا كانالی در تلگرام با نام «دلاری» و آدرس Dolari فعال بوده كه رویكرد آن دادن قیمت‌های بالا و به هم ریختن تعادل بازار بوده است. در مقابل طیف وفادار به نظام دو كانال به نام‌های مشابه یعنی «دلاری» و آدرس‌های Dolaril و Dolar_il را تأسیس كرده تا بتواند در جنگ خبری مقابل آن طیف بایستد، اما با وجود اینكه گفته می‌شود در این كانال‌ها 2 میلیون نفر عضو بودند؛ در چند روز گذشته هر سه كانال توسط تلگرام بسته شده و این موضوع حتی مورد اعتراض عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر كارگروه فیلترینگ هم قرار گرفته است.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه یكی دو روز پیش باز هم گفت كه ایران بیش از آنكه درگیر جنگ اقتصادی باشد، درگیر جنگ روانی است؛ جنگی كه به راحتی در فضای آنلاین تعیین نرخ ارز و طلا در ایران مشهود است.

در این میان باید دید آیا راهكارهای از قبل تجربه شده كه ظاهرا دوباره توسط دادستانی تهران به كار گرفته شده و در آن برخی سایت‌ها از اعلام نرخ دلار منع شدند، كارآمد است؟ و آیا راهكارهای دیگر را نباید آزمود؟ تاكنون چقدر به ایجاد مراجع آنلاین و معتبر كه بتواند اعتماد ایجاد كند و مقابل تعیین نرخ دلار و سكه و طلا از خارج از مرزها و توسط افرادی مثل گلشنی و فروغی و جوانمردی بایستد، اندیشیده‌ایم؟

گزارش از مصطفی مسجدی آرانی
**اداره كل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**