به گزارش ايرنا، «جمال خاشقچي» روزنامه نگار، مفسر و تحليلگر 59 ساله منتقد عربستاني كه همواره سياست هيات حاكمه به ويژه سياست هاي ناپخته «محمد بن سلمان» وليعهد سعودي را هدف انتقادات تند قرار مي داد؛ سه شنبه هفته گذشته به همراه «خديجه ازرو» نامزد تركيه اي اش براي ثبت ازدواج به كنسولگري عربستان در استانبول رفت، اما ديگر بازنگشت تا اين كه شنبه هفته جاري، برخي منابع خبري از قتل و كشف جسد مثله شده اش در يكي از محله هاي استانبول خبر دادند.
خاشقچي كه از او به عنوان يك روزنامه نگار ميانه رو تعبير مي كنند، پس از به قدرت رسيدن «محمد بن سلمان» وليعهد عربستان؛ مجبور به ترك اين كشور شد و بارها در مقالاتي كه در رسانه هاي معتبر به ويژه نشريات آمريكايي چون واشنگتن پست منتشر كرد، از سياست هاي هيات حاكمه عربستان انتقاد كرده بود.
به گفته برخي تحليلگران نزديك به خاشقچي، وي روابط بسيار خوبي با برخي شخصيت هاي خاندان حاكمه و مخالفان با عقايد مختلف و روزنامه نگاران و دانشگاهيان برجسته داشت، وي به دليل تاثير گذاري زياد، به اين شيوه وحشتناك، ناپديد يا كشته شده است.
ربايش يا قتل اين روزنامه نگار موجب شده است، بسياري از سياست مداران و حتي نهادهاي بين المللي از كشورها بخواهند كه در روابط ديپلماتيك خود با رياض تجديد نظر كنند.
در پي اخبار منتشر شده درباره يافته شدن جسد مثله شده خاشقچي در استانبول، بسياري از نهادهاي حقوق بشري به اين موضوع واكنش نشان دادند.
«ديويد كاي» گزارشگر ويژه آزادي بيان سازمان ملل متحد نيز دوشنبه گذشته در واكنش به قتل خاشقچي در استانبول گفت: دقيقا نمي دانم اگر ثابت شود، عربستان اين روزنامه نگار را به قتل رسانده است ، چه اقداماتي درباره رياض اتخاذ مي شود، اما اطمينان دارم، جامعه جهاني به آساني ازكنار اين قضيه نخواهد گذشت.
«لين معلوف» مدير تحقيقات خاورميانه اي سازمان عفو بين الملل هم با بيان اين كه عمليات ترور خاشقچي در كنسولگري سعودي صورت گرفته است كه زير نظر سيستم قضايي عربستان بوده است، افزود: اين مساله به معناي اعدام خودسرانه و بدون محاكمه است.
ناپديدشدن خاشقچي و انتشار اخباري مبني بر قتل وي تنها محدود به چند نهاد حقوق بشري نشد، بلكه برخي سياستمداران به اين موضوع واكنش جدي نشان دادند كه از آن جمله مي توان به «كمال قليچدار اوغلو» رهبر حزب جمهوري خواه خلق تركيه اشاره كرد، وي از مقام هاي كشورش خواست كه در روابط خود با عربستان تجديد نظر كنند.
قليچدار اوغلو تاكيد كرد، بايد سرنوشت خاشقچي از سوي مقام هاي سعودي مشخص شود و درصورت اثبات دست داشتن هريك از ديپلمات هاي سعودي در اين قضيه، فرد خاطي از تركيه اخراج شود.
با وجود آن كه مسئولان دولت ترامپ نسبت به ناپديد شدن خاشقچي سكوت اختيار كرده اند يا بعضا با موضع گيري بسيار ضعيف به اين موضوع واكنش نشان دادند، اما اين مساله موجب انتقاد نمايندگان كنگره و سناي آمريكايي شد.
«ماركو روبيو» سناتور جمهوري خواه ايالت فلوريداي آمريكا در واكنش به خبر احتمالي كشته شدن خاشقچي اعلام كرد كه اگر كشته شدن اين روزنامه نگار تاييد شود، واشنگتن بايد واكنش قوي به اين موضوع نشان دهد.
«باب كروكر» رئيس كميته روابط خارجي مجلس سناي آمريكا نيز پيشتر گفته بود كه وي شخصا موضوع خاشقچي را با «خالد بن سلمان» سفير سعودي در واشنگتن مطرح خواهم كرد.
كروكر از كنسولگري سعودي در استانبول خواست، تصاوير فيلم هاي خصوصي درباره اين روزنامه نگار عربستاني را در اختيار واشنگتن قرار دهد.
«كريس مورفي» سناتور دموكرات و عضو ديگر كميته روابط خارجي مجلس سناي آمريكا نيز با انتشار پيامي در توييتر در اين باره گفت: اگر سعودي ها واقعاً، شهروند عربستاني مقيم آمريكا را با نيرنگ به سركنسولگري شان در استانبول كشانده و در آنجا كشته باشند، بايد در روابط خود با سعودي تجديد نظر كنيم.
مورفي پيشتر نيز با انتشار پيامي بر لزوم ارائه توضيحات از سوي عربستان سعودي در رابطه با سرنوشت خاشقجي تاكيد كرده بود.
از سوي ديگر، نشريه آمريكايي «واشنگتن پست» در اين باره نوشت: با وجود آن كه رياض و واشنگتن در تلاش براي توسعه روابط خود هستند، موضوع ناپديد شدن خاشقچي مي تواند چالش برانگيزترين موضوع در خصوص روابط دو كشور باشد.
اين نشريه آمريكايي اعلام كرد كه در صورتي كه ثابت شود، آمريكا در عمليات ربايش يا قتل خاشقچي با سعودي ها همكاري داشته است، اين مساله موجب خواهد شد كه دولت ترامپ براي تجديد نظر در روابط با سعودي، زير فشار شديد كنگره قرار گيرد.
درخواست جهانيان براي تجديد نظر در روابط كشورهايشان با سعودي حتي به اتحاديه اروپا نيز كشيده شد، به گونه اي كه كميته حقوق بشر پارلمان اروپا از تمامي كشورهاي عضو خواست، در روابط خود با رياض تجديد نظر كنند.
اين كميته در بيانيه اي اعلام كرد ، در صورت تاييد عمليات ربايش خاشقچي از سوي مقام هاي سعودي، مساله حقوق بشر عربستان، پارلمان اروپا را به شدت نگران كرده است.
«جرمي هانت» وزير امورخارجه انگليس ديگر سياستمدار اروپايي بود كه به ربايش خاشقچي واكنش نشان داد و اعلام كرد كه در ديدار با «محمد بن نواف آل سعود» سفير سعودي در لندن خواستار پاسخ سريع وي درباره سرنوشت اين روزنامه‌نگار منتقد شد و هشدار داد كه انگليس چنين جرايمي را جدي مي داند.
برخي تحليلگران بر اين باورند كه درصورت تاييد ربايش اين روزنامه نگار منتقد سعودي از سوي هيات حاكمه كنوني اين كشور، روابط آمريكا و اروپا با سعودي زير فشار افكار عمومي دچار تنش خواهد شد و واشنگتن و لندن سطح روابط خود با رياض را كاهش خواهند داد.
در صورت اثبات دست داشتن عربستان در ربايش خاشقچي و قتل وي، اين موضوع به عنوان سومين شكست عرصه ديپلماسي سعودي در يكسال و نيم گذشته به شمار مي رود.
رياض 15 مردادماه 97 نيز در اقدامي نسنجيده و در اعتراض به ابراز نگراني شديد مقام هاي كانادايي به بازداشت فعالان مدني سعودي، روابط خود با كانادا را قطع كرد.
پيش از آن، عربستان در تاريخ پنجم ژوئن 2017 (15 خرداد 96) و به توهم اين كه مي تواند با ديكته سياست هاي خود به مقام هاي قطري، آنها را تسليم خواسته هايش كند، به همراه كشورهاي امارات، بحرين و مصر و بامتهم كردن دوحه به حمايت از تروريسم روابط خود با اين كشور را قطع كرد.
به نظر مي رسد، اثبات اتهام عربستان در ربايش و قتل خاشقچي براي اين كشور گران تمام شود، چرا كه بن سلمان كه قصد داشت، سعودي را به عنوان كشوري به جهانيان نشان دهد كه در مسير اصلاحات حركت مي كند، پس از اين جريان، به عنوان كشوري به جهان معرفي شده است كه مخالفان خود را با روش هاي قرون وسطايي از ميان بر مي دارد.
شبس**9363**1859
تهران - ايرنا - انتشار خبر ربايش وسپس قتل « جمال خاشقچي » روزنامه نگار و تحليلگر منتقد رياض ضربه سنگيني به حيثيت ديپلماتيك عربستان وارد آورده است، به طوري كه بسياري از سياستمداران و نهادهاي حقوق بشري خواستار تجديد نظر در روابط با رياض شدند.