مرگ خاشقچی؛ گلوله برفی كه حكومت عربستان را ویران می كند

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، انتشار اخبار مرتبط با ناپدید شدن «جمال خاشقچی» و قتل وی در كنسولگری عربستان در استانبول، گلوله برفی كوچكی بود كه اكنون تبدیل به بهمنی شده است كه سیاست خارجی پرچالش عربستان را با ویرانی روبرو خواهد كرد.
در آغاز تصور می‌شد ناپدید شدن خاشقجی در كنسولگری عربستان در شهر استانبول، تنها روابط آنكارا و ریاض را تحت تاثیر قرار خواهد داد و سردی روابط دو طرف را به مرحله جدیدی از تنش‌ها پیش خواهد برد، اما پس از واكنش انگلیس، فرانسه، كانادا، سازمان ملل و چند نهاد روزنامه نگاری و حقوق بشری و ابزار نگرانی واشنگتن درباره سرنوشت خاشقچی اكنون این احتمال وجود دارد كه پرونده ناپدید شدن خاشقجی روابط ریاض و غرب را نیز متاثر سازد.
سیاست های بن سلمان هر مرتبه عربستان را در معرض خطر قرار داده است و اكنون نیز سرنوشت خاشقجی و نقش بن سلمان در این زمینه می تواند به شكاف هایی بیشتری را در روابط خارجی ریاض با دیگر كشورها به دنبال داشته باشد.
شبكه تلویزیونی «الشروق» الجزایر در گزارشی دراین خصوص گفت: ماجرای ناپدید شدن خاشقچی همانند یك گلوله برفی در حال بزرگتر شدن است و كسی نمی تواند پیش بینی كند این مساله به كجا منتهی خواهد شد. این ماجرا، مقام های سعودی را به شدت در تنگنا قرار می دهد و آنان را در سطح بین الملل و حتی درباره روابط با متحدانشان هم دچار مشكل می كند و در این میان بن سلمان آماج حمله ها قرار گرفته و از او به عنوان عامل اصلی و پشت پرده ناپدید شدن خاشقچی یاد می شود.
به نوشته الشروق، با وجود اینكه تركیه هنوز نتایج تحقیقات در مورد ناپدید شدن این روزنامه نگار سعودی را اعلام نكرده است، اما رسانه ها می گویند ریاض قطعا در ناپدید شدن خاشقچی دست دارد هر چند ریاض آن را انكار می كند، ریاض تاكنون به درخواست تركیه برای انتشار تصاویر خارج شدن خاشقچی از كنسولگری این كشور در تركیه پاسخ مثبت نداده است و در چنین شرایطی تیر انتقادها، بن سلمان را نشان رفته است زیرا برخی می گویند او تصمیم گیرنده اصلی در عربستان است.
روزنامه «الاخبار» لبنان نیز دراین مورد نوشت: با وجود اینكه همپیمانان عربستان هیچ اقدامی علیه ریاض انجام نداده اند و ترامپ هم اعلام كرده است نمی خواهد سرمایه گذاری های عربستان را در آمریكا متوقف سازد، بازهم پیامدهای ناپدید شدن خاشقچی در حال گسترده تر شدن است. نهادها و سرمایه گذاران بزرگ و خبرنگاران اعلام كرده اند كه ریاض را تحریم خواهند كرد و این موضوع طرح های اقتصادی بزرگ را كه بن سلمان در تحقق چشم انداز اقتصادی عربستان بر آنها تكیه كرده بود با چالش روبرو خواهد كرد.
'«ارنست مونیز» وزیر سابق انرژی آمریكا، «تیم براون» و «وسام التمن» سرمایه گذاران بزرگ اعلام كرده اند كه عربستان را تحریم خواهند كرد. پرونده خاشقچی مانعی در مسیر بن سلمان برای جذب سرمایه های خارجی و داخلی است. شركت ها و شخصیت های بزرگ اعلام كرده اند كه در كنفرانس اقتصادی ریاض كه قرار است در 23 ماه جاری میلادی برگزار شود شركت نخواهند كرد. شبكه های «سی ان بی سی»، «بلومبرگ»، روزنامه های «فایننشال تایمز» و «نیویورك تایمز» و خبرنگاران روزنامه «اكونومیست» نیز اعلام كرده اند در این كنفرانس حضور نخواهند یافت.'
به نوشته روزنامه الاخبار، ولیعهد عربستان نخستین ضربه بی نظیر را از آمریكا دریافت كرد و واشنگتن برای نخستین بار تصمیم گرفت سكوت نكند. نظام سعودی در بسیاری از پرونده های طوری برخورد می كند كه گویا در موضع گیری های آمریكا نقش دارد. خطر درباره سیاست عربستان تنها به دلیل شكنندگی روابط آن با واشنگتن نیست. بلكه در این رابطه عشق یك طرفه وجود دارد و مصیبت بارتر آن است كه تصمیم گیرنده در ریاض همانطوری كه بار دیگر درباره رویداد كنسولگری عربستان در استانبول رخ داد، برخلاف واقعیت رفتار می كند و در عشوه گری های و دست و دل بازی ها، زیاده روی می كند.
«جیم موران» عضو سابق كنگره به شبكه «الجزیره» قطر گفت: نوارهایی كه درباره مرگ خاشقچی منتشره شده است، سبب می شود كنگره آمریكا قانونی را برای مجازات سعودی ها به دلیل ارتكاب قتل خاشقچی تصویب كند. زیرا بن سلمان كه دستور این قتل را صادر كرده ، سبب شده است دولتش در جهان منفور واقع شود. با وجود اینكه عربستان بدترین كارنامه حقوق بشر را دارد تحرك روابط مالی عربستان و آمریكا با چالش روبرو خواهد شد. اگرچه ترامپ منافع خود را در داشتن روابط با ولیعهد عربستان می بیند اما كنگره این گونه نیست و در برابر واقعیت كشته شدن خاشقچی در كنسولگری عربستان در تركیه سكوت نخواهد كرد و دستگاه اطلاعاتی آمریكا هم بر این موضوع تاكید كرده است. كنگره باید مانع از این شود كه سعودی ها با جنگنده هایی كه واشنگتن به آنان تحویل داده است آموزش نظامی ببینند. این موضوع باید به ولیعهدیِ بن سلمان كه با قوانین بین المللی مخالفت كرده است، پایان دهد.
روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن نیز در گزارشی به قلم «ابو ارشید» با عنوان «آیا جمال خاشقچی لقمه بزرگی برای عربستان است كه نمی تواند به راحتی آن را ببلعد» نوشت: عربستان اكنون در وضعیت تاسف باری در عرصه بین الملل به سر می برد. اگر عربستان از تحریم های سخت آمریكا هم نجات یابد این موضوع سبب می شود كه ترامپ بیشتر از ریاض باج خواهی سیاسی و مالی كند و بیشتر این كشور را خوار و ذلیل كند.
'آمریكا این روز‌ها بزرگترین شریك عربستان است. مناسبات تنگاتنگ و صمیمانه‌ آمریكا و عربستان به دلیل مساله نفت و قرارداد‌های تسلیحاتی در بالاترین سطح است. از این رو، بسیاری از تحلیلگران معتقدند كه آمریكا از ماجرای خاشقچی به عنوان ابزاری برای باج خواهی بیشتر از عربستان و متحدان آن استفاده خواهد كرد.'
روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن در گزارشی به قلم «عبدالباری عطوان» در این زمینه نوشت: هنگامی كه ترامپ اعلام می كند خاقشقچی توسط نیروهای خودسر در كنسولگری عربستان كشته شده است و پادشاه سعودی هم اعلام می كند كه از مرگ او اطلاعی ندارد این به معنی آن است كه ریاض و واشنگتن به دنبال یافتن قربانی برای این پرونده هستند و توافق سه جانبه آمریكا، تركیه و عربستان برای بسته شدن این پرونده برای همیشه صورت گرفته است.
عطوان در بخشی از گزارش خود آورد: قراردادها و زدو بندها، بر حقوق بشر اولویت دارد. ترامپ فقط به پول ایمان دارد و كاری به جز باج خواهی از عربستان و كشورهای حاشیه خلیج (فارس) و غارت میلیاردها دلار از دارایی های شان بلد نیست. در تاریخ آمریكا هیچ رهبری وجود ندارد كه به اندازه وی این گونه بی شرمانه باج خواهی كرده باشد. او حتی طی چند روز 4 بار این موضوع را به رخ آنها كشیده كه حكومت های شان بدون حمایت آمریكا دو هفته هم دوام نمی آورد.
عطوان افزود: مبلغی كه ترامپ در مقابل رهایی حكومت عربستان سعودی از این بحران با كمترین ضرر چقدر می خواهد، مشخص نیست اما این مبلغ بالای صدها میلیارد دلار است و بی تردید «مایك پمپئو» وزیر امور خارجه آمریكا كه وارد ریاض شده قبضی را با خود دارد كه این مبلغ را نشان خواهد داد.
تارنمای عربی شبكه خبری «روسیا الیوم» در گزارشی تحلیلی به قلم «الكساندر نازاروف» نوشت: با چشم پوشی از اینكه خاشقچی در داخل كنسولگری عربستان در استانبول هدف قرار گرفته باشد یا اینكه او به خواست خود ناپدید شده باشد، حتما كشورهای غربی از این موضوع به سود خود استفاده خواهند كرد. در آینده واشنگتن نیز از این موضوع به عنوان اهرم فشاری استفاده خواهد كرد. ممكن است این موضوع عكس العمل ریاض را به دنبال داشته باشد و همانطوری كه در روابط با كانادا و ریاض با مرحله ای وارد شد كه كسی انتظار آن را نداشت.
پژوهش **9278**1552