به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، موضوع ناپدید شدن «جمال خاشقچی» و قتل احتمالی اش را می توان از جنبه های گوناگون تحولی مهم ارزیابی كرد. این رخداد گوشه ای از ماهیت پادشاهی عربستان و دخالت مستقیم ولیعهد این كشور را به نمایش گذاشت كه با واكنش گسترده بین المللی علیه ریاض همراه بود.
از طرف دیگر واشنگتن به علت فشار سنگین افكار عمومی جهان برخلاف اظهارات اولیه «دونالد ترامپ» مجبور شد تا رویكرد محكمتری را اتخاذ كند. تكاپوی كاخ سفید برای مختومه كردن پرونده به گونه ای است تا آسیبی به روابط واشنگتن با ریاض وارد نشود زیرا موضوع هایی همچون قیمت نفت و قیمت انرژی در كنار بحث بر سر كنترل بازار عرضه نفت در كنار قراردادهای بیش از 100 میلیارد دلاری فروش تسلیحات عواملی مهم در تعیین جهت گیری ها هستند.
رئیس جمهوری آمریكا چند روز قبل و پیش از تماس تلفنی با ملك سلمان تهدید كرد كه اگر اثبات شود مقام های ریاض در قتل این روزنامه نگار منتقد ساكن آمریكا نقش دارند مجازات های سختی را علیه این كشور اجرایی خواهد كرد. سیاستمداران و قانونگذاران از هر دو حزب جمهوریخواه و دموكرات بر دولت آمریكا برای تشدید اقدامات علیه حكومت سعودی فشار زیادی را وارد می كنند. اما به نظر می رسد كاخ سفید تمایلی به این كار ندارد.
**پومپئو؛ لبخند در ریاض، سكوت در آنكارا
در چند روز اخیر «مایك پومپئو» وزیر امور خارجه آمریكا ماموریت یافت مداخله فعال واشنگتن در این پرونده را با سفر به دو كشور اصلی درگیر در این ماجرا یعنی عربستان و تركیه به نمایش بگذارد.
وزیر خارجه ایالات متحده در ریاض با پادشاه و ولیعهد عربستان و وزیر امور خارجه این كشور دیدار كرد. گفته می شود پومپئو در ریاض قول یك تحقیق كامل را از حكام سعودی در مورد پرونده این روزنامه نگار منتقد گرفت.
شبكه خبری «سی.ان.ان» اما همزمان با این سفر فاش ساخت كه دولت ریاض تلاش می كند تا گزارشی را منتشر نماید كه بر اساس آن مرگ خاشقچی در كنسولگری این كشور در تركیه را اقدامی اشتباه جلوه دهد كه در هنگام یك بازجویی و به صورت اتفاقی رخ داده است.
به نوشته این شبكه تلویزیونی در این حالت مقام های ارشد ریاض به ویژه ولیعهد خود را بی اطلاع و بی گناه جلوه خواهند داد زیرا مدعی خواهند شد كه این اقدام بدون مجوز آن ها صورت گرفته است. در این گزارش همچنین قول مجازات افراد خاطی هم عنوان خواهد شد.
پومپئو سپس به تركیه رفت و در آنكارا با رئیس جمهوری و وزیر امور خارجه این كشور دیدار و گفت وگو داشت. خبرگزاری «آسوشیتدپرس» عنوان داشت پومپئو هنگام ترك این كشور اظهار كرد واشنگتن این موضوع را به صورت جدی دنبال می كند. ضمن اینكه تا زمان مشخص شدن نتیجه كامل تحقیقات اظهارنظر نخواهد كرد.
اما روزنامه «ایندیپندنت» انگلستان در گزارشی به این موضوع توجه داشت كه «پومپئو در خلال دیداری كه در قضیه ناپدید شدن خاشقچی با ولیعهد عربستان داشت دائم لبخند می زد و در انتها از پذیرایی ریاض تشكر هم كرد. وزیر امور خارجه به گونه ای كنار محمد بن سلمان نشسته بود گویی كه در حال تعریف كردن جوك برای یكدیگر هستند».
وی پس از دیدار هم ابراز داشت كه نمی خواهد در مورد این روزنامه نگار سخنی بگوید. ایدیپندنت در تحلیل این سفر افزود: ترامپ، پومپئو را به آنكارا و ریاض فرستاد تا گزارشی را در زمینه وضعیت به وجود آمده ناشی از مفقود شدن خاشقچی آماده كند.
در همین حال روزنامه واشنگتن پست كه خاشقچی ستون نویس آن بود آخرین مطلب این روزنامه نگار را منتشر كرد كه در آن هشدار داده بود به دولت های خاورمیانه اختیار و قدرت داده شده است تا رسانه ها را با سرعت هر چه تمام تر خاموش كنند.
روزنامه «یو.اس.ای تودی» نیز در تحلیل سفر منطقه ای پومپئو آورده است دونالد ترامپ باید برای مدت طولانی با وزیر امور خارجه خود گفت وگو كند. این گزارش اعتقاد دارد اكنون دفاع كردن از ریاض در مقابل اتهام ناپدید كردن یك روزنامه نگار منتقد بسیار سخت است.
پومپئو به دو كشور سفر كرد تا پاسخ هایی را برای سوالات این پرونده پیدا كند. این روزنامه نوشت: برای این منظور حتی ترامپ از آنكارا (باطعنه)خواست اگر فایل صوتی وجود دارد آن را به وی ارائه كند. با این حال رئیس جمهوری آمریكا اكنون با این اتهام روبرو است كه سعی می كند تا بر روی پرونده مهمترین متحد خود سرپوش بگذارد زیرا ریاض و واشنگتن در موضوع فروش تسلیحات، همكاری ها در بازار نفت و اقدام مشترك علیه ایران هم نظر هستند.
به نوشته این روزنامه با توجه به تاكید ترامپ بر حفظ روابط با عربستان، باید دید روابط دو كشور پس از پرونده خاشقچی چگونه ادامه پیدا می كند و چه اتفاقی برای معامله های تسلیحاتی خواهد افتاد.
**از گروه های خودسر تا جنگ قدرت رقبا
با این حال تحلیلگران اعتقاد دارند مسائل پیچیده دیگری هم مطرح هستند و از این رو وزیر امور خارجه آمریكا نتوانست در این سفر به نتایج دلخواه برای كاخ سفید دست پیدا كند.
تارنمای شبكه «الجزیره» در گزارشی اعتقاد دارد وزیر امور خارجه آمریكا در این موقعیت دشوار قرار گرفت تا یك داستان غیرممكن را برای پرونده خاشقچی بیان كند. ممكن است دخالت گروه های خودسر یا داستانی همچون فیلم های گانگستری مطرح شوند اما در دنیای واقعی مردی كشته شده است و همه در مقابل این موضوع مسئول هستند.
روزنامه «گاردین» چاپ انگلیس نوشت پومپئو قادر نشد تا در این سفر رسوایی مربوط به ناپدید شدن جمال خاشقچی را تحت كنترل در بیاورد.
به نظر می رسید دیدار وی از منطقه برای نجات عربستان صورت بگیرد اما موضوع مبهم تر از قبل شد.
به نوشته گاردین این سفر نشان داد دو كشور تركیه و عربستان برای دستیابی به مصالحه دور تر از هر زمان دیگر قرار دارند. هیچ انتقادی از پادشاهی سعودی مطرح نشد و در عوض بن سلمان هر گونه دخالت در این پرونده را انكار كرد. در مقابل رجب طیب اردوغان هم به نظر نمی رسید كه از رفتار بردارانه میان دو رقیب منطقه ای سخن بگوید.
گاردین با بیان این نكته كه مقابله با این شرایط برای محمد بن سلمان بسیار سخت است، نوشت اردوغان به عنوان یك استراتژیست خود را نشان می دهد و به دنبال استفاده از این بحران برای كوبیدن ریاض و تحكیم جایگاه آنكارا به عنوان قدرت نوظهور و برتر جهان اسلام است.
به اعتقاد تحلیلگران مسائل منطقه، انكار دست داشتن در این رسوایی و حتی اعتراف به دست داشتن در ناپدیدشدن این منتقد در هر صورت پایگاه داخلی و بین المللی ولیعهد سعودی را نابود می كند. به همین دلیل ممكن است ریاض بر فرضیه دیگری متمركز شود و این پرونده را دسیسه ای از سوی تركیه و قطر به عنوان دو حامی اخوان المسلمین برای مقابله با سعودی ها عنوان كند.
پژوهش**9130
![سفر پومپئو به منطقه و پیچیده تر شدن پرونده خاشقچی سفر پومپئو به منطقه و پیچیده تر شدن پرونده خاشقچی](https://img9.irna.ir/old/Image/1397/13970727/83070930/N83070930-72610611.jpg)
تهران- ایرنا- رسانه ها در غرب می نویسند وزیر امورخارجه آمریكا به این دلیل به تركیه و عربستان گسیل شد تا گزارشی را برای اقناع افكار عمومی در زمینه ناپدیدشدن «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد دربار سعودی آماده كند اما وی قادر نشد از ابعاد و پیچیدگی های این پرونده بكاهد.