به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، به هنگام بروز یك بحران، قابلیت حفظ ارتباط با مناطق درگیر به ویژه برای مدیریت بحران اهمیت زیادی دارد و با تلاش محققان كشورمان، زمانی كه به هر دلیلی مسیر ارتباط گیری سخت شود، رادیو ترانك ملی ابزاری می شود تا شعار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به قوت خود باقی بماند و «ارتباط قطع نشود».
دكتر صادق بیك پور رییس كارگروه تخصصی ارتباط و فناوری اطلاعات مدیریت بحران كشور در خصوص رادیو ترانك ملی، چرایی راه اندازی آن، پوششی كه در حال حاضر دارد و چالش هایی كه پیش روی آن است، با خبرنگار گروه علمی ایرنا به گفت و گو نشست.
**ساختار مقاوم
بیك پور رادیو ترانك ملی را یك شبكه مقاوم، مستحكم و بالاتر از استاندارهای موجود تعریف كرد و اظهار داشت: زیرساخت ها و تاسیسات دكل های این شبكه طوری است كه در مقابل حوادث مختلف مانند زلزله، توفان و سیل مقاوم است. برای تغذیه آن از باطری هایی استفاده می شود كه می توانند تا 24 ساعت پس از وقوع بحران و مستقل از شبكه برق سراسری نیروی مورد نیاز سایت ها را تامین كنند.
مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: انتظار می رود پس از همه گیر شدن استفاده از این شبكه اگر حادثه ای رخ داد، روند ارتباط مدیران بحران در شهر تهران برقرار بماند و امدادگران و سایر ذی نفعان در حوزه های مختلف هلال احمر، شهرداری، آتش نشانی، نیروی انتظامی، رسانه و... بتوانند از ارتباطات مطمئن بهره ببرند.
**انسجام و تكنولوژی
بی تردید عملیاتی ترین ابزار در مواقع بحران و مواقع خاص بی سیم است. نیروهای پلیس و آتش نشانی سال ها است از بی سیم های مركزی خود استفاده می كنند اما كاربرد این تجهیزات به شكل جزیره ای است و فقط به صورت درون گروهی كار می كنند.
ماجرا اما در خصوص بی سیم های شبكه ملی ترانك طور دیگری است: «بی سیم هایی كه در مجموعه های مختلف استفاده می شوند، معمولا در یك محدوده جغرافیایی خاص و توسط كاربران یك مجموعه، ارگان و سازمان می توانند با یكدیگر ارتباط بگیرند كه مانع از انسجام عملیات می شود. در این شرایط نیاز به استفاده از بستری مانند «شبكه ترانك ملی» بیش از پیش احساس می شود. در رادیو ترانك ملی، تكنولوژی و انسجام با یكدیگر تلفیق شده اند. به بیان ساده تر ترانك حلقه اتصال بین تمام مجموعه هاست.»
**صرفه جویی در هزینه
هزینه رادیو ترانك ملی بسیار پایین است. این از نقاط قوت و بسیار مهمی است كه درخصوص این تكنولوژی می توان به آن اشاره كرد: «مجموعه هایی كه برای خودشان بی سیم راه اندازی یا خریداری كرده اند، معمولا برای نگهداری و به روز رسانی این سیستم نیاز به صرف هزینه های هنگفت دارند و این در حالی است كه با استفاده از آن بی سیم ها فقط می توانند با افراد مجموعه خودشان و در یك جغرافیای محدود ارتباط برقرار كنند.
بیك پور ادامه داد: زمانی كه یك شبكه ایجاد می شود، باید ساختمانی برای تجهیزات آن خریداری شود، ساختمان فنی بسازند، تجهیزات فنی تهیه كنند، اتاق ایزوله شود، سیستم تهویه و خنك كننده راه اندازی كنند و خیلی مسائل دیگر. از طرف دیگر معمولا وقتی شبكه رادیویی ایجاد می شود، به هزینه های نگهداری و به روز آوری آن توجه نمی شود. برای نگهداری این شبكه ها به تجهیزات، نیروی انسانی و فضا نیاز است. دستگاه های مرتبط با ایمنی و امنیت و به طور كل كلیه بهره برداران از شبكه های بی سیم در حال حاضر برای ایجاد و نگهداری شبكه های ارتباطی خود به صورت مستقل عمل می كنند و این موجب هدررفت چندین باره منابع مالی و فركانسی كشور برای یك نیاز ثابت می شود.
بیك پور در ادامه به یكی دیگر از اهداف اصلی راه اندازی شبكه ملی ترانك اشاره می كند و می گوید:«ما قصد داشتیم شبكه ای راه بیندازیم كه نیاز تمام بهره برداران بی سیم كشور را در حوزه های مختلف تامین كند و كلیه دستگاه ها بدون هزینه كرد در ساخت، نگهداری و به روز آوری تكنولوژی، با هزینه اندك از مزایای زیر ساخت ایجاد شده استفاده نمایند.
«رادیو ترانك ملی مانند یك خط راه آهن است. روی آن قطاری است كه هر زمان نیاز داشته باشید می توانید وارد واگن خودتان شوید، ارتباط خود را برقرار نمایید و سپس از آن پیاده شوید دیگر نیاز نیست هر كس برای خود یك شبكه راه آهن ایجاد نماید.»
** اولویت های اصلی
«حادثه خبر نمی كند» ضرب المثل معروف و قدیمی است كه مصادیق آن را بارها زندگی روزمره شاهد بوده ایم. زمان وقوع حادثه، هیچ كس خبر ندارد قرار است چه میزان آسیب، از چه سمتی و یا با چه هدفی وارد شود. می آید و می رود و بر حسب شدت و حدت آن هر آنچه را سر راهش باشد، دستخوش تغییر می كند. ذات حادثه، پیش بینی ناپذیر بودن ابعاد آن است.
اما می توان برای رویارویی با حوادث آماده بود و برای این آمادگی نیاز به زیرساخت داریم. زیرساختی كه به واسطه رادیو ترانك ملی مهیا شده است: «زمانی كه می گوییم شبكه ملی، صحبت مان فقط در خصوص تهران نیست. ما از نظر ظرفیت و امكانات، شرایط این را نداشتیم كه بتوانیم در هر 30 استان كشور این شبكه را همزمان راه اندازی كنیم. به همین دلیل یك كار علمی انجام دادیم و بر اساس آن توانستیم استان ها را بر اساس تاریخچه حوادث، زیرساخت های ارتباطی، جمعیت و مسائلی كه با آن رو به رو بوده اند، اولویت بندی كنیم».
بر اساس پژوهش صورت گرفته و میزان خطر پذیری احصاء شده حوزه ارتباطات، در سراسر كشور، چهار استان كرمان و كرمانشاه، خوزستان و مازندران به همراه شهر تهران در اولویت ایجاد شبكه بی سیم قرار گرفتند.
بیك پوردر خصوص پوشش دهی رادیو ترانك ملی در شهرهای اصلی و دیگر شهرهای كشور به خبرنگار ایرنا گفت: «مراحل ایجاد شبكه رادیو ترانك ملی در كل كشور آغاز گردیده است و بر اساس اولویت بندی های صورت گرفته در حال تكمیل است. امید است تا پایان سال جاری شهرهای اصلی این چهار استان و بیش از 70درصد راه ها و جاده های آن ها تحت پوشش این شبكه قرار گیرند.»
**اطمینان از پایداری شبكه
بیك پور در ادامه می گوید: بنا به طراحی های صورت گرفته در شبكه ترانك شهر تهران دو تكنولوژی مختلف و دو زیرساخت مجزا در نظر گرفته شده است تا اطمینان از پایداری شبكه بیشتر شود و احتمال قطعی سرویس به كمترین میزان ممكن برسد.
«در حال حاضر با افتتاح فاز اول شبكه در شهر تهران و حریم پنج كیلومتری آن، پوشش كامل تترا - TETRA – ایجاد شده است. در فاز بعد بر اساس برنامه ریزی های صورت گرفته شبكه دوم بر پایه آخرین تكنولوژی بی سیم (LTE) ایجاد می شود كه امكان ارسال دیتا و تصویر را برای كاربران ایمنی و امنیت - Mission Critica- فراهم می نماید.»
او در ادامه گفت: دولت مرداد ماه سال گذشته مصوبه ای در این خصوص تصویب كرد. بر این اساس وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید از طریق اپراتور، زیرساخت لازم را برای20هزار كاربر بی سیم مدیریت بحران تهران ایجاد كند. شهرداری نیز موظف شد فضای لازم را برای ساخت دكل ها در اختیار قرار دهد.
**35 دكل در تهران
در این میان به دلایل مختلف از جمله تغییرات مدیریتی در شهر تهران این فضا در اختیار اپراتور قرار نگرفته است. به گفته بیك پور، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران همكاری های بسیار خوبی داشته اند و اقدامات موثر و قابل تقدیری انجام داده اند اما متاسفانه این همكاری در بخش های دیگر ایجاد نشد.
زمانی كه شرایط از سوی شهرداری برای اختصاص فضا به رادیو ترانك ملی فراهم نشد، كارگروه ارتباطات و فناوری اطلاعات مدیریت بحران بیكار ننشستند و با استفاده از فضاهای دیگر قدم های مهمی برداشتند: «در حال حاضر توانسته ایم 35 دكل در سراسر تهران راه اندازی كنیم. زمان راه اندازی این سایت ها برای جلوگیری از هدر رفت سرمایه و زمان، تصمیم گرفتیم از تمام اپراتورها استعلام بگیریم و اگر آن ها در مكان های مورد نیاز دكل و سایت با استاندارد های مد نظر ما در اختیار داشتند، دیگر برای آن منطقه هزینه نكنیم. در نهایت از میان سایت های استاندارد تعدادی انتخاب شدند.
**میزان پوشش دهی
بیك پور با توضیح این كه در حال حاضر دسترسی به تكنولوژی صوتی در شهر تهران كامل است، ادامه داد: البته مانند هر شبكه دیگری، رادیو ترانك ملی هم باید تست شود تا بتوان نقاط كور و مشكلات احتمالی آن را پیدا و رفع كرد. تهران شهری است كه اختلاف ارتفاع در آن زیاد است. از نظر معماری نیز ساختار پیچیده ای دارد. یك جا برج چندین طبقه است و قسمتی خانه یك طبقه. برای همین ابجاد پوشش كامل برای این نقطه از كشور كار سختی است. رادیو ملی ترانك نیز مانند هر شبكه دیگری به مرور شكل می گیرد و كامل می شود.
وی در خصوص دكل های مورد نیاز برای پوشش دهی كامل تهران اینطور گفت: ما برای تهران به 168 دكل نیاز داریم تا بتوانیم تمام نقاط پیدا و ناپیدای شهر را به شكل كامل پوشش بدهیم. هر قدر تعداد این آنتن ها بیشتر شود، پوشش دهی نیز بهتر می شود. امیدواریم طی چند ماه آینده، دكل ها را در سطح تهران نصب كنیم. خوشبختانه تجهیزات توسط اپراتور خریداری شده و مشكل ما فضایی است كه دكل ها باید در آن نصب گردد.
**آمادگی برای سرویس دهی به دستگاه ها
بدین ترتیب 15آبان این شبكه راه اندازی شد، اما هنوز مجموعه های مدیریت بحران به صورت عملیاتی از آن استفاده نكرده اند. «برای اولین مرتبه، از طریق همین مصاحبه اعلام می كنیم كه آماده سرویس دهی به دستگاه های مرتبط با حوزه بحران در شهر تهران هستیم. آن ها می توانند درخواست خود را به كارگروه ما و یا شورای هماهنگی مدیریت بحران شهر تهران ارائه دهند و همكاران ما در اولین فرصت، مقدمات لازم را برای استفاده آن ها از این شبكه فراهم خواهند كرد»
علمی*م.ش* 2017
تهران- ایرنا- خود را در موقعیت یك بحران تجسم و تصور كنید كه بر اثر آن تمام خطوط ارتباطی از بین رفته، اینترنت وجود ندارد و هیچ راهی برای تماس نیست. تصور آن هم سخت است اما رادیو ترانك ملی، برای همین موقعیت ها و تسریع در امدادرسانی طراحی شده است.