هفت دهه تلاش برنامه ریزی توسعه در ایران چگونه بود ؟

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، امنیت، دموكراسی، محیط بین الملل و توسعه، توسعه ایران و سپهر فرهنگی اجتماعی و چالش های فرهنگی در كشور از مهم ترین عناوین این همایش یك روزه بود .

**امنیت و دموكراسی در صدر چالش های توسعه ایران است
رئیس همایش توسعه ایران؛ فرصت ها و چالش دراین همایش كه در محل دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، گفت: امنیت، دموكراسی، توسعه منطقه و تعامل با محیط بین الملل در صدر فهرست چالش های توسعه ایران قرار دارد. قلب های بی شماری برای رشد و تعالی ایران می تپد.
حسن حاج قاسم افزود: این همایش جمعی از دانشگاهیان را كنار یكدیگر جمع كرده كه از راه تسهیل در بستر راه های دانشی به منظور نیل هرچه سریع تر در راه توسعه گام برداشته شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران ، حلقه اولیه گردهم آمدن استادان در موسسه طرح هزاره را تحقق سند 1404 دانست و گفت: در موسسه تلاش شده تا با استفاده از مدلی به نام سپهر علل توسعه نیافتگی ایران بررسی شود.
حاج قاسم یادآور شد: مدل سپهر به صورت فرهنگ بنیان است و فرهنگ را از دو بعد مادی و غیر مادی بررسی می كند.
به گفته وی؛ اصل محوری مدل سپهر تعادل میان عناصر با یكدیگر محیط اطراف است كه كمك به بازشناسی باورها، عادات اجتماعی، دین، نماد، زبان و تكنولوژی می كند.
رئیس موسسه طرح هزاره با اشاره به فراهم كردن بستر رویكردهای انتقادی در این موسسه خاطرنشان كرد: اندیشگاه به عرصه متقابل اندیشه ای تأسیس شد كه در بستر رویكرد انتقادی مسائل توسعه ایران را فراهم كند.
حاج قاسم افزود: در موسسه طرح هزاره تمركز بیشتر بر موضوع كاربردی راهبرد محور در توسعه كشور بوده است.

**توسعه بدون امنیت نمی تواند محقق شود
نماینده پیشین ایران در سازمان ملل نیز دراین همایش گفت: در تمامی كشورها سیاست بر مبنای اقتصاد تغییر می كند تا رشد اقتصادی در كشورها بیشتر شود، ایران برای رسیدن به توسعه باید سیاست خود را برای داشتن اقتصاد مطلوب تغییر دهد.
علی خرم درباره امنیت و دموكراسی اظهار كرد: واژه دموكراسی دربرگیرنده مشاركت مردم در تصمیم گیری های جامعه است. برای دموكراسی تا كنون مدل و تعریف های بسیاری ارائه شده كه در همه این تعاریف به قدرت مردمی اشاره مستقیم شده است.
وی افزود: تأثیرات متقابل توسعه و دموكراسی از جمله موضوعات مورد توجه اندیشمندان در چهار دهه گذشته بوده است، بی شك می توان گفت رشد اقتصادی و دموكراسی تأثیر مثبت و مستقیمی بر یكدیگر دارند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینكه توسعه به معنای تكامل و پیشرفت است، یادآورشد: پس از جنگ جهانی و ویرانی های ناشی از آن، توسعه به معنای نوسازی، رشد و صنعتی شدن مصادف شد.
خرم افزود: توسعه همواره با دو بخش سیاسی و اقتصادی مطرح بوده كه معمولا در بخش سیاسی آزادی و توسعه انسانی مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته وی، توسعه انسانی به معنای افزایش رفاه كل جامعه و افزایش كیفیت زندگی انسان ها است، سرانه تولید ناخالص داخلی، امید به زندگی و سواد از جمله مهم ترین شاخص های توسعه انسانی محسوب می شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به نقش امنیت در توسعه خاطرنشان كرد: توسعه بدون امنیت نمی تواند محقق شود چرا كه امكان سرمایه گذاری بدون امنیت و به دنبال آن اعتماد ایجاد نمی شود.
به اعتقاد خرم، زندگی طولانی و سالم، سطح زندگی در شأن و آزادی های فردی از مهم ترین ابعاد توسعه انسانی است، پرورش قابلیت های انسانی مهم ترین هدف توسعه انسانی قلمداد می شود.
وی با اشاره به اینكه رشد تولید ناخالص داخلی به معنای توسعه نیست، اظهار كرد: رشد اقتصادی ابزار است اما توسعه بر اهداف تمركز می كند.

** ایران اعتماد منطقه را بدست آورد
عبدالرحیم كركه آبادی، عضو موسسه طرح هزاره در این همایش درباره توسعه ایران و سپهر فرهنگی و اجتماعی اظهار كرد: در موسسه طرح هزاره با استفاده از مدل سپهر كه یك ابر مدل است به بررسی عوامل توسعه پرداخته شد.
وی با اشاره به نتیجه مدل سپهر در جامعه ایران گفت: جامعه ایرانی باید راست بگوید، دروغ نگوید تا رستگار شود. با صداقت است كه می توان اعتماد اجتماعی را شكل داد و به دنبال آن سرمایه اجتماعی در جامعه ایجاد كرد. كشور ایران به واسطه كسب اعتماد در منطقه می تواند به ارزش های افزوده به نفع جامعه دست یابد.

**سازمان سازی در كشور رواج یافته است
تقی آزاد ارمكی، استاد دانشگاه تهران در ادامه همایش درباره چالش های فرهنگی در جریان توسعه ایران اظهار كرد: توسعه در ایران از زمان رضاشاه تا كنون با چالش های بسیاری رو به رو بوده است.
وی افزود: توسعه در معنای پنهان خود با ایجاد مفهوم دولت-ملت بی اعتنایی به ساز و كار طبقاتی را ایجاد كرد كه درپی این مفهوم توده در جایگاهی ناشایست با چالش های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی قرار می گیرد.
آزاد ارمكی با اشاره به اینكه سازمان توسعه ابزاری برای ارتباط با توده است، یادآورشد: توسعه فراموش شده و سامان توسعه یعنی بروكراسی و برنامه به پروژه اصلی تبدیل شده است، نمایندگان مجلس با طرح قانون و آیین نامه های متفاوت سازمان سازی را رواج داده تا تنها بخش كالبدی جامعه تأمین شود.
وی خاطرنشان كرد: گرانی دلار، مسكن و نابسامانی اجتماعی همه فروپاشی مداوم برنامه های توسعه ایجاد شده كه اگر برنامه توسعه متناوب با نظام اجتماعی تدوین می شد، تحریم نمی توانست تا این اندازه اقتصاد، فرهنگ و سیاست را متحول كند.

** برنامه ششم توسعه به عدالت جنسیتی اشاره كرد
در ادامه همایش اطهره نژادی معاون معاونت برنامه ریزی امور زنان و خانواده ارزیابی برنامه های توسعه كشور در باره جایگاه زنان در جامعه اظهار كرد: در برنامه های توسعه پیش از انقلاب كمتر به توسعه اجتماعی بویژه نگاه برابری جنسیتی توجه شده است.
وی افزود: حضور زنان درجامعه در دوران پهلوی ها با تشكیل سازمان های مردم نهاد گوناگون و افزایش اشتغال زنان بسیار بیشتر شد به گونه ای كه حتی در زمان پهلوی حق رای برای زنان مهیا شد اما از نظر من قوی ترین برنامه توسعه ایران، برنامه ششم پس از انقلاب است كه گفته شده عدالت جنسیتی در جامعه باید مورد بررسی جدی قرار گیرد تا كاهش شكاف جنسیتی در جامعه نیز پر شود.

** برنامه توسعه با شرایط كشور متناسب نیست
سید محمد بهشتی پژوهشگر در حوزه توسعه كشور، در این همایش به ناهماهنگی برنامه های توسعه با نقشه و شرایط كشور اشاره كرد و گفت: برنامه هدفی را مشخص می كند تا از بهترین مسیر و با كمترین منابع به موفقیت دست یافت اما برنامه ریزان در ایران بدون توجه به شرایط جامعه نسبت به طراحی برنامه ها اقدام می كنند.

** توسعه كشور در گرو گفت و گو است
حجت الله میرزایی پژوهشگر نیز در پایان همایش درباره ارزیابی دستاوردهای هفت دهه برنامه ریزی توسعه در ایران اظهار كرد: سازكارهای حضور نهاد جامعه مدنی تصویری دكوری و كاریكاتوری است و برنامه توسعه به مناسكی تبدیل شده كه بدون گفت و گو و ابزار در زمان خاصی انجام می شود. وقتی برنامه كارشناسی در كشور وجود ندارد، خروجی مناسبی نیز ایجاد نمی شود.
وی افزود: افراد بدون صلاحیت مانند نمایندگان مجلس شورای اسلامی بدون داشتن تحصیلات مناسب برای 5 سال كشور تصمیم می گیرند در حالی كه باید برای رسیدن توسعه میان كارشناسان و مسئولان به طور مكرر گفت وگو صورت گیرد.

**9491**1601**