همه افراد شاید به نوعی رعایت نشدن قانون را در سطوح پایین تا بالای جامعه تجربه كرده باشند از صف نانوایی بگیرید كه فردی بدون رعایت صف و تنها به صرف همشهری و هم زبان بودن با نانوا، نانش را می گیرد و می رود و به روی خود نمی آورد كه 10 نفر پشت سر او ایستاده اند و نانوا نیز بدون توجه به حق سایرین، با او همراهی می كند تا مراجعه به ادارات و بانك ها و غیره.
وضع قوانین در هر جامعه ای صرفنظر از ایجاد نظم و جلوگیری از هرج و مرج، برای احقاق حق افراد تدوین می شود، وضع قوانین در همه جوامع بشری از چنان اهمیتی برخوردار است كه برای رعایت نكردن قوانین نیز قوانینی وضع شده است و اجرای قوانین در تمام كشورها یكی از معیارهای سنجش میزان فرهنگ آن كشور به شمار می رود براین اساس هرچه قوانین در یك كشور بیشتر اجرا شود به اصطلاح می گویند، فلان كشور و مردمانش با فرهنگ هستند.
با این وجود در تمام كشورها حتی به اصطلاح با فرهنگ ترین كشورها، در برخی موارد بی قانونی دیده شده است كه گاه عدم رعایت قوانین از سوی مسئولان و گاه از سوی شهروندان رخ داده است. علاوه بر عدم رعایت قوانین از سوی برخی افراد، نكته بسیار مهم نحوه برخورد با این قانون شكنان است تا بار دیگر قانون شكنی از سوی آن ها صورت نگیرد و درس عبرتی برای سایرین شود.
یكی از موارد عدم رعایت قانون كه شاید بارها و بارها در طول شبانه روز با آن مواجه شده ایم، عدم رعایت قوانین مربوط به ترافیك است. پارك های دوبل، توقف خودرو در محل های توقف ممنوع، بوق های سرسام آور، رعایت نكردن حق تقدم، عدم رعایت فاصله طولی، رد كردن چراغ قرمز، رانندگی با سرعت غیر مجاز و سایر قوانین ترافیكی. در برابر عدم رعایت قوانین ترافیكی عوامل بازدارنده ای از جمله دوربین های ثبت تخلفات و حضور فیزیكی ماموران راهور تعریف شده است با این حال هستند افرادی كه همچنان از قانون عبور می كنند.
*ضرب و شتم پلیس راهور در شهرستان بهارستان
شاید در فضای مجازی یا حتی به صورت عینه درگیری بین ماموران راهور با شهروندان را دیده باشید كه شهروندی در حال زدن پلیس راهور است مثل موردی كه اخیرا اتفاق افتاد. 30 آذر 97 در فلكه اول گلستان شهرستان بهارستان، راننده متخلف یك دستگاه خودرو، مأمور پلیس راهور را مورد ضرب و شتم قرار داد.
موضوع از این قرار بود، وقتی پلیس راهور راننده متخلف پراید را اعمال قانون كرد، راننده خودرو، به صورت جنون آمیزی اقدام به ضرب و شتم این مامور كرد.
این فرد خاطی دستگیر و پس از تشكیل پرونده تحویل مقام قضایی شد و شاید در آن لحظه كه مامور راهور را بی مهابا به باد كتك گرفته بود، نمی دانست چه عواقبی در انتظار او است. بی قانونی پشت بی قانونی، علاوه بر اینكه قوانین ترافیكی را رعایت نكردی، پلیس را در حین انجام وظیفه مورد ضرب و شتم هم قرار داده ای.
* ضرب و شتم پلیس كرمان و عواقب آن
فردی، سوم شهریور امسال در مسیر شیراز- دشت ارژن ضمن اهانت به یك مامور پلیس راه، وی را مورد ضرب و شتم قرار داد به نوعی كه انتشار فیلم آن در شبكه های اجتماعی واكنش های بسیاری را برانگیخت. داستان از این قرار بود كه یك خودرو پژو 206 به علت نقص فنی از گشت پلیس كمك می‌خواهد. در همین هنگام یك خودرو لندكروز كه سرعت غیرمجاز داشته است و راننده نتوانسته سرعت خود را كنترل كند از جاده منحرف و واژگون می‌شود. پس از دقایقی یكی از افرادی كه داخل خودرو لندكروز بود با این فكر كه پلیس باعث این حادثه شده است، مامور پلیس را مورد ضرب و شتم قرار می دهد.
در نهایت با سیر مراحل قانونی راننده و متهم پرونده تعرض و هتاكی به مامور پلیس راه استان فارس در دادگاه بدوی در 6 عنوان اتهامی از جمله دو فقره بزه توهین به ماموران، اخلال در نظم و آسایش عمومی، تخریب عمدی البسه نظامی، تمرد نسبت به ماموران هنگام انجام وظیفه، ضرب و جرح عمدی منجر به شكستگی و تهدید مجرم شناخته می شود.
بر اساس رأی صادره از شعبه 101 دادگاه كیفری دو شیراز، اتهامات م – ك متهم 33 ساله این پرونده به علت ایراد ضرب و جرح عمدی منجر به سه فقره شكستگی دندان‌های پیشین مأمور انتظامی به هفت سال و 6 ماه حبس تعزیری و پرداخت دیه مقرر شده تعیین شد.
وی همچنین به لحاظ ارتكاب دو فقره توهین به دو فقره و هر بار به 111 ضربه شلاق محكوم شد. متهم متعرض مامور پلیس راه فارس همچنین به لحاظ انجام تهدید به قتل به سه سال حبس تعزیری و به علت ارتكاب بزه تخریب البسه پلیس به جهار سال حبس تعزیری و از باب اخلال در نظم عمومی و امنیت به 111 ضربه شلاق و یكسال و 6 ماه حبس تعزیری محكوم شد..
وی همچنین به لحاظ تمرد نسبت به ماموران هنگام انجام وظیفه با مجازات یك سال و 6 ماه حبس رو به رو شد.
بر اساس این گزارش، م – ك جمعا به 16 سال حبس و سه بار و هر بار 111 ضربه شلاق و مجازات تكمیلی محرومیت از تصدی وسایل نقلیه سبك و سنگین در سراسر كشور محكوم شد.
در رأی صادره همچنین به استناد مواد 23 و 24 قانون مجازات اسلامی متهم به لحاظ تتمیم و تكمیل مجازات نیز به دو سال محرومیت از رانندگی و دو سال منع اقامت در شیراز محكوم شد.
* ضرب و شتم پلیس راهور توسط نماینده مجلس
مرداد سال 96 نیز یكی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی قصد عبور از مسیر ویژه فرودگاه را داشت كه با ممانعت مامور پلیس راهور روبرو شد. مامور پلیس براساس وظیفه و با توجه به حادثه تروریستی كه در محدود فرودگاه رخ داده بود، موظف به كنترل مدارك هویتی و شناسایی افراد تردد كننده بود. بعد از توقف خودروی سواری این نماینده، وی و همراهانش اقدام به فحاشی و ضرب و شتم مامور پلیس راهور می كنند كه در این حادثه بینی مامور پلیس در ورودی فرودگاه توسط نماینده مجلس شكسته شد.
به دنبال این درگیری، پلیس طی شكایت نامه‌ای خواستار پیگیری قضایی نماینده مجلس شد و در نهایت پرونده قضایی برای وی تشكیل شد.
اما تا كنون با وجود گذشت یك سال از این حادثه هنوز حكمی برای وی صادر نشده است.
*مردم چه می گویند؟
علی محمدی كه فیلم ضرب و شتم مامور راهور در شهرستان بهارستان و استان فارس را دیده است، می گوید: دیدن ضرب و شتم افراد بسیار ناراحت كننده است حال این افراد می خواهد شهروند معمولی باشد و چه مسئول، فرقی نمی كند همه افراد باید مقید به اجرای قانون باشند حال تصور كنید فردی از اجرای قانون تمرد می كند، نه تنها عذرخواهی نكرده و تن به اجرای قانون نمی دهد بلكه اقدام به ضرب و شتم مجری قانون نیز می كند، چنین افرادی سركش هستند و به هیچ عنوان مقید به قانون نیستند بر این اساس باید برخوردهای شدید قانونی با آنها صورت گیرد تا درس عبرتی برای آنها و سایرین باشد.
وی ادامه می دهد: باید اجرای قانون برای این افراد رسانه ای شود تا همگان در جریان عواقب چنین اعمالی قرار گیرند.
رضا احمدی یكی از شهروندان تهرانی در این رابطه به خبر منتشر شده سال گذشته در مورد ضرب و شتم مامور راهور از سوی یك نماینده مجلس اشاره می كند و می گوید: جای تعجب است، نماینده ای كه خودمان انتخاب كردیم و به مجلس فرستادیم باید مقید به اجرای قانون باشد، دست به عملی نه تنها غیر قانونی بلكه غیر انسانی می زند و بینی پلیس وظیفه شناس راهور را می شكند.
وی ادامه می دهد: چنین نمایندگانی صلاحیت ندارند تا در مورد حق و حقوق ما در مجلس شورای اسلامی تصمیم گیری كنند چون خود را برتر از سایر افراد جامعه می دانند و تصور می كنند كه چون نماینده هستند از اجرای قانون مبرا بوده و قانون فقط برای مردم است.
و ی ادامه می دهد: حكم های شهروندان معمولی كه قانون را زیر پا می گذارند به سرعت صادر می شود اما خبری از حكم دستگاه قضایی برای این نماینده مجلس شورای اسلامی منتشر نشده است تا مردم بدانند همه در برابر قانون یكسان هستند و قانون نماینده و غیر نماینده نمی شناسد.
* مجازات توهین و درگیری با ماموران پلیس چیست؟
همه ماموران رسمی، دولتی، انتظامی و نظامی در حین انجام وظیفه در پناه قانون هستند و بر همه واجب است تا با آنها در اجرای قانون همكاری كنند اما در صورتی كه مامور از حدود قانون خارج شود دیگر نیازی به تبعیت از وی وجود ندارد و حتی در برابر رفتار غیرقانونی وی می توان مقاومت كرد اما تا زمانی كه دستور و رفتار ماموران در حدود مقررات و قوانین است، هیچ دلیلی مبنی بر تمرد از آنها وجود نداشته و هرگونه مقاومت اعم از توهین، ضرب و شتم مستوجب مجازات است.
بر اساس ماده 607 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مصوب 1375 هر گونه حمله یا مقاومتی كه با علم و آگاهی نسبت به ماموران دولت در حین انجام وظیفه آنها به عمل آید، تمرد محسوب می‌شود.
بر اساس قانون، مجازات تمرد از ماموران دولتی این گونه است كه هرگاه متمرد به قصد تهدید اسلحه خود را نشان دهد حبس از شش ماه تا دوسال، هرگاه متمرد در حین اقدام دست به اسلحه برد حبس از یك تا سه سال و در سایر موارد حبس از سه ماه تا یك سال محكوم خواهد شد.
از آنجایی كه تمرد از دستور ماموران ممكن است با جرایم دیگری از جمله توهین یا ضرب و جرح مامور همراه شود، قانونگذار در تبصره ماده 607 قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی كرده است كه اگر متمرد در هنگام تمرد مرتكب جرم دیگری هم بشود، به مجازات هر دو جرم محكوم خواهد شد.
هیچ فردی در هیچ مقام و جایگاهی حق ندارد، جز در مواردی كه طبق قانون دفاع مشروع دانسته شده است، اقدام به درگیری یا ضرب و جرح دیگران كند. هرگونه اقدام به حمله یا ضرب و جرح دیگران، ممنوع است و چنانچه موجب سرخی، كبودی، شكستگی یا جرح فرد شود، علاوه بر مجازات، مستوجب پرداخت دیه هم است.
بر این اساس در ماده 614 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) در این خصوص ابتدا به ذكر موارد ضرب و جرح پرداخته و آورده است هر فردی عمدا به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد كه موجب نقصان یا شكستن یا از كارافتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یكی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی‌علیه شود، در ابتدا آن را مستوجب قصاص دانسته است و در ادامه تاكید كرده در مواردی كه قصاص امكان نداشته باشد، چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتكب یا دیگران شود به 2 تا 5 حبس محكوم خواهد شد.
البته قانونگذار از جنبه خصوصی جرم هم غافل نبوده و گفته است كه در صورت درخواست مجنی علیه مرتكب به پرداخت دیه نیز محكوم می‌شود.
گر چه هر گونه ضرب و جرح نسبت به هر كدام از آحاد جامعه ممكن است رخ بدهد اما به طور كلی اگر ضرب و جرح نسبت به ماموران دولتی و آن هم در حین انجام وظیفه باشد، به تبع، اخلال در نظم و امنیت جامعه تلقی می‌شود و قانون به سادگی نمی تواند از كنار آن رد شود و همان طور كه گفته شده، قانونگذار چنین رفتاری را مشمول مجازات زیادی دانسته است.
بر اساس ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیزات) هر فردی با توجه به سمت از جمله كاركنان وزارتخانه‌ها، موسسات و شركت‌های دولتی و شهرداری ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین كند به 3 تا 6 ماه حبس یا تا ۷۴ ضربه شلاق یا 50 هزار تا یك میلیون ریال جزای نقدی محكوم می‌شود.
* پلیس راهور چه می گوید؟
سرهنگ محمد ترحمی، رئیس اداره حقوقی پلیس راهور در گفت و گو با خبرنگار انتظامی ایرنا گفت: بر اساس بند 12 ماده 4 قانون نیروی انتظامی، ماموران ناجا به ویژه ماموران راهور، مسئول اجرای قوانین ترافیكی هستند. از آن جایی كه تخلف از مقررات ریشه و كلید بسیاری از تصادفات است و تخطی از مقررات خط قرمز پلیس است، پلیس با بی قانونی برخورد خواهد كرد چرا كه قانون شكنی جان شهروندان را تهدید می كند بر این اساس رعایت قوانین از اولویت های پلیس است.
وی اضافه كرد: قانونگذار در ماده 576 قانون مجازات اسلامی، جرم انگاری كرده است و بر اساس آن هیچ فردی نمی تواند مانع اجرای عوامل اجرای قانون مثل پلیس شود در این راستا چنانچه كسی در برابر اجرای قانون مقاومت كند برابر مواد قانونی 607 و 609 قانون مجازات اسلامی با وی برخورد می شود.
ترحمی گفت: طبق ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ ركیك چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا 50 هزار تا یك میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود و بر طبق ماده ۶۰۹ قانون فوق نیز هر فردی یكی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهوری یا وزرا یا یكی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات را در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین كند به سه تا شش ماه حبس یا ۷۴ ضربه شلاق یا50 هزار تا یك میلیون ریال جزای نقدی محكوم می شود.
وی اضافه كرد: همچنین بر اساس اصل 22 قانون اساسی، حیثیت، جان، مال، حقوق، مسكن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی كه قانون تجویز كند.
معاون حقوقی پلیس راهور نیروی انتظامی گفت: این گونه جرایم از جمله جرایئم غیر قابل گذشت و مهم تلقی می شود بر این اساس در چنین شرایطی اگر همكاران ما از حق شخصی خود گذشت كنند، پلیس از بخش عمومی جرم گذشت نخواهد كرد.
سرهنگ ترحمی اضافه كرد: باید شهروندان را به سمت قانون پذیری سوق دهیم و در این بین فرقی نمی كند، افراد شغل و جایگاهشان چیست چرا كه همه باید به قانون احترام بگذارند و مقید به اجرای آن باشند. همان طور كه در اصل 19 قانون اساسی آمده است مردم ایران از هر قوم و قبیله كه باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود.
به گفته وی تمام پرونده های مرتبط به ضرب و شتم ماموران راهور در دستگاه قضایی پیگیری شده و به نتیجه رسیده است.
سرهنگ ترحمی در پاسخ به سوال ایرنا درباره صدور حكم نماینده ای كه مرداد سال گذشته یكی از ماموران راهور را مورد ضرب و شتم قرار داد، گفت: هنوز حكمی برای وی صادر نشده است اما نیروی انتظامی از حق قانونی خود یعنی بخش عمومی جرم گذشت نخواهد كرد و پیگیر این موضوع است.
گزارش از : معصومه نیكنام
اجتمام *9105 * 3063
تهران- ایرنا- بی قانونی را از هر طرف كه نگاه كنی، غیر قابل تحمل و ناراحت كننده است حتی برای قانون شكنان، چه این بی قانونی از سوی ماموران قانون صورت گیرد و چه از سوی شهروندان. هر فردی با هر سطح و جایگاهی نمی تواند در برابر بی قانونی تاب بیاورد و هیچ نگوید.
