چرا قيمت دلار به كانال 12 هزار توماني وارد نشد؟

شايد بتوان گفت روز يكشنبه، دلار نوساني‌ترين روز معاملاتي از اوايل دي‌ماه را تجربه كرد. با اين حال، همچنان نتوانست به بالاي مرز 12 هزار توماني برسد. اكثر فعالان بازار ارز، مقابله بازارساز با نوسان‌گيران را متغير اثرگذاري دانستند كه منجر به تغيير مسير دلار از ابتداي اين روز تا بعد از ظهر شد. به باور شماري از فعالان، بازارساز از يك سو اقدام به عرضه حواله دِرهم كرد و از سوي ديگر، عرضه ارز از كانال صرافي‌هاي منتخب را نيز افزايش داد.
البته در اين ميان، برخي معامله‌گران نيز باور داشتند بيش از عرضه بازارساز، خروج نوسان‌گيران پيش از ورود دلار به كانال 12 هزار تومان، عامل معكوس شدن جهت حركت دلار بوده است. اين عده مي‌گويند نوسان‌گيران با تصور اينكه بازارساز به خروج دلار از مرز 11 هزار توماني حساس است، در محدوده 11 هزار و 900 توماني فروش‌هاي خود را بالا بردند.
به هر حال، نوسانات روزهاي گذشته نرخ ارز و به ثبات رسيدن مجدد بازار، بار ديگر نشان داد بانك مركزي به‌عنوان بازارساز حوزه ارز، نبض نرخ‌ها را در دست داد و اجازه نوسانات شديد و افزايش غيرمنطقي قيمت‌ها را نمي‌دهد.

رضا تركاشوند، دبيركل كانون صرافان پيش از اين در گفت‌وگو با ايرناپلاس گفته بود: مديريت بانك مركزي در حوزه كنترل نقدينگي و گردش نقدينگي ريالي، تعريف و مديريت تقاضا در بازار و همچنين مديريت عرضه، باعث شده امكان رشد قيمت ارز تا حدي كنترل شود و سفته‌بازي‌ها به مقدار زيادي كاهش يابد.
به گفته او، تدابيري انديشيده شده تا صادركنندگان بتوانند ارز خود را در داخل و خارج از كشور به صراف‌ها و بانك‌ها بفروشند. اين تصميم باعث شده تا عرضه در بازار نسبتاً زياد شود، تقاضا را پوشش داده و نرخ‌ها را كنترل كند.

*تسهيل خريد ارز صادركنندگان
تركاشوند درباره خريد ارز از صادركننده‌ها در خارج از كشور اظهار كرد: خريد ارز در خارج از كشور را براي بانك‌ها و صرافي‌هاي بانكي، مجاز اعلام كردند و صادركنندگان خرد، مراجعه خوبي براي فروش ارز خود داشتند. اكنون عرضه ارز توسط صادركنندگان خرد در حد زير يك ميليون يورو در بازار مشهود است، به‌طوري كه برخي اوقات صرافي‌ها و بانك‌ها امكان خريد ندارند، زيرا خريد آن‌ها زياد شده و فروش آن‌ها كاهش مي‌يابد.

*خريد و فروش ارز ضابطه‌مند شود
دبيركل كانون صرافان درباره تأثير برخوردهاي قهري گفت: مسئولان بارها تأكيد كرده‌اند كه در وضعيت جنگ ارزي هستيم و در اين رابطه نمي‌توان تعارف كرد. هر چند گاهي به‌علت ملاحظات سياسي، روي اين مسئله تأكيد زيادي نمي‌شود، اما واقعيت اين است كه دشمنان ما هر چه توان دارند، به كار گرفته‌اند تا ما را محدود كنند. ما نيز متقابلاً بايد تدابيري بينديشيم تا بتوانيم فضا را كنترل كنيم.
دبيركل كانون صرافان در اين رابطه افزود: در داخل كشور، عرضه ارز به‌صورت اسكناس و خريد و فروش آن بايد قانون‌مند شود و صرفاً در چارچوب صرافي‌ها صورت گيرد.
تركاشوند درباره وضعيت بازار ارز در پايان سال 1397 اظهار كرد: پيش‌بيني بازار بايد با فاكتورهاي مختلف تحليل بنيادين صورت گيرد. اين در حالي است كه وضعيت پلت‌فرم‌هاي سياسي منطقه خيلي قابل تعريف نيست. بنابراين اما و اگرهاي زيادي در اين زمينه وجود دارد و بازار قابل پيش‌بيني نيست. اگر بانك مركزي و دولت بتوانند تنش‌ها را كنترل كنند، ارز در همين قيمت خواهد ماند يا حتي پايين‌تر نيز خواهد آمد.

*بازار ارز در اختيار دولت است
احمد اناركي محمدي، عضو كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي نيز در گفت‌وگو با ايرناپلاس گفته بود كه بازار ارز در اختيار دولت است و قطعاً دولت مي‌تواند در اين زمينه تعيين‌كننده باشد، منتها بايد مانند هميشه ارز در اختيار داشته باشد. هنگامي كه 55 ميليارد ارز حاصل از صادرات نفت در اختيار دولت است و قطعاً مي‌تواند نسبت به تنظيم بازار ارز نيز اقدام كند.
اناركي محمدي درباره وضعيت نرخ ارز در پايان سال جاري گفت: اميدواريم بشود نرخ كنوني را نگاه داريم. لازم است به جامعه نيز اميد داده شود. همچنين براي جلوگيري از سوداگري‌ها و سوءاستفاده‌ها، لازم است دولت بتواند در پايان سال قيمت ارز را ثابت نگاه دارد. همواره در پايان سال ميلادي، قدري افزايش نرخ ارز را شاهد بوده‌ايم و در پايان سال شمسي نيز با توجه به انجام سفرها، چنين اتفاقي رخ مي‌دهد. اميدواريم دولت بتواند قيمت واقعي ارز را نگاه دارد.

*كنترل بازار يا سركوب نرخ
وي درباره حجم منابع و مصارف ارزي كشور گفت: بيش از 40 ميليارد دلار در سال از محل صادرات غيرنفتي وارد كشور شده كه تقريباً به همين ميزان نيز واردات كالا داشته‌ايم و اين نسبت تقريباً برابر بوده است. در عين حال، 55 ميليارد دلار ارز ناشي از صادرات نفت داشتيم كه اين بخش مي‌تواند بازار را تنظيم كند.
اناركي محمدي با تأكيد بر اينكه با عنايت به شرايطي كه بر كشور حكم‌فرماست، سركوب نرخ ارز قطعاً نمي‌تواند پاسخگو باشد، اظهار كرد: اين سركوب در نقطه‌اي تمام مي‌شود و ارز قيمت كاذب خود را از دست داده، قيمت واقعي خود را پيدا كرده و افزايش مي‌يابد.

*نرخ‌ها به هم نزديك شود
به گفته اين عضو كميسيون اقتصادي مجلس، قيمت ارز مهم نيست، بلكه تثبيت اين نرخ است كه اهميت دارد. زيرا باعث مي‌شود بتوانيم برنامه‌ريزي و تصميم‌گيري كنيم، وگرنه نوسان قيمت ارز مي‌تواند خسارتي جبران‌ناپذير به بخش توليدي و سرمايه‌گذاري وارد كند. اگر دولت بتواند يك قيمت تثبيت شده از نرخ ارز و نزديك به قيمت واقعي ارائه كند، اين كار بسيار مهم و اثرگذار است.
وي با اشاره به چند نرخي كه اكنون براي ارز وجود دارد، گفت: فاصله بين ارزهاي آزاد نيز خيلي مهم است. اكنون ارز 4200 توماني، نيمايي، سنا و ارز بازار سياه را داريم. هر چقدر فاصله اين نرخ‌ها بيشتر باشد، رانت بيشتري نيز ايجاد مي‌شود و هزينه‌هاي ما نيز بالا مي‌رود. لازم است اين فاصله‌ها كاهش يابد و به يك قيمت مطلوب و معقول دست يابيم.

*مقابله موفق با هيجانات بازار
بانك مركزي از ابزارهاي كافي براي كنترل نرخ‌ ارز برخوردار است. در دوره مديريت جديد نيز با اتخاذ تصميماتي جهت سهولت خريد ارز از صادركننده‌ها، كنترل سرعت گردش پول در جامعه و همچنين همكاري با نهادهاي ديگر و كنترل اقدامات نوسان‌‌گيران و مقابله با آن‌ها، موفق شده تا حد زيادي جلوي نوسانات قيمت‌ها در بازار ارز را بگيرد و شاهديم كه چند ماه است نرخ‌ها در اين بازار از ثبات نسبي برخوردارند. البته بيش از آنكه عوامل بنيادين جدي در ايجاد نوسانات ياد شده نقش داشته باشد، به بهانه‌هايي از جمله تحريم‌ها، دشواري ورود ارز به داخل كشور، تنش‌هاي منطقه‌اي و... در بازار رخ مي‌داد.

گزارش از حامد حيدري
*اداره كل اخبار چندرسانه اي*ايرناپلاس*