به گزارش گروه نشريات خبري؛ هايكو ماس، جرمي هانت و ژان ايو لودريان، وزيران خارجه آلمان، انگليس و فرانسه بيانيه اي مشترك پيرامون سازوكار مالي ويژه اروپا براي ايران دادند. در متن اين بيانيه به نكاتي مانند تعهد جمهوري اسلامي ايران به برجام و توجه به قوانين و سازوكارهاي 'گروه ويژه اقدام مالي' (FATF) اشاره شده است.
نهادي كه قرار است مبادلات مالي و تجاري ميان شركت‌هاي اروپايي و بخش خصوصي و دولتي ايران را تسهيل كند و از پيامدهاي تحريمهاي امريكا دور نگه دارد «اينستكس» (INSTEX) ناميده شده است. اين نام مخفف عبارت(Instrument for Supporting Trade Exchanges) يعني ابزار حمايت از مبادلات تجاري است. پيشتر اين سازوكار ويژه مالي «اس پي وي» ناميده مي‌شد و اين در حالي است كه اين تغيير نام صرفاً براي طرح عنواني دقيق‌تر از شركتي صورت گرفته كه قرار است تحت عنوان «اينستكس» در فرانسه آغاز به كار كند.
به گزارش تارنماي عصر ايران وزير خارجه كشورمان پس از اعلام ساز و كار مالي ويژه اروپا با ايران، در توئيتي نوشت: ايران از INSTEX ( ساز و كار ويژه مالي اروپا و ايران ) - گام بسيار پر تاخير اول - در اجراي تعهدات مي ۲۰۱۸ اعضاي اروپايي برجام براي حفظ برجام با تضمين بهره مندي ايرانيان از مزاياي اين توافق پس از اعمال مجدد تحريم غيرقانوني آمريكا استقبال مي كند ما براي تعامل سازنده با اروپا با شرايط برابر و احترام متقابل آماده هستيم.
اين اقدام اتحاديه اروپا بازتاب بسيار وسيعي در فضاي سياسي و رسانه اي كشورمان به همراه داشته است. به طوري كه امروز تقريبا تمامي رسانه ها (از هر طيف و جناحي) به عنوان مهمترين موضوع به آن پرداخته اند.
در اين ميان رسانه هاي اصلاح طلب ضمن استقبال از اين سازوكار، بر منافع آن براي كشورمان تاكيد كرده اند. 'ابعاد سياسي اين اقدام اروپا'، 'لزوم حمايت از عملكرد دولت در عرصه ديپلماسي ' و 'چالش ها و محدوديت هاي كانال تجاري اروپا' ديگر محورهاي مطرح شده از سوي رسانه هاي اصلاح طلب مي باشد.
در مقابل رسانه هاي اصولگرا، حول تنها محور كلي 'بي ثمري اين سازوكار و تبعات آن براي كشور' به طرح ادعاهاي خود پرداختند.
رسانه هاي اصلاح طلب
---------------------
** منافع INSTEX براي ايران
به گزارش ايسنا علي اكبر صالحي رييس سازمان انرژي اتمي در حاشيه بازديد از نمايشگاه دست آوردهاي چهل ساله صنعت هسته‌اي كشور، ثبت 'اينستكس' از سوي كشورهاي اروپايي را 'اميدوار كننده' خواند و گفت: انتظار داريم اروپايي‌ها قدم‌هاي نهايي را با شتاب بيشتري بردارند.
وب كلايتون مك لافلين استاد علوم سياسي، اقتصاد بين‌الملل، سياست خارجي و روابط بين‌الملل دانشگاه كانزاس آمريكا در گفت و گو با ايلنا گفت: با توجه به گفته‌هاي مقام‌هاي اروپايي كه نشان از عزم راسخ اروپاييان براي ادامه تجارت با ايران دارد، بعيد مي‌دانم تهديدهاي آمريكا عليه اين ساز و كار خيلي جدي باشد و بتواند مانعي جدي براي ادامه تجارت با ايران تلقي شود؛ چراكه اروپا با طراحي و ثبت اين سازو كار نشان داد كه براي ادامه تجارت با ايران مصمم است. من معتقدم كه اين ساز و كار براي تجارت و مبادلات مالي مي‌تواند بسيار مفيد باشد اما حالا چالشي براي آمريكا با اجرايي شدن اين ساز و كار شكل مي‌گيرد و آن اين است كه در اين صورت تحريم‌ها چقدر مي‌تواند در تحقق هدف آمريكا براي افزايش فشار بر ايران مفيد باشد. بنظر من با اجرايي شدن اين ساز و كار تحريم‌ها ديگر نمي‌تواند اجرا شود و كارآيي خود را از دست مي‌دهد.
روزنامه آرمان در تيتر يك خود با عنوان'سايه روشن‌هاي كانال مالي اروپا به ايران' نوشت: اين اقدام اروپا جداي از ابعاد منطقه‌اي و بين‌المللي در كوتاه مدت و بلندمدت و بالابردن پرستيژ اتحاديه در مقابل آمريكا و شريكانشان در نقاط ديگر جهان، از اين نظر براي ايران مهم است كه بتواند منافع اقتصادي اش را در چارچوب برجام تأمين كند. در يك جمله براي ايران مهم است كه بتواند همانند دوراني كه آمريكا عضو برجام بود، نفت خود را به فروش برساند و پول حاصل از آن را نيز به آساني دريافت كند.
آرمان در مطلبي ديگر نوشت: با راه‌اندازي اين كانال علاوه بر اينكه تعداد زيادي از شركت‌هاي كوچك و متوسط اروپايي وارد ايران مي‌شوند و نگراني از تامين كالاهاي اساسي از بين مي رود، به گفته كارشناسان بازار ارز تحت تاثير جو رواني آرام مي‌گيرد و ثبات و رونق به اقتصاد كشور بازمي‌گردد.
غلامرضا نظربلند اقتصاددان در گفت و گو با شرق نوشت: SPV-INSTEX يك كانال مالي چندفازي است كه فاز اول آن بر مبناي اولويت بندي پوشش مواد غذايي و محصولات كشاورزي و اقلام دارويي و كالاهاي پزشكي قرار دارد اما در فازهاي بعدي اقلام ديگر را نيز شامل خواهد شد اگر قرار بود فقط به تأمين اقلام دارويي و غذايي خلاصه شود، لازم نبود شش ماه روي طراحي سازه فني و پلتفرم مالي آن كه مبتني بر آخرين نوآوري‌هاي مالي مدرن است، زمان صرف شود.
شرق در تحليلي نوشت: احتمالا شركت‌هاي اروپايي در ابتدا با نوعي محافظه‌كاري وارد اين سازوكار خواهند شد؛ اما به‌تدريج و در صورت دوام، اين اتفاق سياسي مهم به يك مدل تازه در مراودات جهاني تبديل مي‌شود...ايستادگي ايران بر حقوق خود در برجام و تأييد پايبندي كشورمان از سوي آژانس انرژي اتمي، باعث خواهد شد مشروعيت ايران براي داد‌و‌ستد‌هاي بين‌المللي با وجود تحريمهاي آمريكا افزايش يابد.
در بخشي از يادداشت روزنامه اعتماد با تاكيد بر اين كه اين سازوكار مقدمتا مانع بدتر شدن شرايط مي شود و در صورت تامين شرايط لازم از سوي اروپا و ايران در مرحله بعد ممكن است به تضعيف جدي تحريم ها كمك كند، آمده است: اگر بپذيريم كه سياست و ديپلماسي يعني عمل بر مبناي واقعيات و كار در حوزه ممكنات، بايد قبول كنيم كه‌با وجود تمام ضعف‌هاي سازوكار پيشنهادي، مسيري كه تاكنون وزارت خارجه پيموده، همچنان بهترين مسير ممكن است و نقد آن تنها در صورت ارايه بديل سياستي قابل اعتنا خواهد بود. در غير اين صورت نمي‌تواند چيزي بيشتر از عيب‌جويي‌هاي جناحي و محفلي باشد كه در اين شرايط مخرب‌ترين عمل ممكن است. حتي اگر تصور كنيم اين سازوكار حاصل اقتصادي چنداني نخواهد داشت، در اين شرايط ما نياز داريم حمايت سياسي ديگر كشورها را حفظ كنيم. در غير اين صورت تيم ترامپ از انزوا خارج و دستش براي لطمه زدن به ما بيش از پيش باز خواهد شد.
رضا حمزه لو، عضو اتاق بازرگاني تهران در گفت و گو با خبرنگار انتخاب مي گويد: اين، يقينا در گردش ارزي كشور اثر مي‌گذارد و شكي نيست كه باعث بهبود مي‌شود...اگر در اين مسئله نفت و كالاهاي نفتي هم گنجانده شود و شركت هاي اروپايي نفت ما را هم بخرند، حجم گردشي كه در spv اتفاق مي‌افتد، حجم بالايي است و در نتيجه در كنترل و كاهش قيمت ارز به شدت تاثيرگذار است و درآمد ارزي كشور را بسيار افزايش مي‌دهد.
سيد رضي حاجي آقاميري عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني تهران در گفت و گويي با تارنماي انتخاب ضمن بيان اين كه ثبت سازوكار مالي اروپا و ايران، مسكني بود بر التهابي كه در ايران به وجود آمده بود، خاطرنشان كرد: در قبال ثبت اين سازوكار، از طرف اروپايي ها الزام تصويب fatf خاطرنشان شده است. يعني تا زماني كه اين اتفاق رخ نداده، اين سازوكار هم نمي تواند كارش را به درستي انجام دهد. يعني داد ستد با اروپا حتي اگر با يورو و خارج از سيطره امريكا باشد، بايد موضوع شفافيت پولشويي در آن لحاظ شده باشد. بنابراين اتفاقي كه افتاده اين است كه اروپايي ها قدم ابتدايي را برداشته اند كه ثابت كنند ما مي خواهيم اين كار را انجام دهيم.
تارنماي خبرآنلاين در گزارشي به نقل از آلبرت بغزيان، استاد دانشگاه نوشت: صفحه سياست ايران در نظام بين المللي صفحه‌اي پويا و در حال تغيير است، اگر با خروج ترامپ از برجام در ارديبهشت ماه سال جاري ابتكار عمل در اختيار اين كشور ناراضي از برجام قرار گرفت، امروز با برقراري كانال مالي ايران و اروپا، بار ديگر توپ وارد زمين ايران شد....از پس خروج آمريكا از برجام، اتفاق بزرگي رخ داده و ايران بار ديگر توانسته موقعيت خود را در بازار جهاني تثبيت كند، اينكه ايران بتواند 5 كشور بزرگ جهان را مجاب به حفظ برجام كند دستاورد كمي نيست.
** ابعاد سياسي اين اقدام اروپا
در بخشي از يادداشت روزنامه آرمان مي خوانيم: آنچه اكنون مي توان درباره آن نظر داد، فقط از بعد سياسي است كه اتحاديه اروپا به آمريكا اعلام مي كند اراده سياسي براي اينكه مسيري باز كند كه ما همچنان برجام را زنده نگه داريم و دو طرف اتحاديه اروپا و ايران تلاش كنند كه موانع موجود را بردارند تا اين مسير هموارتر شود، وجود دارد.
اين روزنامه در يادداشتي ديگر تاكيد مي كند: به نظر مي‌رسد «اينستكس» از نظر سياسي موفقيت بيشتري دارد به دليل اينكه لااقل نشان مي‌دهد اروپا در برابر فشار آمريكا مي‌خواهد مقاومت كند ولو اينكه توانش محدود است.
آرمان همچنين در يادداشتي ديگر نوشت: اروپايي‌ها با ايجاد اين كانال مالي علاوه بر اينكه نيت خود مبني بر احياي برجام را به طور عملي به نمايان ساختند، نشان دادند كه در برابر زورگويي‌هاي آمريكا هم متحد شده‌اند و اين آمريكاست كه بايد خود را با نظام جهاني هماهنگ كند.
غلامحسين دواني، عضو جامعه حسابداران رسمي ايران در گفت و گو با شرق اظهار داشت: شايد مهم ترين موضوع اجرائي و عملياتي‌شدن اين سازوكار به معني آن باشد كه اروپا ديگر از امرونهي‌كردن آمريكا خسته شده است و اين اقدامي است كه اتحاديه اروپا بعد از جنگ دوم جهاني در تضاد با منافع آمريكا از آن حمايت مي‌كند.
'دهن‌كجي اروپا به دلار' تيتر يك روزنامه اعتماد است كه در ذيل آن مي خوانيم: در حوزه سياسي بيشترين تمركز مباحث بر برداشته شدن نخستين گام از سوي اروپا براي استقلال تجاري از چرخه دلار و خارج شدن تدريجي ولو آرام از سايه هژموني امريكا بود... اسفنديار باتمانقليج، كارشناس مسائل اقتصادي مقيم لندن در مطلبي براي بلومبرگ به بررسي ابعاد سياسي اين توافق پرداخت و چنين تحليل كرد: اجرايي شدن اين ساز و كار چند ماه طول خواهد كشيد اما ثبت آن اقدامي بسيار مهم در تلاش‌هاي اروپا براي مقابله با قدرت اقتصادي امريكاست. سرعت قابل‌توجهي كه در سايه آن اين ساز و كار شكل گرفت نشان‌دهنده حس ضرورتي است كه اروپا براي استقلال از امريكا احساس مي‌كند...الي گرانمايه، تحليلگر ارشد مسائل ايران نيز به شكل‌گيري تيم‌هايي منسجم و يكدست در وزارتخانه‌هاي اروپايي براي مقابله با تحريمهاي امريكا به عنوان يك ابزار سياسي اشاره كرده و مي‌نويسد: هيچ‌كس توهم اين را ندارد كه ساز و كار مالي ثبت شده يك فرصت طلايي است اما اين ساز و كار مي‌تواند آغاز پاسخي محكم‌تر به امريكا باشد.
اعتماد در مطلب ديگري نوشت: از نظر سياسي، ايجاد اين سازوكار تاكيدي بر عزم اروپا به ادامه دفاع از برجام است كه ريشه در تلاش اروپا براي اعمال حاكميت اقتصادي خود در برابر امريكا و حفظ امنيت خود از طريق حفظ ثبات منطقه همجوار، يعني خاورميانه، دارد... به‌علاوه، اتحاديه اروپا كه در مسير تلاش براي حفظ و انسجام بيشتر و از جمله اعتلاي سياست خارجي واحد اروپايي است، به موفقيت در اين حوزه كه از 2003 شروع شده، نياز دارد. شكست اروپا در اين مورد شكستي اساسي براي اتحاديه و سياست خارجي در حال شكل‌گيري آن با آثار بسيار سوء براي موجوديت اتحاديه خواهد بود.
به گزارش بهارنيوز، علي مطهري، نايب رييس مجلس شوراي اسلامي در گفت و گو با ايرنا گفت: اروپايي ها با اين كار مي خواهند در مقابل سياست هاي آمريكا از خودشان استقلال نشان دهند.
خبرآنلاين در تحليلي نوشت: راه اندازي ساز و كار مالي اتحاديه اروپا نشان حيات برجام است، اين معاهده حالا بايد به معاهده شش منهاي يك شهرت يابد تا معلوم شود دوران تكروي حتي براي آمريكايي كه سالهاست فخر فروشي به ديگر كشورها را به عادتي مالوف براي خود بدل كرده است، سپري شده است. آمريكا،انگلستان، فرانسه، روسيه و چين،پنج عضو شوراي امنيت و آلمان،كشورهايي بودند كه زير چتر عنوان پنج به علاوه يك مذاكره با ايران را كليد زدند حالا اما شش منهاي يك كاركرد خود را به رخ جهان مي كشد تا انزواي ترامپ كامل‌تر از پيش شود.
** لزوم پيوستن هرچه سريعتر ايران به FATF
به نوشته آرمان، اين اميد را مي‌توان داشت تا لوايح FATF در مجمع تشخيص مصلحت نظام به تصويب برسد و اجرايي شود. به نظر مي‌رسد كه روند فعلي و مواضع كلي در كشور و مجمع تشخيص در رابطه با پالرمو و CFT مثبت و رو به جلوست. اين امر مي‌تواند پشتيباني قوي براي سياست بين‌المللي ايران تلقي شود، زيرا نظر مثبت و اعتمادي كه اروپا به ايران پيدا كرده است مي‌تواند در برابر فشارهاي آمريكا، قابل توجه باشد و از سويي اين حسن همكاري، برخي از مشكلات اقصادي و اجتماعي داخلي را نيز رفع خواهد كرد.
آرمان در يادداشتي نيز تاكيد كرد: عزم‌ها از سوي اروپايي براي اجرايي شدن مسير جديد مالي جدي است و براي همين مقامات و رهبران سياسي كشورمان بايد بيش از هر چيز، اين ابزار مالي را جدي بگيرند و به سهم خود سيگنال‌ها و گام‌هاي جدي براي عملياتي‌تر شدن بيشتر اين سازوكار بدهند. تاييد هر چه سريعتر FATF مي‌تواند از جمله اين گام‌ها باشد.
علي‌اكبر فرازي، ديپلمات پيشين ايران در اروپا در يادداشتي در روزنامه ايران نوشت: در شرايطي كه به نظر مي‌رسد اروپا با هدف حفظ برجام گام اول را برداشته است، جمهوري اسلامي بايد ضمن پيگيري مستمر و فني اجراي اين سازوكار و واداشتن اروپايي‌ها به انجام تام و تمام وظايف شان، خود نيز موضوع تصويب لوايح چهارگانه «اف اي تي اف» را به جد در دستور كار قرار دهد تا حداقل موانع داخلي در مسير مناسبات تجاري‌اش با جهان غرب وجود نداشته باشد.
روزنامه شرق نيز در گزارشي ضمن اشاره به اين كه در بيانيه «instex» سه كشور انگليس، آلمان و فرانسه از ايران خواستند تا لوايح مربوط به FATF را اجرائي كند، ليست مفصلي از موافقان و مخالفان FATF را در داخل كشور منتشر كرده است.
تارنماي نامه نيوز ضمن انتشار اينفوگرافي براي نشان دادن چگونگي كار كردن اين كانال نوشت:روي كاغذ، قرار است اين ساز و كار كه دو شعبه اروپايي و ايراني دارد، حساب شركت‌هاي بدهكار و بستانكار در دو طرف را تسويه كند.
** لزوم حمايت از عملكرد دولت در عرصه ديپلماسي
اعتماد در يادداشتي نوشت: هر چند بايد منتظر ماند تا ابعاد ساز و كار مالي اروپا موسوم به spv با اجرايي شدن مشخص و ميزان بهره‌مندي‌مان از آن مسجل شود ولي ثبت اين مراوده مالي گام مهمي براي احيا و تقويت برجام است و بايد از آن استقبال كرد... ما بايد با صبر و حوصله ضمن استقبال از اقدام اروپا به هر اقدام استقلال‌طلبانه ديگر در برابر امريكا دامن بزنيم.
نگارنده در بخش ديگر افزود: مگر مبارزه با جهانخواري امريكا هميشه با تندي و شعار و انقلابيگري تعريف مي‌شود؟ نزديك به چهل سال مردانه با روش‌هاي گوناگون جلوي امريكا ايستاده‌ايم يكبار هم راه ديپلماسي و يارگيري را ادامه دهيم و بگذاريم تا اين روش هم ثمرات خود را نشان دهد، روشي كه كمترين هزينه‌ها را در بر دارد و انزواي امريكا را هدف قرار داده است. فرزندان ملت در وزارت خارجه با كوله‌باري از تجربه و تحت شديدترين فشارها و مطابق با اراده و تمايل مردم جلودار مبارزه سياسي و ديپلماتيك با امريكا شده‌اند و تنها از طريق حمايت حداكثري داخلي امكان پيروزي‌شان ميسر است آيا مخالفان دولت خداي‌ناكرده مخالف موفقيت آنها هستند؟
روزنامه آرمان در يادداشتي نوشت: با اينكه برخي گروه‌هاي داخل كشور آمريكا را بزرگ‌ترين دشمن تاريخ ايران مي‌دانند، اما مشخص نيست چرا همگام با آنها حركت مي‌كنند. در حال حاضر تمام كشورها و گروه‌هاي جهان به جز آمريكا و دست‌نشانده‌شان در منطقه كه دشمن‌هاي ايران تلقي مي‌شوند، خواهان برقراري اين ساز و كار مالي هستند. توجه به همين موضوع كافي است تا متوجه شويم منفعت ايران هم در گشايش چنين كانالي است؛ اما برخي گروه‌هاي در داخل كشور صرف مخالفت با دولت روحاني، منافع ملي را در تيرراس قرار داده‌اند تا در داخل كشور هم شاهد ظهور «ترامپ»هايي باشيم.
** چالش ها و محدوديت هاي كانال تجاري اروپا
آرمان نوشت: اولا، مشخص نيست كه از چه زماني اجرايي مي‌شود و دوما، اجراي آن مرحله‌اي است و سوما، فعلا هم به كالاهايي محدود شده كه تحريم آمريكايي نباشند. اين سه عامل خوش‌بيني را نسبت به اينكه وضعيت ايران را به قبل از خروج آمريكا از برجام برگرداند، تا حدودي با ترديد همراه كرده است.
روزنامه قانون در يادداشتي نوشت: اين آن چيزي كه ماه ها ، انتظارش را مي‌كشيديم نبود! پس از چندين بار تعويق و دگرگوني ، دست آخر، دالان مالي ارتباط تهران با بروكسل با نام (INSTEX) و با روشي غيردلاري آماده كار شد ولي سران قاره سبز كه تا اينجاي كار نشان داده اند كه بدون رضايت آمريكا، كاري انجام نمي دهند، تمام ماجرا را به FATF و پالرمو گره زده اند و از ايران خواسته‌اند كه براي دستيابي كامل به كانال مالي اروپا، لوايح مربوط به پولشويي را به تصويب برساند.تغيير نام SPV به INSTEX ، تغييري در مناسبات مالي ما با اروپايي‌ها ايجاد نمي كند؛ وقتي در مفاد اين دالان مالي ، با ذره بين و دقت نگاه مي كنيم، متوجه مي شويم كه مدلي از برنامه نفت در برابر غذا و البته دارو با آپديت 2019 تحويل ايران داده شده كه براي همين كار هم، كلي شرط و شروط گذاشته شده است.
غلامحسين دواني، عضو جامعه حسابداران رسمي ايران در گفت و گو با شرق اظهار داشت: بدون‌شك در كوتاه‌مدت انتظار خاصي جز اميدآفريني از اين سيستم نبايد داشت؛ زيرا سازوكار اين سيستم نوين كه هنوز هيچ‌كس كاركرد آن را آزمايش نكرده، با توجه به تحريمهاي فعال آمريكا ناروشن است. شايد بتوان اين مبادلات را به‌نوعي شبيه واردات در قبال صادرات دانست؛ بنابراين در عمل خلق روش جديدي در عصر جهاني‌شدن به شكل عهد عتيق مشابه «پول در برابر كالا» يا «كالا در برابر كالا» عنوان كرد. در فرايند جهاني‌سازي ممكن است موانع جديدي به وجود آمده باشد؛ اما از‌آنجا‌كه شركت‌هاي مولتي‌نشنال كه حاكمان واقعي جهان هستند، از اين نظام بهره وافي و كافي مي‌برند، حاضر به حمايت جدي از ايران در مقابل مفروضات جهاني‌سازي نيستند؛ بنابراين بايد با سياست و خردورزي از فرصت‌هاي پيش‌آمده استفاده كرد و روابط معقول و منطقي را با جهان فراهم كنيم تا كشور ما مهلكه آزمايشگاهي سيستم‌هاي نامعلوم قرار نگيرد.
علي واعظ، تحليلگر در گفت و گو با اعتماد در خصوص ريسك‌هاي INSTEX تصريح كرد: اگر در تسهيل تجارت‌هاي مجاز موفق نباشد، منافع ايران از برجام بر باد خواهد رفت و فشارهاي داخلي براي خروج افزايش پيدا مي‌كند. اگر هم موفق بشود، مورد حمله امريكا قرار خواهد گرفت؛ حتي اگر صرفا در حد تجارت دارو و غذا باقي بماند.
به نوشته روزنامه ابتكار برخي تحليلگران با برجسته كردن اين بخش از بيانيه اروپا معتقدند كه باتوجه به بررسي‌هاي صورت‌گرفته براي تصويب FATF در ايران و مواضع مخالفان و موافقان آن، در واقع اين بند بيانگر انداختن توپ تعهدات اروپا به زمين ايران است چرا كه در صورت عدم اجماع بر سر تصويب FATF و يا طولاني شدن روند بررسي آن، اروپايي‌ها قادر خواهند بود در مسير معاملات تجاري ذيل سازوكار جديد INSTEX بهانه‌تراشي كنند.
بنا به تحليل روزنامه همدلي اتحاديه اروپا در اين اعلاميه مواردي را منوط به مرور زمان كرده؛ اشاره به قيد زمان «بلند مدت» شايد براي اين باشد كه اتحاديه اروپا و كشورهاي غربي در اين مدت اقدام‌هاي جمهوري اسلامي را زير نظر خواهند داشت از جمله برنامه هسته‌اي كه البته طبق آخرين گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، ايران به مفاد آن درباره برنامه هسته‌اي پايبند بوده و از سوي ديگر گسترش برنامه موشك‌هاي دوربرد ايران كه يكي از موارد مناقشه برانگيز بين جمهوري اسلامي، اتحاديه اروپا و دولت ايالات متحده آمريكا است. تاكيد بر اين بازه زماني، نشان‌دهنده آن است كه طرف‌هاي اروپايي براي گسترش اين برنامه، منتظر رفتار جمهوري اسلامي ايران مي‌مانند تا بر اساس آن، ادامه اين سازوكار مالي را برنامه‌ريزي كنند.
آفتاب يزد نيز در اين باره نوشت: عدم تعيين زمان مشخص براي اجراي اين سازوكار و همچنين شروط در قبال پيوستن ايران به معاهده جهاني «اف.اي.تي.اف» از سوي سه كشور اروپايي فرانسه، آلمان و انگليس در نشست مشترك بخارست و همچنين مشخص نبودن ابعاد مبادلات تجاري اين كشورها با ايران خود ابهاماتي در كشور نسبت به آينده اين سازوكار و اجراي آن ايجاد كرده است. از اين رو، سيد علي بيگدلي تحليلگر واستاد دانشگاه معتقد است كه بزرگ‌ترين مشكل در اجراي اين ساز و كار مالي اين است كه بانك‌ها و شركت‌هايي كه قرار است با ايران مراودات مالي داشته باشند از بانك‌ها و شركت‌هاي درجه دوم اين كشورها محسوب مي‌شوند و هنوز براي اجراي اين سازو كار، اعلام آمادگي نكردند. زيرا نگران تنبيه آمريكا هستند.
** لزوم نزديك تر شدن دولت به بخش خصوصي
يك عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني در يادداشتي در روزنامه آرمان نوشت: ما بايد بتوانيم با اصلاح مراودات بين‌المللي و سياست‌ها قدم‌هاي بزرگي برداريم تا بتوانيم از اين فرصت اقتصادي به نحو احسن بهره ببريم. ما بايد با بكارگيري يك ديپلماسي قوي سياسي- اقتصادي از شرايط فعلي استفاده كنيم تا بنگاه‌هاي اقتصادي از ريل خارج شده ما احيا شوند. البته اين امور نيازمند ارتباط نزديك‌تر دولت با بخش خصوصي است تا بتواند از ظرفيت‌هاي اين بخش استفاده كند...بهتر اين است كه در چنين شرايطي به بخش خصوصي بيشتر مجال عرض اندام داده شود تا اين بخش با توجه به ارتباطات قوي كه با بنگاه‌ها و شركت‌هاي ديگر كشورها دارد، بتواند اقدامات سازنده‌اي را براي پيشبرد اهداف اقتصادي كشور انجام دهد.
رسانه هاي اصولگرا
---------------------
** بي ثمري INSTEX و تبعات آن
روزنامه كيهان ذيل تيتر يك خود نوشت: كوه كانال مالي اروپا بعد از حدود 9 ماه تعلل و وقت كشي، موش زاييد.پس از خروج آمريكا از برجام قرار بود تا اروپا به منظور مقابله عملي با تحريمهاي ضدايراني و اجراي تعهدات برجامي خود، تضمين بدهد. اما در نهايت تعهدات برجامي اروپا در گام اول به SPV (مبادله نفت در مقابل كالا) تقليل يافت و در گام دوم نيز به INSTEX (مبادله پول نفت ديگر كشورها با غذا و دارو) فرو كاسته شد! نكته قابل توجه اينجاست كه اروپا، همين وعده نسيه و اجراي كاريكاتوري تعهدات خود را نيز به اجراي كامل دستورات FATF از سوي ايران منوط كرده است!...اكنون حجت بر مجمع تشخيص مصلحت نظام و شوراي عالي امنيت ملي براي عدم تصويب لوايح مرتبط با FATF تمام است.
حسين شريعتمداري مديرمسئول كيهان نيز در يادداشتي با عنوان 'چرا اين جسد متعفن را دفن نمي‌كنيد؟!' نوشت: چرا جسد متعفن برجام را دفن نمي‌كنند تا مردم از خطر عفوني ميكروب‌هاي برخاسته از آن نظير FATF و CFT و SPV و پالرمو و اخيرا INSTEX در امان باشند و مانند 5 سال و چند ماه گذشته، معيشت و حرمت آنان از نتيجه‌هاي فاجعه‌بار برجام و كنوانسيون‌هاي پيراموني آن در رنج و آسيب نباشند؟!
'اين بود؟!' تيتر يك روزنامه وطن امروز است كه در ادامه آن مي خوانيم: برخلاف شروط رئيس جمهور و وزير خارجه براي ماندن در برجام در Instex خبري از تضمين تعهدات و ترتيبات اجرايي توسط اروپا نيست.
وطن امروز در يادداشتي نوشت: در همين آغاز كار، نگراني‌‌هاي بسيار مهمي وجود دارد كه اگر به آنها پرداخته نشود Instex نه تنها كمكي به سبك كردن فشار ناشي از تحريمهاي آمريكا نخواهد كرد بلكه به سرعت به مكمل تحريمهاي آمريكا تبديل شده و همان اهداف آمريكا را از مسير ديگري تامين خواهد كرد...راه بهتر اين است كه ايران تاكيد كند Instex بايد خريد همه كالاها و خدمات از سوي ايران- نه فقط آن دسته از كالاها و خدمات كه مشمول تحريم نيست- را تامين مالي كند و الا فعاليت‌‌‌هايي كه در زمينه خروج ايران از تعهدات هسته‌اي‌‌‌‌اش آغاز شده شدت خواهد گرفت و ايران تعهدات برجامي خود را ترك خواهد گفت.
روزنامه جوان نيز نوشت: آلمان، فرانسه و انگليس 9 ماه بعد از خروج امريكا از برجام، با چند ماه تأخير ساز و كار مالي اروپايي موسوم به «اينس تكس» را ثبت كردند. اين ساز و كار، با هدف تسهيل تجارت غيردلاري با ايران و دور زدن تحريمهاي امريكا راه‌اندازي شده و اروپاييان آن را گامي بزرگ براي تداوم برجام خوانده‌اند؛ توافقي كه ماه‌هاست در احتضار به سر مي‌برد. اروپاييان اين كانال را گامي بزرگ در مسير مستقل شدن از ترتيبات مالي امريكا مي‌دانند، ولي در عالم واقع، اين كانال در مرحله كنوني صرفاً بر حل مشكلات دارويي، دستگاه‌هاي پزشكي و محصولات كشاورزي- غذايي تمركز خواهد كرد؛ حوزه‌هايي كه در مقايسه با وعده‌هاي برجامي اروپاييان «تقريباً هيچ» محسوب مي‌شود.
به نوشته جوان، محمد جواد لاريجاني، دبير ستاد حقوق بشر كشورمان در گفت و گو با خبرگزاري ميزان ضمن اشاره به ايرادات اين سازو كار، مي گويد: پيشنهاد بنده به جناب آقاي دكتر روحاني اين است كه دولت بلافاصله از مجمع تشخيص مصلحت نظام تقاضا كند بررسي لايحه پالرمو و همه لوايح مربوط به FATF به تأخير بيفتد تا ترتيباتي كه حضرات اعلام كردند چند ماهي عملي شود و بعد ببينيم كه عملي مي‌شود يا خير.
'غش و ضعف دولت براي آب‌نبات كاغذي اروپا/ گروكشي اروپا شروع شد؛ اگر غذا مي‌خواهيد بايد FATF را تصويب كنيد' تيتري است كه در تارنماي رجانيوز به چشم مي خورد. در بخشي از اين گزارش مي خوانيم: نه قرار است تحريمي دور بخورد و نه بانكي از اروپا با ايران وارد همكاري شود. صرفا در برابر خريد‌هاي محدود ايران از اروپا كه شامل غذا و (شايد) دارو خواهد بود، اين شركت زحمت تسويه حساب را خواهد كشيد!وزير، معاون و سخنگوي وزارت امور خارجه در مواضع جداگانه‌اي به استقبال اين حركت نمادين اروپا رفتند و آن را گام اول اروپا براي بهره‌مندي ايران از منافع برجام دانستند. اما آيا اتحاديه اروپا اين اقدام را مفت و مجاني براي ايران صورت داده است يا هزينه آن را با دولت حساب خواهد كرد؟ ظاهرا پاسخ منفي است و در برابر همين آب‌نبات اروپايي، قرار است هزينه‌هاي هنگفتي بر كشور تحميل شود.
تارنماي مشرق نيوز توئيتي از مهدي محمدي، تحليلگر سياسي را بازنشر كرد. در بخشي از اين توئيت آمده است: اگر امضاي #كري تضمين نبود امضاي خانم #موگريني به خط خطي كودكان مي ماند. من از #instex بوي مذاكرات منطقه اي و برجام 2 مي شنوم. مبادا به اروپا اميد ببنديم و شش ماه ديگر حسرت فرصت هاي امروز را بخوريم.
سيد محمدرضا مرندي استاد دانشگاه در گفت و گو با فارس با اشاره به شروط غرب براي ايجاد كانال مالي ويژه اروپا گفت: در اين رابطه هم شرط كردند كه بايد FATF را بپذيريم! همين موضوع نشان مي‌دهد كه ما نبايد چنين موضوعي را بپذيريم چون اينها چيزي نمي‌خواهند كه به نفع ما باشد و همه در راستاي منافع خودشان است.
تسنيم در گزارشي نوشت: اين بار اما اروپايي‌ها، وقت‌كشي و تلاش براي مديريت انتظارات طرف ايراني را هم به ژست ايستادگي در برابر تحريمهاي آمريكا براي تسهيل تجارت با ايران اضافه كرده‌اند.
*گروه نشريات خبري
پژوهشم**9026**1181
تهران-ايرنا- سرانجام پس از ماه ها انتظار روز پنجشنبه وزيران خارجه آلمان، انگليس و فرانسه در حاشيه نشست وزراي امور خارجه اتحاديه اروپا راه اندازي سازوكار مالي ويژه اروپا براي ايران موسوم به اينستكس (INSTEX) را اعلام كردند تا يكبار ديگر استقلال خود در مقابله هژموني آمريكا را در عرصه روابط بين الملل نشان دهند.