به گزارش گروه علمي ايرنا، به عقيده كارشناسان دانش زيست فناوري، در شب پيروزي انقلاب اسلامي در سال 57 و حتي پيش از اعمال تحريم هاي نظامي و اقتصادي و ساير تحريم ها، اولين تحريمي كه عليه كشورمان اجرا شد، تحريم هاي مربوط به بانك سلول بود؛ دشمن اين حوزه را خط قرمز اول خود تلقي كرده بود، تا ايران به دانش زيستي دست پيدا نكند.
تا پيش از پيروزي انقلاب اسلامي، دانش زيست فناوري در دنيا نهادينه شده بود اما ايران حتي يك داروي زيستي در كشور نداشت؛ از طرفي فناوري كسب اين داروها سخت و دانش آنها بسيار پيچيده بود و حتي توليد اين داروها قوانين سختي داشت اما ايران توانست با كمك پژوهشگران خود در فناوري هاي نوين گام هاي بلندي بردارد به طوري كه اكنون علاوه بر حوزه زيست فناوري در حوزه نانو تكنولوژي، بايو تكنولوژي و انرژي اتمي از بسياري از كشورها جلو زده و در برخي از حوزه ها صادر كننده است.
دكتر مصطفي قانعي دبير ستاد ويژه توسعه زيست فناوري معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا در سالروز پيروزي انقلاب اسلامي در خصوص دستاوردهاي چهل ساله انقلاب اسلامي در اين حوزه گفت: با توجه به تحريم هايي كه در ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي در اين عرصه ها اعمال شد، اما توانستيم در حوزه توليد واكسن، داروهاي زيستي و كشاورزي زيستي جايگاه خوبي در منطقه و جهان داشته باشيم.
وي بيان كرد: اين موفقيت ها به حدي رسيده كه در سال 85 توانستيم نخستين داروي زيستي را عرضه كنيم و در 10 سال گذشته در مجموع هر سالي متوسط 2 داروي جديد به فهرست داروها اضافه شده است.
«در حال حاضر 22 داروي زيست فناوري در داخل كشور توليد مي شود؛ در حالي كه در آسيا فقط ژاپن از ايران به لحاظ توليد داروهاي زيستي جلوتر است؛ نكته حايز اهميت اين است كه در خصوص داروي زيستي در منطقه ايران هيچ رقيبي ندارد.»
به گفته اين مسئول در معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، در سند چشم انداز ايران 1404 بنا بود ايران به رتبه نخست در عرصه هاي زيست فناوري دست يابد اما بايد گفت در همان سال هاي نخستين اجراي اين سند، اين موفقيت كسب شده است.
* فروش داروهاي زيستي ايران به 17 كشور
وي رشد علمي كشور در حوزه داروهاي زيستي را قابل توجه توصيف كرد و گفت: كسي تصور نمي كرد ايران كه روزي يك كشور وارد كننده بود، اكنون به يك صادركننده داروي زيستي شود و در 17 كشور فروش داشته باشد.
دبير ستاد ويژه توسعه زيست فناوري معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، صرفه جويي ارزي ناشي از توليد اين داروها در كشور را حدود يك ميليارد دلار در سال برآورد كرد و افزود: اكنون داروهاي زيستي در صدر داروهاي وارداتي به كشور قرار دارند و برنامه ما اين است كه تا سه سال آينده همين ميزان واردات هم با توليد داخل تامين شود.
قانعي گفت: وقتي از يك محصول صحبت مي كنيم يعني دانش مربوط به آن نيز در كشور شكل گرفته است و وقتي از دانش صحبت مي كنيم يعني نيروي انساني دانشمند را در كشور در اختيار داريم.
وي يادآور شد: در سندي كه براي زيست فناوري تهيه شد، قرار بر اين بود كه در سال 1404 خورشيدي 15 هزار نيروي فارغ التحصيل زيست فناوري داشته باشيم در حالي كه اكنون همين ميزان نيروي متخصص را در اختيار داريم ضمن آنكه از لحاظ رتبه علمي در دنيا رتبه 13 قرار گرفته ايم.
قانعي افزود: در حال حاضر از لحاظ پيچيدگي داروهاي زيستي چند دارو هستند كه در قله دانش زيستي كشورمان قرار دارند كه در ايران توليد شده است و پيش از ما تنها يك كشور آنها را توليد كرده بود و ايران دومين كشور توليدكننده به شمار مي رود.
اين مسئول در معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري كيفيت داروهاي توليدي در ايران را برابر با نمونه مشابه خارجي آن دانست و گفت: براي مثال مي توان به داروي فاكتور 7 و 8 كه توسط شركت دانماركي توليد مي شد، اشاره كرد كه اكنون ايران دومين كشور توليد كننده است و شايد در كشورهاي ديگر تازه توليد در اين زمينه را آغاز كرده باشند.
** تجهيزات مورد نياز توليد دارو در ايران ساخته مي شود
دبير ستاد ويژه توسعه زيست فناوري معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري همچنين گفت: وقتي مي خواهيم محصولات و داروهاي زيستي توليد كنيم نياز به تجهيزات توليد آن داريم كه پس از برجام نه تنها اين تجهيزات همچنان در فهرست تحريم هاي آمريكا قرار داشت بلكه پس از خروج اين كشور از برجام، روند تامين تجهيزات سخت تر نيز شد.
قانعي در عين حال افزود: با توجه به پيشرفت هايي كه كشور داشته، خوشبختانه توانستيم تجهيزات مورد نياز را نيز خود بسازيم البته هنوز بخشي از آنها بايد از خارج از كشور وارد شود.
وي تاكيد كرد: ايران در حالي با وجود تحريم ها از نظر پيشرفت فناوري هاي زيستي و ارزش اقتصادي ناشي از آن رشد مناسبي داشته كه بسياري از كشورها با وجود برخورداري از همه امكانات و حتي نزديكي با آمريكا هنوز نتوانسته اند پيشرفت كنند.
قانعي افزود: اگر دولتي بخواهد جلوي يك ميليارد دلار واردات را بگيرد حداقل بايد يك ميليارد دلار هزينه كند؛ در صورتي كه در هيچكدام از بودجه هاي ساليانه كشور و برنامه ها چنين حمايتي از دولت ها را از علوم زيستي در چنين سطحي نمي بينيم و مي توان گفت كه پيشرفت كشورمان در عين عرصه ها بيش از هر چيز به همت دانشمندان ايراني و تلاش شركت ها كه خصوصي هستند، بستگي داشته است.
وي بيان كرد: اكنون 500 شركت دانش بنيان در حوزه زيستي در كشور فعال است.
** زيست فناوري در حوزه كشاورزي نيز رشد خوبي داشته است
دبير ستاد ويژه توسعه زيست فناوري معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري گفت: در حوزه كشاورزي زيستي نيز اكنون كودزيستي در كشور توليد و حتي صادر مي شود.
قانعي توضيح داد: كودزيستي نوعي باكتري است كه به خاك داده مي شود يعني به جاي اينكه مواد شيميايي به خاك اضافه كنيم، اين وظيفه اين باكتري است كه مواد مغذي را از خاك جذب كند و به ريشه گياه بدهد.
«با تحقيقاتي كه در 40 نقطه كشور انجام داده ايم استفاده از كود زيستي بهره وري و سلامت محصول را در بخش كشاورزي افزايش داده و در مقابل هزينه هاي كشاورزي را كاهش مي دهد.»
وي بيان كرد: حوزه ديگر در زيست فناوري كشاورزي مهارگرهاي زيستي هستند؛ اينها يك ميكروارگانيسم ها و ريز واره هايي هستند كه به جاي سم شيميايي استفاده مي شوند كه ضمن مهار آفت آسيبي به محصول نمي زنند.
اين مسئول در معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري از كشت بافت به عنوان دانش ديگري ياد كرد كه ايران توانسته است بهترين محصول را بر اساس دانش كشت بافت رشد بدهد.
** فعاليت 10 شركت در حوزه واكسن
قانعي گفت: در حوزه واكسن نيز دستاوردهاي خوبي در چهل سال گذشته بدست آورده ايم و از سه سال گذشته بخش خصوصي وارد حوزه واكسن شده است.
وي يادآور شد: در گذشته توليد واكسن فقط در اختيار دولت و 2 شركت پاستور و رازي بود اما تا چند سال آينده بخش خصوصي از بخش دولت جلو مي زنند.
«اكنون 10 شركت در عرصه توليد واكسن ورود كرده اند در حالي كه هشت سال قبل يك شركت خصوصي در حوزه واكسن نداشتيم و مي توان گفت شتاب ما در حوزه شركت و محصول قابل قبول است.»
دبير ستاد ويژه توسعه زيست فناوري معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، نوآوري در حوزه هاي زيست محيطي، انرژي هاي نو، جلبك و استخراج دارو و مواد غذايي را از ديگر فعاليت هايي برشمرد كه در حال شكل گيري است و انتظار مي رود تا 10 سال آينده ايران به رتبه بسيار خوبي در سطح آسيا دست يابد.
علمي**9340*2025
تهران- ايرنا- دانش زيست فناوري از جمله حوزه هايي است كه در چهل سال گذشته با وجود تحريم ها، ايران رشد درخشاني داشته و اكنون به گفته دبير ستاد ويژه توسعه زيست فناوري ايران در زمينه داروي زيستي در منطقه رقيب ندارد.
