چرخش‌های یك مدافع

توكلی در مصاحبه با فارس می‌گوید: «خودشان (دولتی‌ها) می گویند معلوم نیست با این كار (تصویب FATF) وضعیت بهتر شود، بعد هم گفتند ما نمی توانیم كشور را اداره كنیم! خب اگر نمی توانید استعفا بدهید.»

** توكلی و دولت روحانی
توكلی از اصولگرایانی بود كه تقریبا از همان ابتدا كه احمدی‌نژاد نپذیرفت در سازوكار انتخاب كاندیدای اصولگرایان در سال 84 با آنها همكاری كند و جای او را گرفت، با او مخالف بود. این اختلافات در مقاطعی همچون استیضاح كردان و وزیركار احمدی‌نژاد نمود بیشتری داشت. همچنین در آن دوران او یكی از منتقدین جدی سیاست‌های اقتصادی احمدی‌نژاد به حساب می‌آمد. تا آنجا كه تیم احمدی‌نژاد برای مقابله با او به نسبت خانواده‌اش با لاریجانی‌ها اشاره كرده و او را جزو این تیم به حساب می‌آوردند. در انتخابات سال 92 او و رسانه منتسب به وی آنچنان كه باید از هیچ كدام از نامزدهای جریان اصولگرا حمایت تام و تمام نداشت. با‌وجود آنكه به قالیباف رای داده بود اما خودش را در همان سال برای قالیباف به آب و آتش نزد. از سوی دیگر سایت الف (متعلق به توكلی) زاویه شدیدی نیز نسبت به سعید جلیلی داشت و همین موضوع او را در میان بخش دیگری از اصولگرایان در معرض انتقاد قرار داده بود. با روی كار آمدن دولت حسن روحانی او در اقدامی كه برای بسیاری از اصولگرایان هم عجیب می‌نمود، در جلسه رای اعتماد برای كابینه دولت یازدهم به عنوان مدافع كلیات كابینه در مجلس سخنرانی كرد.

** توكلی و برجام
در میان اصولگرایان بسیاری بودند كه با حركت احمدی‌نژاد در بهار سال 89 كه به بیانیه تهران شهرت داشت، موافق بودند. بیانیه‌ای كه از زاكانی تا حمید رسایی به دفاع از آن پرداختند. در آن روزها كه اصولگرایان به شدت از احمدی‌نژاد (و بعد از سیاست‌های جلیلی) حمایت می‌كردند و آن را بازی «برد برد می‌خواندند»، توكلی معتقد بود كه این «توافقنامه نیست»، بلكه «یك تعهدنامه یكطرفه است.» بعدها اما توكلی در دفاع از برجام به كمك دولت آمد و مواضعی كاملا متفاوت با اصولگرایان داشت.
او در مورد برجام گفته بود: «تلاش دیپلماتیك صورت‌گرفته، بسیار گرانقیمت است و به اندازه 30 سال دیپلماسی و سیاست خارجی كشورمان را فربه می‌سازد» همچنین تاكید می‌كرد: «من با این موی سفید و به عنوان یك اقتصاددان به شما می‌گویم اگر برجام را به سرانجام نرسانیم دچار مشكل می شویم!»(ایرنا، 12مهر 94) البته او بعدها موضعی متفاوت گرفت و گفته بود: «برجام نقاط تلخی دارد كه نمی‌شود آن را تحمل كرد.» رجانیوز به همین بهانه اظهارات او را «چرخش حیرت‌انگیز» خواند و برخی از نزدیكان پایداری به او انتقاد كردند. تا آنجا كه توكلی ناچار شد در 16 آبان 94 در گزارشی مفصل به نقدها پاسخ دهد.

** تبدیل شدن از موافق FATF به مخالف
احمد توكلی در ماجرای FATF هم مورد انتقاد جریان تندروی اصولگرای قرار داشت. آنها با حملات شدید ظاهرا توانستند موجب چرخش او را فراهم كنند. توكلی در 21 آذر 97 ضمن خوش‌بینی به تصویب لوایح مرتبط با FATF در مجمع تشخیص مصلحت گفته بود: «باید با افزودن چند شرط FATF را بپذیریم؛ اگر نپذیریم ضربه های بیشتری به كشور می خورد». او در 23 آبان‌ماه نیز تاكید كرده بود كه «شبكه‌های فساد به صورت سازمان‌یافته با لایحه مبارزه با پولشویی مخالفت می‌كنند». همین اظهارات خشم مخالفان FATF را برانگیخت و حملات به او آغاز شد. تا آنجا كه رجانیوز در 23 آذر و ذیل عنوان «ساده‌لوحی‌های احمد توكلی ادامه دارد» نوشت: «احمد توكلی را نمی‌بینید مگر در چرخش مواضع. او یكبار به عنوان حامی برجام پشت تریبون مجلس میرود و یكبار به عنوان منتقد از سرنوشت شوم اعتماد به آمریكا می‌گوید. یكبار از مضرات FATF می‌گوید و بار دیگر با ترس و لرز می‌گوید اگر خواسته‌های آنها را نپذیریم ضربه میخوریم!» نزدیكان دولت احمدی‌نژاد نیز همچنان او را با توجه به اینكه دارای نسبت‌های فامیلی با لاریجانی‌هاست، مورد حمله قرار می‌دادند.
تیم رسانه‌ای پایداری هم در مورد او نوشتند: «رفتارها و موضع گیری‌های متناقض توكلی باعث شده تا تحلیل گران وی را فردی متخصص ندانسته و مواضع وی را سیاست زده معرفی كنند.» (رجانیوز، آذر 97)

** خوشحالی تیم احمدی‌نژاد
حالا اظهارنظرهای او موردپسند همه مخالفان دیروز خودش قرار گرفته است. آنها كه تا دیروز او را «سیاست‌زده» و «فامیل لاریجانی» می‌خواندند، گفته‌هایش در مورد استعفای دولت را تیتر اصلی خود كردند. او در آخرین اظهاراتش در پاسخ به حرف‌های واعظی كه از مخالفان FATF می‌خواست «مسئولیت تصمیم‌ خود را بپذیرند» می‌گوید: «اگر دولت نمی‌تواند بدون این لوایح كشور را اداره كند، استعفا دهد.»
توكلی پیشتر دلیل این چرخش را «زیاده‌خواهی اتحادیه اروپا» دانسته كه موضوع اینستكس را به تصویب این لوایح مرتبط كرده بودند: «درباره پذیرش FATF ابهام داشتم اما بیانیه وقیحانه اروپا و شرایط تحقیرآمیزش برای تجارت با ایران در اینستكس، نشان داد در مقابل مستكبران، هرچه كوتاه بیاییم، طلبكارتر و گستاخ‌تر میشوند و پایانی هم ندارد تجربه و منطق میگوید التماس از متكبر، معیشت را بر مردم تنگ‌تر خواهد كرد.»

** كلید واژه استعفا
با فشارهای بیرونی وارد شده به مجمع تشخیص مصلحت نظام، این مجمع در نهایت روز شنبه 27 بهمن ماه هم نتوانست در مورد تصویب یا عدم تصویب لایحه پیوستن ایران به كنوانسیون پالرمو تصمیم‌گیری كند. درحالی كه قرار بود در این جلسه تصمیم‌گیری در مورد این لایحه انجام شود. با این همه آنچه محل سئوال است این است كه «آیا چرخش احمد توكلی را آنطور كه اصولگرایان تندرو می‌گفتند باید از سر «سیاست زدگی» دانست، یا اهداف دیگری هم در میان است؟ آیا توكلی به خاطر فشارهای دور و نزدیك ناچار به چنین موضع‌گیری شده است؟»
استعفا كلید واژه‌ای است كه در میان حرفهای اصولگرایان روز به روز پررنگ‌تر می‌شود و همین مساله نقطه كانونی پیوند میان احمدی‌نژاد و مخالفان‌ دیروزش را فراهم كرده است. به عنوان نمونه احمد‌ی‌نژاد در سخنرانی اخیر خود در رامهرمز گفته بود: «مقامات كشور اگر نمی توانند از حقوق ملت دفاع كنند، بهترین راه این است كه كنار بروند و كار را به خود مردم بسپارند. این افراد هر لحظه كه به كار ادامه دهند، ظلم به ملت است و اقدامات آنان نامشروع خواهد بود و باید پاسخگو باشند.» حالا احمد توكلی هم مانند اسدالله بادامچیان كه در تیرماه خواستار استعفا شده بود، با احمدی‌نژاد به یك نقطه اشتراك رسیده‌اند. نقطه‌ای كه به نظر می‌رسد پاسخ آنها را روحانی درهمان تابستان داغ اینگونه داده است: «اگر كسی فكر می‌كند دولت استعفا می‌كند و كنار می‌رود اشتباه می‌كند. »
سیام**9314**1535