حدود دو هفته پس از حمله انتحاري به نيروهاي امنيتي هند در كشمير كه منجر به كشته شدن 44 پليس هندي شد، تنش در روابط ميان دهلي‌نو و پاكستان بار ديگر به راس اخبار بين‌المللي آمد. هند در همان زمان اعلام كرد كه مسئوليت اين اقدام را متوجه پاكستان مي‌داند چراكه گروه جيش المحمد كه مسئوليت اين حمله انتحاري را پذيرفته است در داخل خاك پاكستان قرار داشته و توسط دستگاه اطلاعاتي اين كشور حمايت مي‌شود.
در همين راستا، عمران خان نخست وزير پاكستان اعلام كرد كه علي‌رغم تلاش‌ها براي حل ديپلماتيك اين تنش، آمادگي مقابله با هرگونه اقدام هند را نيز خواهد داشت به همين دليل ارتش پاكستان به حالت آماده‌باش درآمد. در اين ميانه دو روز قبل نيروهاي هوايي هند با يورش به منطقه‌اي از جامو و كشمير كه گفته مي‌شود محل آموزش گروه جيش المحمد بوده، تعدادي از پيكارجويان اين گروه را كشت. اين در حالي است كه اسلام‌آباد اعلام كرده كه هندي‌ها تعداد محدودي بمب در اين مناطق انداخته‌‌‌اند كه در راستاي آن 4 كشته بر جا گذشته است.
نبرد هوايي در كشمير
پس از اين ماجرا، روز گذشته سخنگوي ارتش پاكستان اعلام كرد كه دو هواپيماي هندي را بر فراز حريم هوايي اين كشور سرنگون كرده است. ژنرال آصف غفور تاكيد كرده از اين دو هواپيما يكي در منطقه كشمير پاكستان و ديگري در كشمير هند سقوط كرده و يكي از خلبانان نيز به دست نيروهاي پاكستاني اسير شده است. همزمان ارتش پاكستان مدعي شده كه چند حمله به داخل خاك هند به منظور پاسخگويي و اقدام متقابل داشته كه اين حملات تلفاتي انساني در بر نداشته است.
در كشاكش اين برخوردهاي نظامي، سخنگوي وزارت خارجه هند ضمن رد ادعاي پاكستاني‌ها گفته كه يك فروند هواپيماي هندي در اين كشور سقوط كرده و همزمان يك فروند هواپيماي پاكستاني نيز در خاك اين كشور توسط نيروهاي هندي ساقط شده است.
پس از اين ماجرا، اسلام‌آباد ضمن بيان اينكه خواستار جنگ با همسايه خود نيست، پيشنهاد مذاكره به منظور خاتمه درگيري‌ها را مطرح كرده است، به طوري كه روز گذشته عمران‌خان نخست وزير پاكستان آمادگي خود را براي حل و فصل تنش‌هاي به وجود آمده اعلام كرد. در سوي مقابل دهلي‌نو كه اعلام كرده جهت سركوب نيروهاي گروه جيش المحمد مصمم است، روز گذشته در جريان درگيري در منطقه كشمير با برخي از اعضاي اين گروه درگير شده و همزمان گروهي از مردم دو كشور با آمدن به خيابان‌ها شعارهاي تندي را عليه يكديگر سر دادند.
** ژئوپلتيك بحران
تنش در روابط دو كشور از زمان استقلال پاكستان به اين سو، همواره در جريان بوده و نقطه كانوني اين تنش‌ها در منطقه جامو و كشمير است. منطقه‌اي كه هر دو كشور نسبت به آن ادعاي ارضي داشته و هر از چندي آتش اختلاف ميان دو كشور را شعله‌ورتر مي‌سازد. هر چند اسلام‌آباد و دهلي‌نو در سال 2003 ميلادي يك توافق آتش‌بس را پس از درگيري گسترده سال 1999 به امضا رسانده‌اند اما به طور مرتب يكديگر را به نقض آتش‌بس و انجام عمليات‌هاي تحريك‌آميز متهم مي‌كنند. آخرين نمونه اين درگيري در تابستان امسال رخ داد كه در درگيري ميان مرزبانان دو كشور در منطقه كشمير 7 تن كشته و چندين نفر نيز زخمي شدند. اين دو كشور همچنين در طول 6 دهه گذشته چهار جنگ با يكديگر پشت سر گذاشته و تنش اخير كه با نمايش‌هاي هوايي همراه بوده، شديدترين رويارويي ميان دهلي و اسلام‌آباد در طول نيم قرن گذشته بوده است.
هرگونه تنش و درگيري ميان هند و پاكستان از آنجا حائز اهميت است كه اين دو كشور با قرار گرفتن در قلب آسيا، ژئوپلتيك اين منطقه را به ميزان قابل توجهي دستخوش تغيير و تحول جدي قرار مي‌دهند. اين موضوع زماني جدي‌تر مي‌شود كه دو كشور داراي سلاح هسته‌اي هستند و علي‌رغم بحث بازدارندگي نظامي هرلحظه ممكن است بالا گرفتن تنش ميان آنها، منجر به تحولات اثرگذار در نظم بين‌المللي شود. اصولاً شبه‌قاره هند با در بر گرفتن كشورهايي نظير هند، پاكستان، بنگلادش، سريلانكا، نپال، بوتان و مالديو به لحاظ شاخص‌هاي توسعه انساني يكي از عقب‌مانده‌ترين مناطق جهان محسوب مي‌شود و گره خوردن عنصر تنش ميان دو كشور قدرتمند اين منطقه يعني هند و پاكستان، سبب شده است كه نوعي بي‌ثباتي سياسي و ناامني اجتماعي نيز به اين وضعيت شكننده دامن بزند.
به همين دليل است كه نگراني‌هاي بين‌المللي در سايه تشديد تنش‌ها ميان هند و پاكستان به ميزان زيادي افزايش پيدا كرده و بنا بر گزارش خبرگزاري دويچه‌وله آلمان، كشورهاي آمريكا، چين و همچنين كشورهاي عضو اتحاديه اروپا از دو طرف درگير در تنش كشمير خواسته‌اند، براي ممانعت به‌عمل آوردن از افزايش تنش، خويشتن‌داري پيشه كرده و مسائل را از طريق ديالوگ و مذاكره حل كنند.
سياستمداران اروپايي همچنين از طرفين درگير در منازعات كشمير خواسته‌اند از جنگ لفظي و همچنين تيراندازي متقابل پرهيز كنند.
منبع: روزنامه ابتكار، 1397.12.09
گروه اطلاع رساني**2002**
تهران- ايرنا- هرگونه تنش و درگيري ميان هند و پاكستان از آنجا حائز اهميت است كه اين دو كشور با قرار گرفتن در قلب آسيا، ژئوپلتيك اين منطقه را به ميزان قابل توجهي دستخوش تغيير و تحول جدي قرار مي‌دهند. اين موضوع زماني جدي‌تر مي‌شود كه دو كشور داراي سلاح هسته‌اي هستند و علي‌رغم بحث بازدارندگي نظامي هرلحظه ممكن است بالا گرفتن تنش ميان آنها، منجر به تحولات اثرگذار در نظم بين‌المللي شود.