زندگی از كف ماهی قرمز سُر خورد

به گزارش ایرنا، ماهی قرمز همه ساله چند روز قبل از فرا رسیدن عید نوروز همانند قاصدك، عطر و بوی بهار را به مشام می رساند امسال نیز با جنب و جوش خود به دنبال گل انداختن لپ های بهار و سرخ كردن سفره هفت سین عید است.
فروش ماهی قرمز در خیابان ها همیشه خبر از آمدن بهار می دهد و با حضور خود در بساط ماهی فروشان جنب و جوش روزهای پایانی سال را در كنار سفره های هفت سین، میوه و شیرینی و سایر اقلام شب عید بیشتر می كند.
این مهمان كوچك كه سال هاست در سفره های هفت سین ایرانی جایی برای خود باز كرده است به ماهی گلی، ماهی قرمز و ماهی حوضی شهرت دارد و تاریخچه اش به كشور چین باز می گردد اما در سال های گذشته عضوی از خانواده های ایرانی هنگام لحظه سال تحویل است.
ماهی قرمز برای قرارگیری در سفره عید ایرانی ها همه ساله از اوایل اسفند از سوی فروشندگان به خیابان ها و مغازه ها می آید و در داخل سطل ها و شیشه های بزرگ و آكواریوم های مكعبی و تنگ های سفالی و شیشه ای قرار می گیرد تا برای رهگذاران دلبری كند.
كودكان به دلیل ظرافت این ماهی ها بیشترین مشتریان آنها هستند و پدرها و مادرها نیز در كنار خریدهای ضروری شب عید یك تا چند قطعه از ماهی های حوضی را برای خرید انتخاب می كنند.
خرید و قرار دادن ماهی قرمز در كنار سفره هفت سین موافقان و مخالفان خود را دارد و موافقان كه بیشتر خانواده ها هستند آن را جنبه ای از تزئین و زیبایی در كنار هفت سین و نمادی از زندگی لحظه تحویل سال می دانند.
مخالفان آن نیز بر این باورند كه محبوس كردن این حیوانات در داخل تنگ های شیشه ای به نوعی حیوان آزاری محسوب می شود و عده ای نیز آنها را به عنوان گونه های مهاجم محیط زیست ایران می دانند و برخی هم دیدگاه بهداشتی به آن دارند و این ماهی ها را بعضا ناقل بیماری های مشترك بین ماهیان و انسان اعلام می كنند.
برخی هم بر این باورند ماهی قرمزِ گلی می‌تواند حتی تا ۲۰ سال هم عمر كند و با حبس كردن آن در شرایط نامناسب و تُنگ‌های هفت‌سین، اجازه ۲۰ روز زندگی كردن هم به این موجود زیبا داده نمی شود.
در هر صورت ماهی قرمز با تكاپوی خود در ظرف های بزرگ كنار خیابان به دنبال نقش آفرینی در سفره های مردم است و اكنون نیز در خیابان های شهرستان های استان كردستان همانند سایر نقاط كشور حضوری پر رنگ دارد و می خواهد با رنگ قرمز خود گرما بخش محفل نوروز باشد.

** اطلاعی از آسیب های ماهی قرمز ندارم ولی می خرم
یكی از خریداران ماهی قرمز در خیابان انقلاب سنندج كه چهار قطعه ماهی را در داخل پلاستیك قرار داده در جواب سئوال مهمترین انگیزه از خرید آن می گوید: طبق عادت هرساله این ماهی ها را خریده و باور دارم یكی از اجزای جدانشدنی سفره هفت سین است.
وی می گوید كه اطلاعی از بیماری های این ماهی و همچنین آسیب های آن نسبت به محیط زیست ندارم اما هر ساله در روز 13 بدر آن را در رودخانه ها یا پشت سدها رها می كنیم تا به زندگی خود ادامه دهد.

**مردم ماهی قرمز را در زیستگاه ها رها نكنند
معاون فنی اداره كل حفاظت محیط زیست كردستان در این ارتباط می گوید: ماهی قرمز از گونه های بومی ایران نیست و با توجه به همه گیر شدن فرهنگ خرید آن در ایام نوروز به مردم توصیه می شود كه پس از ایام تعطیلات نوروز در اكوسیستم طبیعی استان رها سازی نشود.
شهاب محمدی افزود: برای جلوگیری از رهاسازی این ماهی در زیستگاه های طبیعی استان با شهرداری های استان هماهنگی های لازم برای تعبیه استخرهای مختلف در سطح شهرها انجام شده تا قبل از زمان رهاسازی به اطلاع مردم رسیده شود.
وی اضافه كرد: با وجود اینكه آسیب های این گونه ها بارها در رسانه ها اعلام شده اما باز هم بسیاری از این آسیب ها و معایب آگاه نیستند همواره به خرید آن ادامه می دهند.

** ماهی قرمز برای اكوسیستم كردستان گونه ای مهاجم است
معاون نظارت و پایش اداره كل حفاظت محیط زیست كردستان نیز معتقد است ماهی قرمز به علت اینكه گونه ای غیر بومی است برای زیستگاه های استان مهاجم شناخته می شود و در زمان حاضر تا شكل گیری فرهنگ عدم استفاده از آن حفاظت محیط زیست تنها از خرید و فروش گونه های حیات وحش در كنار این ماهی ها جلوگیری می كند.
اقبال حمیدی گفت: این اداره كل طبق كنوانسیون تنوع زیستی مبنی بر مقابله با سوء تاثیرات گونه های مهاجم و غیر بومی بر تنوع زیستی به صورت جدی با هر گونه خرید و فروش گونه های حیات وحش مقابله می كند و عرضه آنها در كنار ماهی قرمز پیگرد قانونی دارد.
وی با اشاره به اینكه در روزهای پایانی سال و نزدیك شدن به عید نوروز، عده ای افراد فرصت طلب و سودجو در برخی مناطق اقدام به خرید و فروش غیرمجاز گونه های جانوری مانند مار، سمندر، لاك پشت در كنار ماهی قرمز می كنند اضافه كرد: بر اساس این كنواسیون و مواد 7 و 10 قانون شكار و صید، خرید و عرضه تمامی این گونه ها ممنوع و با متخلفان به شدت برخورد می شود.
حمیدی افزود: بر این اساس ماموران یگان حفاظت محیط زیست این اداره كل در این ایام به گشت و نظارت مستمر بر مراكز خرید و فروش ماهی قرمز و پرنده فروشی های سطح استان اقدام می كنند و درصورت مشاهده هر گونه تخلف، ضمن ضبط جانوران وحشی و رهاسازی آنها در طبیعت، با افراد خاطی و سودجو براساس قوانین و مقررات برخورد می كنند.
وی گفت: برخورد با عرضه گونه های مهاجم مانند ماهی گوشتخوار زبرا و لاك پشت پشت قرمز به شدت در حال انجام است و ماموران پس از كشف و ضبط به دلیل آنكه به شدت محیط زیست و زیستگاه های استان را به خطر می اندازند آنها را معدوم سازی می كنند.
حمیدی از شهروندان خواست از خرید جانواران وحشی خودداری كنند و در صورت مشاهده هر گونه تخلف مراتب را به سامانه تلفنی 1540 و یا ادارات محیط زیست اطلاع دهند.

** رعایت بهداشت فردی هنگام نگهداری از ماهی قرمز از ضرورت های حفظ سلامت است
سرپرست بهداشت عمومی اداره كل دامپزشكی كردستان نیز در این ارتباط معتقد است: ضوابط و تحقیقات دامپزشكی با نگهداری و عرضه ماهی قرمز به دلیل شرایط نگهداری در تنگ، محبوس شدن در یك مكان كوچك و احتمال انتقال بیماری ها موافق نیست.
عابد نمدی با اشاره به اینكه پرورش این ماهی در كشور صورت می گیرد اظهار داشت: دامپزشكی در خصوص خرید و فروش آن اقدام به توجیه فروشندگان و اطلاع رسانی در خصوص بیماری این ماهی كرده است.
وی گفت: لازم است شهروندان هنگام نگهداری از این ماهی به نكاتی مانند دست زدن به ماهی قرمز بدون دستكش یا حفاظ خودداری كنند، استفاده از غذای مناسب آن، جلو گیری از قرار گرفتن ظرف ماهی مقابل آفتاب و عدم رها سازی در رودخانه ها دقت كافی داشته باشند.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی پیشتر اعلام كرده ماهی های قرمز ممكن است عصبی یا بیمار باشند، مهمترین راه شناخت این ماهی ها چرخش مكرر ماهی داخل تنگ و دیگر ظروف نگهداری است.
از این رو لازم است در خرید ماهی قرمز باید به یكسری نكات توجه كرد، شكسته شدن یا تاخوردن بال های ماهی، شنای نامتعادل، بیرون زدگی چشم ها، تشكیل گلوله های پنبه ای اطراف دهان، دم یا بال ها و سفیدك زدن جداره پوست از اعلام بیماری ماهی های قرمز است كه از خرید آنان باید اجتناب كرد.
با توجه به آسیب های نگهداری از ماهی قرمز در خصوص اهمیت نگهداری از محیط زیست و بهداشت اجتماعی در صورت اصرار بر خرید آن بهتر است با رعایت مسائل بهداشتی نگهداری شود.
انتظار می رود به مروز زمان با حذف آن سفره های عید گامی در حفظ محیط زیست و همچنین جلوگیری از حیوان آزاری برداشت و بجای ماهی، از نماد آن در هفت‌ سین استفاده كرد.
گزارش از حسن حسین زاده
3034