اين در حالي است كه پخش مستند آيت الله مصباح يزدي با نام «آن زمستان»، بعد از نخستين اكران آن در جشنواره سينما‌حقيقت متوقف شد. طلبه‌اي در توييتر نوشته بود «ظاهرا خبرهاي غيرقطعي، قطعي شده است و اكران «آن زمستان» به خاطر برخي نگاه‌هاي آقايون متوقف بر برخي اصلاحات بيان شده».
اين توييت با واكنش برخي كاربران مواجه شد كه درباره اين توقف سؤال كرده بودند. آن طلبه در پاسخ گفته بود: «فعلا سكوت مي‌كنم». از آن زمان تاكنون هيچ خبري مبني بر سرنوشت فيلم منتشر نشده است.
آيت الله احمد جنتي متولد اسفند بوده و اعلام خبر ساخت فيلمي درباره زندگي او نيز در همين ماه اعلام شده است. سازنده فيلم، مركز مستند حوزه هنري وابسته به سازمان تبليغات اسلامي است. يكي از فرزندان آيت الله نيز كارمند همين سازمان است. آنها هنوز كارگرداني را براي ساخت اين مستند انتخاب نكرده‌اند. آن طور كه تسنيم گزارش داده، مراحل پژوهش و تحقيقات درباره زندگي جنتي و همين‌طور شناسايي كارگرداني براي ساخت اين مستند ادامه دارد. طبق روايت فريادرس، رئيس مركز حوزه هنري، گويا اين مستند نيز قرار است مانند مستند آيت‌الله مصباح‌يزدي در قالب پرتره ساخته شود.
درحالي كه اعلام شده هنوز كارگردان مستند انتخاب نشده، اما رئيس مركز مستند حوزه هنري از صداوسيما براي همكاري‌نكردن گلايه‌مند است. او گفته است: «يك مقداري در گرفتن آرشيو، تلويزيون سخت‌گيرانه رفتار مي‌كند. ما دوست داريم با تلويزيون متعامل‌تر باشيم؛ چون خانه اول مستند حتما تلويزيون است. براي همين مستند «آيت الله جنتي» نيز تقاضاي آرشيو و مصاحبه‌هاي تحقيقاتي داده‌ايم و تنها كسي كه بيشترين ياري را داده‌اند، سخنگوي شوراي نگهبان (عباسعلي كدخدايي) بوده است». خوب است بدانيم كدخدايي از چهره‌هاي بسيار نزديك به آيت‌الله جنتي در شوراي نگهبان در همه اين سال‌ها بوده است. رئيس مركز حوزه هنري گفته: «اين اتفاق هم با كمك سخنگوي شوراي نگهبان به جايي رسيد؛ وگرنه بارها آيت‌الله جنتي اين پيشنهاد را نپذيرفتند».
فريادرس با اشاره به اينكه مستند ساختن درباره علما سخت است، گفته در مستند آيت الله مصباح‌يزدي براي اولين‌بار بود كه آن‌قدر به زندگي يك عالم نزديك شدند و تعجب برانگيز بود؛ چراكه به گفته او، علماي ما بسيار متواضع هستند و معمولا اجازه نمي‌دهند چنين كارهاي نمايشي درباره زندگي‌شان انجام شود.
رئيس مركز حوزه هنري درست مي‌گويد؛ ساخت چنين مستندهايي به شرطي جذاب و ديدني خواهد بود كه بتواند تا جاي ممكن به شخصيت نزديك شود و چهره‌اي بي روتوش از او ارائه كند. ارائه چنين تصويري نيازمند رويكردي مستقل و نه لزوما بي‌طرف از چهره مدنظر است؛ اتفاقي كه بعيد است رقم بخورد؛ چراكه به دلايلي امكان نزديك شدن هر مستند سازي به چنين سوژه هايي ممكن نيست.
اين اتفاق را مي‌شد به وضوح درباره مستند «آن زمستان» درباره مصباح‌يزدي ديد. سازنده اگرچه تلاش كرده بود به شخصيت و زندگي آيت الله مصباح نزديك شود، اما مشخص بود گرايش فكري سياسي و حتي عاطفي او در ساخت اين مستند دخيل بوده است. «آن زمستان» با وجود نكات جالب و جديدي كه از شخصيت و زندگي رئيس مؤسسه امام خميني ارائه مي‌داد، در كل به يك مستند سفارشي تنه مي‌زد.
با وجود همه اينها، اما گويا خروجي فيلم و همان حداقل واكنش‌ها و معدود نقدهاي منتشرشده بر آن –با توجه به كوتاه‌بودن مدت اكران- به مذاق خوش نيامده بود كه جلوي اكرانش گرفته شد؛ اگرچه تا اين لحظه هم دقيقا مشخص نشده علت توقف اكران دقيقا بابت چه بخش‌هايي از فيلم بوده است.
مستند درباره آيت الله جنتي به اين علت كه در همه اين سال ها چهره‌اي كليدي در عرصه سياست ايران بوده، شايد از برخي جهات حتي از مستند آيت الله مصباح‌يزدي نيز جذاب‌تر از كار درآيد و ديدني‌تر شود. با‌اين‌حال همه اينها به نگاه سازنده و كارگردان آن بستگي دارد؛ اينكه چه فردي براي ساخت فيلم انتخاب شود و تا كجا و چقدر به او اجازه داده مي‌شود تا چهره‌اي غير روتوش‌شده از آيت الله ارائه كند؛ اگرچه در همه اينها ترديدهايي جدي وجود دارد.
دبير شوراي نگهبان شايد به همان اندازه كه در فضاي سياسي و بدنه جامعه حامي و طرفدار دارد، منتقد هم داشته باشد؛ يك نمونه آن ماجراي رد و تأييد صلاحيت‌هاي شوراي نگهبان است. آيت‌الله جنتي در همه اين سال‌ها هيچ وقت در هيچ نشست خبري‌اي حضور نيافته و به جز در مراسم‌هاي رسمي، صدا و سيما و برخي رسانه‌هاي خاص، گفت وگويي با ديگر رسانه ها نداشته است. دبير شوراي نگهبان در انتخابات سال 94 مجلس خبرگان، آخرين فرد راه يافته بود، اما بعدها با رأي اعضا به عنوان رئيس مجلس خبرگان انتخاب شد. اظهار نظرهاي آيت الله جنتي، نگاهش به دولت و جناح مقابل در همه اين سال ها بسيار درخور تأمل است. احتمالا بسياري از مخاطبان اين مستند منتظر هستند تا حول‌و‌حوش همه اينها، مابازاي روشني در فيلم دريافت كنند يا حداقل نظر آيت الله جنتي را در فضايي غيررسمي درباره همه اينها بدانند.
علي تاجرنيا، فعال سياسي اصلاح طلب، درباره اينكه انتظار او از مستند آيت الله جنتي چيست يا تمايل دارد كه به چه پرسشي از زندگي سياسي او در اين مستند پاسخ داده شود، مي‌گويد: «به نظر من نام آقاي جنتي با نظارت استصوابي گره خورده است. من فكر مي‌كنم چون ايشان فردي فقيه است و در فقه اصل بر برائت است، كاش در اين مستند به اين پرسش پاسخ دهند كه از منظر فقه چه ارتباطي بين اصل برائت در اسلام و نظارت استصوابي وجود دارد؟».
** زندگي شخصي
مخاطب نمي‌داند كه قرار است در اين مستند درباره زندگي شخصي آيت الله جنتي چه چيزهايي به تصوير كشيده شود. مثلا در مستند «آن زمستان» كارگردان وارد خانواده آيت الله مصباح يزدي شده بود و بخش‌هايي از رابطه او با همسر، فرزند و نوه‌اش را به تصوير كشيده بود. وجوهي از شخصيت شوخ يا كلام طنزپرداز او را هم جلو دوربين آورده بود. مثلا در بخشي از فيلم، بعد از پايان انتخابات مجلس خبرگان كه مشخص شده آيت الله مصباح يزدي از ورود به آن بازمانده است، جمعي از اصولگرايان به ديدارش مي‌روند. يكي از آنها كه روحاني است، از او درخواست گرفتن عكس مشترك مي‌كند. مصباح‌يزدي در پاسخ مي‌گويد: «در خانه‌ات حوض داري؟» آن فرد با تعجب سؤال مي‌كند چطور؟ مصباح‌يزدي پاسخ مي‌دهد: «در قديم عكس را براي دو جا مي‌گرفتند؛ يك‌‌جا سر حوض كه بچه را بترسانند و يك‌‌جا لب قندون».
دانسته‌هاي مردم درباره زندگي شخصي آيت الله جنتي بيش از آيت الله مصباح‌يزدي است. در نتيجه كار مستندساز سخت تر است و بايد بر اين دانسته‌ها بيفزايد. يكي از فرزندانش، علي جنتي، وزير سابق ارشاد است كه درباره خودش، پدرش و تفاوت علائق سياسي‌شان... زياد گفت‌وگو شده است. حسن جنتي، فرزند ديگر آيت‌الله، در اصفهان كارگاه نجاري دارد و خبرنگاران هم به سراغش رفته‌اند. محمد جنتي هم ديگر فرزند اوست كه در سازمان تبليغات اسلامي كار مي‌كند. همسر آيت‌الله جنتي چند سال پيش فوت كرد. علي جنتي در گفت وگويي به «شرق» گفته بود: «پدر ازدواج كردند. چون سن ايشان بالاست و نياز به مراقبت دارند. بعد از فوت والده، من يا برادرم بايد شب‌ها در كنار ايشان مي‌مانديم يا ايشان را به منزل خودمان دعوت مي‌كرديم كه شب‌ها تنها نباشند و امكان مراقبت از ايشان فراهم شود. اين وضعيت نمي‌توانست ادامه پيدا كند. بايد فردي دائما از ايشان مراقبت مي‌كرد. از اين منظر معتقدم كار درستي انجام دادند». حسين جنتي يكي ديگر از پسران آيت‌الله جنتي بود. از او يك پسر به‌جا مانده بود كه او هم در يك سانحه رانندگي سال‌ها بعد درگذشت. احتمالا يكي از وجوه زندگي آيت‌الله جنتي كه كارگردان مي‌تواند سراغ آن برود و براي مخاطب هم قطعا جذاب خواهد بود، همين بخش است؛ رابطه پدر و فرزندي كه مسير ديگري رفت. عبدالله ناصري، فعال سياسي اصلاح‌طلب، درباره اينكه انتظارش از اين مستند چيست، مي‌گويد: «نگاه سياسي آقاي جنتي براي جامعه روشن است؛ به‌خاطر‌همين فكر نمي‌كنم كه اين مستند چيز زيادي به اين دانسته اضافه كند؛ اما من به‌عنوان يك مخاطب دلم مي‌خواهد كه از زندگي شخصي آقاي جنتي بيشتر بدانم.
براي همين به نظرم انگيزه اين مستند هم بيشتر بايد روي زندگي شخصي ايشان متمركز باشد». غلامرضا مصباحي‌مقدم، اصولگرا و سخنگوي جامعه روحانيت مبارز، هم با اشاره به اينكه آقاي جنتي برجستگي‌هاي خوبي دارند؛ اما برخي ابعاد شخصيت ايشان مورد غفلت قرار گرفته، مي‌گويد: «ايشان قبل از هر چيزي يك فقيه است. البته يك فقيه وارسته و ساده‌زيست و انقلابي كه سال‌ها قبل از انقلاب هم تبعيد بود. اين وجه زندگي ايشان خوب است كه در مستند برجسته شود. ايشان آدم خستگي‌ناپذيري است. بسيار سختكوش و كم‌انتظار و كم‌توقع است و تنها دلبستگي‌اش امام و انقلاب است و بسيار هم غم مردم را مي‌خورد.
يكي از فرزندان ايشان متأسفانه منحرف از آب درآمد و جزء منافقان شد؛ ولي ايشان از محاكمه او استقبال كرد و او را از ذهن خودش خارج كرد. اين مهم است. كمتر پدري راضي مي‌شود فرزند خودش را از ذهن و زندگي‌اش خارج كند و نوه‌اش را به‌عنوان فرزند خودش حفظ و بزرگ كند. در اين مستند خوب است كه اين وجه ايثار ايشان در قضيه فرزند برجسته شود».
شايد يكي‌ديگر از مواردي كه مستندساز بتواند به آن بپردازد و با آيت‌الله جنتي درباره‌اش گفت‌وگو كند همان چيزي است كه جعفر شجوني هم درباره‌اش خاطره نقل كرده، او گفته بود: «يك‌بار آقاي جنتي مرا ديد و گفت شجوني تو كجايي من مواضع تو را كه مي‌خوانم خوشم مي‌آيد. گفتم آقاي جنتي من فرزند انقلابم و از انقلاب دفاع مي‌كنم. گفتم من از شما هم دفاع مي‌كنم. گفت از من؟ مگر درباره من چه مي‌گويند كه تو از من دفاع مي‌كني؟ گفتم مي‌گويند اولين خواستگار حضرت حوا تو بودي! منتها چون سنت بالا بود او را به تو ندادند و آدم رفت و با حوا ازدواج كرد. آيت‌الله جنتي هم شروع به خنديدن كرد و گفت ديگر چه مي‌گويند؟ گفتم مي‌گويند حضرت آدم به خدا گفت خدايا اين پيرمرد كيست كه اينجا مي‌پلكد؟ خدا گفت اين جنتي است قبل از من هم اينجا بود. باز هم خنديد و گفت ديگر چه مي‌گويند؟ گفتم مي‌گويند خدا رفت بهشت را بسازد ديد تو در آنجا نشسته‌اي. گفت تو كي هستي و تو پاسخ دادي من جنتي هستم. لذا خدا بهشت را ساخت و اسم آن را جنت گذاشت».
منبع: روزنامه شرق،1397،12،27
گروه اطلاع رساني**9117**9131
تهران- ايرنا- پرتره هايي از چهره هاي خاص؛ بعد از ساخت مستند آيت الله مصباح يزدي حالا خبر رسيده كه قرار است از رئيس مجلس خبرگان و دبير شوراي نگهبان نيز فيلمي ساخته شود. آيت الله احمد جنتي متولد اسفند بوده و اعلام خبر ساخت فيلمي درباره زندگي او نيز در همين ماه اعلام شده است. سازنده فيلم، مركز مستند حوزه هنري وابسته به سازمان تبليغات اسلامي است.