«فنوج» با یادگارهایی از دوران ایران باستان چشم انتظار گردشگران

به گزارش ایرنا، شهرستان فنوج با 52 هزار نفر جمعیت و هفت هزار و 733 كیلومتر مربع گستره در 600 كیلومتری جنوب غربی زاهدان مركز استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.
این شهرستان علاوه بر آثار تاریخی شاخص و حایز اهمیت دارای جاذبه های طبیعی فراوانی است كه نظر هر بیننده ای را به خود جلب می كند و نمونه ای از شهرهای زیبا و گردشگری استان پهناور و پرجاذبه سیستان و بلوچستان است.
فنوج از شهرهای قدیمی جنوب سیستان و بلوچستان است كه در سر راه كاروان های تجاری از سواحل دریای عمان بویژه بندر تجاری جاسك و بشاگرد به شمال استان قرار داشته و محل استقرار نیروهای نظامی در جنوب غربی این نقطه از ایران اسلامی بوده است.
آثار و سفالینه های به جامانده از دوران ایران باستان در قلعه معروف به 'كلا بزرگان' و 'پشت كلات' نشان از گذشته پر رونق این شهر تاریخی دارد.
فنوج نقطه ارتباط مكران(بلوچستان) با منطقه پر رونق و دارای تمدن كهن جیرفت، جنوب كرمان و هرمزگان بوده است.
سنگ نوشته ها و غارهای منقش و گورهای پیش از تاریخ در دامنه سفید كوه نیز گواه بر این مدعاست.
فنوج در سال 1369 به عنوان بخش مستقلی از بخش بمپور ایرانشهر جدا شد و در سال 1370 به شهر ارتقا یافت و به شهرستان نیكشهر الحاق شد و در نهایت در سال 1392 به شهرستان ارتقا یافت.
فنوج یكی از مناطق كهن سیستان و بلوچستان است كه گمانه زنی های انجام شده در این منطقه حاكی از وجود تمدنی چند هزار ساله دارد، كه تپه 'مگون'، كوه 'تگاران'، محوطه باستانی 'كتیچ'، محوطه 'زبرینگ'، قلاع 'مسكوتان'، قلعه 'فنوج' و قلعه 'محترم آباد' نمونه ای از آن است.

**آثار تاریخی فنوج
محوطه دمبان در قسمت غربی فنوج كه از طرف جنوب و غرب آن رودخانه رامك جریان دارد از دمبهایی كه بوسیله سنگهای كف رودخانه پوشیده شده است.
دمب یعنی قبر، دمب های این محوطه بیشتر در حاشیه رودخانه رامك قرار گرفته اند اما قسمت شمالی محوطه خالی از دمب است.
سفالهای بدست آمده در این محوطه از نوع سفالهای قرمز رنگ ساده و خشن بوده علاوه برآن سفالهای قرمز رنگ منقوش چرخ ساز نیز در این محوطه بدست آمد كه مزین به نقوش هندسی از قبیل مثلث و خطوط موازی بودند.

**كلات آهوك فنوج
این محوطه در قسمت جنوب غربی و در حاشیه شرقی رودخانه فنوج واقع شده و در قسمت غربی این صخره سنگی، رودخانه فنوج و اطراف دیگر آن را زمین ها و باغ كشاورزی احاطه كرده اند كه فقط بقایای آثار معماری از یك برج دیده بانی بر فراز صخره سنگی دیده می شود كه از خشت خام و گل ساخته شده است.

**محوطه دمبان كتیچ
این محوطه در قسمت جنوب كتیچ واقع شده كه از طرف شمال به كوههای جنوب كتیچ و از طرف غرب به رودخانه 'بورور'، از جانب شرقی به راه ارتباطی كتیچ به 'گیران' محدود است.
دمب های این محوطه تمام تخریب شدند حتی یك نمونه سالم نیز مشاهده نشده است.
در كنار دمب ها قطعه های سفالی از نوع سفالهای قرمز رنگ ساده و منقوش چرخ ساز وجود دارد كه مزین به نقوش هندسی هستند.
در قسمت غربی محوطه آثاری از سفالهای دوران اسلامی دیده می شود كه از نوع سفالهای قرمز رنگ لعاب دار با لعابهای سبز و زرد است.

**محوطه تاریخی بند 'كهور'
این محوطه در قسمت شرقی روستای زبرینگ و در قسمت شمال آن رودخانه كتیچ جریان دارد كه در سطح محوطه قطعه سفال های قرمز رنگ ساده و منقوش به چشم می خورد.
سفالهای این محوطه از نوع سفالهای چرخ ساز، مزین به نقوش هندسیست كه علاوه بر این آثار معماری نیز در این محوطه مشهود است كه در قسمت شمالی به صورت دیواری از سنگ دیده می شود.

**جاذبه های گردشگری شهرستان فنوج
فنوج علاوه بر آثار تاریخی شاخص و حایز اهمیت دارای جاذبه های طبیعی فراوانیست كه نظر هر بیننده ای را به خود جلب می كند و نمونه ای از شهرهای زیبا و صنعت گردشگری در استان پهناور و پرجاذبه سیستان و بلوچستان است.
كوه 'تكوه' باشكوه و هیبت خاص خود زیبایی وصف ناپذیری به شهر داده به طوریكه فنوج در پای این كوه همچون فرزندی كوچك و زیبا در دامان پدری تنومند و مردانه نشسته است.
جاده هراز برای بیشتر ایرانیان شناخته شده است باید بگوییم مقیاس كوچكتر آن در استان سیستان و بلوچستان و در تنگه زیبای فنوج به دست بی مثال خالق طبیعت تكرار شده است.
تنگه فنوج در دامنه كوه تكوه و در مسیر فنوج به 'بنت ' قرار دارد و رودخانه ای كه در بیشتر روزهای سال جاری و پوشش گیاهی گز، بادام كوهی و زیبای های خاص كوهستان همراه با سكوت و آرامش آن همه باعث شده كه خیل عظیمی از مشتاقان در روزهای تعطیل به دامن این كوهستان پناه ببرند.
از دیگر جاذبه های این شهر علاوه بر جنگل های 'داز' و 'كهور' در اطراف شهر و نخلستان های انبوه و قدیمی كه دارای چشم اندازهای بسیار زیباست، می توان به روستاهای سرسبز، باغ های میوه های گرمسیری در مسكوتان و محترم آباد اشاره كرد.
چشمه های جاری در دامنه كوههای اطراف كتیچ گوشه ای از جاذبه های گردشگری این منطقه سرسبز و خوش آب و هواست كه در تمام فصول سال شاهد حضور گردشگران و مسافران از شهرستانهای سیستان و بلوچستان وحتی شهرهای همجوار استان كرمان، هرمزگان است.
از دیگر جاذبه هایی كه جزو آثار فرهنگی محسوب می شود، آداب و رسوم محلی، سنتی و رایج در منطقه است كه همچنان با گذشت سالیان سال در منطقه رواج دارد و در گذر زمان دچار تغییراتی شده است.
آیین های خاص عزا، ازدواج و تولد فرزند و ششگانی( شب شش نوزاد) 'میار جلی'، موسیقی سنتی و دهل و سرنا گوشه ای آداب و رسوم مردم این دیار است كه از جاذبه های فرهنگی آن محسوب می شود.

**صنایع دستی فنوج
در میان صنایع دستی این منطقه سوزندوزی فنوجی با استفاده از تركیب رنگ، نقش گل و بوته هایی كه در اندیشه و خیالش زاده می شود آنها را می پرورد و به تكامل می رساند و اثری زیبا می آفریند.
آدمی متحیر از آنست كه این همه چگونه و توسط كدامین ذهن پویایی پدید آمده و شكل گرفته و زینت بخش محفل گرم سوزن و نخ و پارچه شده است.
بیشتر نقوش سوزندوزی منطقه فنوج الهام گرفته از حیوانات و گیاهانی است كه به مرور دستخوش تغییر و تحول شده و به صورت اشكال هندسی ماندگار شده است.
هم اینك سه مركز خانه ترویج صنایع دستی در روستای كتیچ، مسكوتان و محترم آباد وجود دارد كه تولید صنایع دستی بویژه سوزندوزی و سكه دوزی را انجام می دهند.

**سكه دوزی
این هنر به دلیل مصارف تزیینی اش پس از سوزندوزی جایگاه ویژه ای در بین مردم این شهرستان دارد.
در این هنر از مواد و مصالحی مانند آیینه های ریز و درشت، پولك، منجوق، مروارید، خر مهره، دكمه صدفی ، پارچه، سكه و صدف استفاده می شود بیشتر محصول تولیدی شامل آیینه و شمعدان، جا قرآنی، آیینه آویزی، دیواركوب، گلدان و غیره است.
هم اینك تعاونی سكه دوزی خانم شیرانی در فنوج یكی از تعاونی های سكه دوزی فعال در سیستان و بلوچستان است.
حصیربافی، طلاسازی، آهنگری و سفالگری از دیگر صنایع دستی رایج در فنوج است.
3043**3213