به عقيده اين كارشناسان، نفت شيل ظرفيت كافي براي پاسخگويي به رشد تقاضا را ندارد و همزمان اختلال‌هاي خواسته و ناخواسته در سمت عرضه محرك ديگري براي صعود بهاي نفت خواهد بود.
تجربه سيگنال‌هاي متضاد براي بازار نفت روز گذشته شكل جدي‌تري به خود گرفت. اين سيگنال‌ها، دو روايت مختلف را براي آينده بازار نفت به همراه آورده‌اند. پس از طرح نگراني از ريزش قيمت‌ها زير سايه رشد مداوم شيل، اخيرا بار ديگر بازگشت نفت 100 دلاري به بازار اين كالا پيش‌بيني شده است. اين دو روايت متفاوت، با دخالت عوامل اثرگذار بر عرضه و تقاضاي بازار نفت و غلبه گاه‌به‌گاه آنها بر يكديگر مطرح مي‌شود. ديروز انتشار خبري مبني بر پيش‌بيني رشد روزانه 80 هزار بشكه‌اي توليد نفت شيل در ماه مه و ثبت ركورد توليد 8.46 ميليون بشكه در روز، در حالي بر نگراني رشد عرضه به بازار و فشار به قيمت‌ها دامن زد كه انتشار يك گزارش از سمت بانك مريل لينچ، انتظار نفت 100 دلاري را مطرح مي‌كرد. روايت نخست كه از اثرگذاري توليدات شيل بر قيمت‌ها حكايت دارد، بر اساس ديدگاهي شكل مي‌گيرد كه عقيده دارد دوران نوسان قيمت نفت تا سطوح 100 دلار و بيش از آن تمام شده است. آخرين‌باري كه نفت بيش از 100 دلار بر بشكه معامله شد، به سال 2014 باز مي‌گردد. اما از اين سال به بعد و با وقوع انقلاب شيل، اين ديدگاه در ميان گروهي از كارشناسان شكل گرفت كه با نقش‌آفريني شيل در بازار نفت، استاندارد جديدي (New Normal) شكل گرفته است كه طبق آن قيمت نفت در درازمدت از 50 دلار كمتر و از 70 دلار بيشتر نخواهد بود و در اين سطوح قيمتي تصحيح مي‌شود. اين ديدگاه روز گذشته و در مقطعي از روند معاملات بازار نفت، مشاهده شد.
هر بشكه نفت خام برنت كه از هفته گذشته روي 71 دلار بر بشكه ايستادگي مي‌كرد، ديروز تحت‌تاثير عواملي كه مي‌توان گفت «نزديك شدن به چشم‌انداز رشد بيشتر توليد شيل» بر آن اثرگذار بوده، با افت مواجه بود. اين نفت شاخص بازار در معاملات ديروز براي مقاطعي به كمتر از 71 دلار بر بشكه رسيد اما در ادامه، با بازگشت به مسير رشد، تا لحظه تنظيم اين گزارش (ساعت 17:30 به وقت تهران) روي قيمت 71.29 دلار بر بشكه قرار گرفت. به اين ترتيب رفت و برگشت روز گذشته برنت مي‌تواند نشانه‌اي از اثر رشد توليد شيل در بازار نفت باشد.
توليد اين نوع نفت كه در ميادين نفت شيل جنوب آمريكا به توليد مي‌رسد، با هزينه‌هاي سنگيني همراه بوده و هست. اما پس از انقلاب شيل اين هزينه‌ها به شكل چشمگيري كاهش يافت و توان تحمل اين نفت نامتعارف در برابر قيمت‌هاي ارزان را بالاتر برد. اين افزايش توان عمدتا به رشد تكنولوژي توليد شيل، بازمي‌گردد. هرچند در برخي منابع هزينه سربه‌سري توليد هر بشكه نفت شيل تا 30 دلار نيز عنوان مي‌شود، اما هنوز اين قيمت براي تمام توليدكنندگان شيل مناسب نيست و عموم آنها براي تداوم حيات به كف 50 دلار بر بشكه نياز دارند. از سويي، قيمت 70 دلار بر بشكه براي توليدكنندگان شيل بسيار مناسب ارزيابي مي‌شود و در اين سطح قيمتي، فعاليت آنها بيشتر مي‌شود. همين افزايش فعاليت كه نتيجه آن رشد عرضه است، خود عاملي براي فشار به قيمت‌ها و تعديل توليد از سمت توليدكنندگان شيل مي‌شود. فلسفه New Normal در بازار نفت نيز به اين چرخه بازمي‌گردد.
در مقابل اين ديدگاه، گروه ديگري از كارشناسان بازار نفت عقيده دارند رشد توليد شيل در سطوح فعلي نسبت به رشد تقاضاي سالانه نفت خام بسيار كمتر است. بنابراين اين نگراني وجود ندارد كه رشد شيل بتواند به شكل گسترده مانع افزايش قيمت‌ها شود. اين ديدگاه با اشاره به عوامل اثرگذارتر مانند اقدامات اوپك كه از 14 كشور توليدكننده نفت متشكل مي‌شود، اثر تحريم‌هاي نفتي آمريكا بر كشورهاي توليدكننده نفت و لزوم استفاده از سوخت سنگين با سولفور نيم درصد از ابتداي سال 2020 ميلادي براي كشتي‌هاي دنيا، نه‌تنها چشم‌انداز كاهش قيمت‌ها را چندان جدي نمي‌گيرد، بلكه بازگشت نفت 100 دلاري را انتظار مي‌كشد.
** اثر كاهشي موج دوم انقلاب شيل بر قيمت‌ها
روند صعودي توليد نفت شيل، اتفاقي است كه از مدت‌ها قبل پيش‌بيني مي‌شد. اين پيش‌بيني با انتظار براي تكميل خطوط لوله جديد در ميادين نفت شيل مطرح شده بود و نشانه‌هاي آن بر اساس تازه‌ترين گزارش اداره اطلاعات انرژي آمريكا در حال ظهور است. طبق پيش‌بيني‌هاي قبلي، انتظار مي‌رفت رشد قيمت نفت كه از ابتداي امسال به شكل بي‌وقفه ادامه يافته است، در نيمه دوم 2019 و با به بهره‌برداري رسيدن خطوط لوله انتقال نفت در ميادين نفت شيل، متوقف شده و رو به افول بگذارد. در حال حاضر چند پروژه توسعه خطوط لوله در ميادين نفت شيل آمريكا در جريان است كه تكميل آنها مي‌تواند به معناي افزايش ظرفيت توليد نفت شيل باشد. محدوديت در انتقال توليدات تا پيش از اين يكي از موانع توليدكنندگان شيل براي افزايش توليد بود.
به گزارش اداره اطلاعات انرژي آمريكا، انتظار مي‌رود توليد روزانه نفت خام آمريكا از هفت ميدان اصلي شيل، در ماه مه با رشد 80 هزار بشكه‌اي همراه باشد و به 8.46 ميليون بشكه در روز برسد. انتظار مي‌رود بزرگترين تغيير توليد در حوزه نفتي پرميان رقم بخورد جايي كه طبق گزارش EIA رشد توليد 42 هزار بشكه‌اي در روز براي آن پيش‌بيني شده است. چنانچه اين پيش‌بيني محقق شود، مجموع توليد از اين حوزه نفتي در ماه مه به 4.14 ميليون بشكه در روز خواهد رسيد. ميزان رشد در منطقه داكوتاي شمالي روزانه 11 هزار بشكه پيش‌بيني مي‌شود كه مجموع توليد آن را به 1.39 ميليون بشكه در روز خواهد رساند. حوزه ايگل فورد هم در انتظار رشد توليد هفت هزار بشكه‌اي در روز است تا مجموع توليدات روزانه‌اش به 1.43 ميليون بشكه در روز برسد. جهش توليد شيل در حالي تا حدود زيادي مديون رشد قيمت نفت زير سايه اجراي توافق كاهش توليد از سمت كشورهاي عضو و غيرعضو اوپك است كه همين جهش مي‌تواند مانعي در برابر رشد بيش از اندازه قيمت‌ها باشد. به همين علت است كه توليدكنندگان شيل همواره جانب احتياط را نگه داشته و راهكارهايي براي كاهش هزينه‌هايشان اجرا مي‌كنند تا توليدشان در قيمت‌هاي بين 50 تا70 دلاربي‌وقفه ادامه داشته باشد.
** رشد قيمت، روي ديگر بازار نفت
اما با وجود اضافه شدن شيل به‌عنوان يك بازيگر جديد به بازار نفت، در سمت ديگر اين بازار توليدكنندگان بزرگي همچون عربستان و روسيه با تكيه بر سياست كاهش توليد مشغول نقش‌آفريني و اثرگذاري هستند. در عين حال نمي‌توان از يك بازيگر تازه‌وارد ديگر بازار نفت چشم‌پوشي كرد. دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري آمريكا تازه‌بازيگري است كه با توييت‌هاي گاه و بيگاهش بر بازار نفت و روند قيمت‌ها اثر مي‌گذارد. او اگرچه به دنبال نفت ارزان است اما تجربه توييت‌ها و تحريم‌هايش بر كشورهاي توليدكننده نفت نشان مي‌دهد كه اقداماتش مانند سوختي براي رشد قيمت نفت عمل مي‌كند.
با در نظر گرفتن اين عوامل است كه بررسي‌هاي بانك آمريكايي مريل لينچ نشان مي‌دهد احتمال تداوم افزايش قيمت نفت در سال جاري وسال‌هاي بعد بسيار زياد است. بازار نفت تا همين حالا نيز رشد قيمت خوبي را تجربه كرده است. اين رشد كه در ابتداي سال جاري ميلادي در پي اجراي مجدد توافق كاهش توليد جان گرفت، در ادامه سال با اعمال فشار آمريكا بر ايران و ونزوئلا با ابزار تحريم بيشتر شد. به تازگي نيز ناآرامي‌ها در ليبي و سودان باعث افزايش ريسك كاهش عرضه نفت به بازار و رشد بيشتر قيمت‌ها شده است. مقررات پيشنهادي سازمان بين‌المللي دريانوردي (IMO) نيز باعث جدي‌تر شدن انتظار افزايش قيمت نفت در آينده شده است زيرا طبق اين پيشنهاد، از ابتداي سال 2020 استفاده از نفت كوره براي كشتي‌ها ممنوع شده و بايد از سوخت كم‌سولفور استفاده كنند. اين قانون جديد منجر به افزايش تقاضا براي نفت خام خواهد شد. مريل لينچ پيش‌بيني مي‌كند مقررات دريايي جديد كه براي كاستن از آلودگي ناشي از تردد كشتي‌ها اجرايي خواهد شد، 1.1 ميليون بشكه در روز به تقاضاي فرآورده‌هاي نفتي خواهد افزود كه بسيار بيشتر از نرخ رشد سالانه فعلي است كه روي 500 هزار بشكه در روز قرار دارد. بنابراين تقاضاي پالايشگاه‌ها براي نفت خام بيشتر خواهد شد و اين به معناي رشد قيمت نفت خام است.
اين بانك آمريكايي در حالي بر قانون دريايي جديد و رشد تقاضاي ناشي از آن تاكيد بسيار دارد كه عقيده دارد اين افزايش تقاضاي جديد مي‌تواند عوامل فشار بر قيمت‌ها را خنثي كند. براي مثال حتي اگر اوپك و همراهانش در نيمه دوم امسال از سياست كاهش توليد 1.2 ميليون بشكه‌اي دست بردارند، يا معافيت‌هاي ايران از سوي كاخ سفيد تمديد شود يا حتي اگر آمريكا كه حالا ذخاير نفت تجاري‌اش رشد كرده براي فروش بخشي از ذخاير نفتي استراتژيكش اقدام كند نيز مي‌توان به رشد قيمت نفت بيش از افت آن اميدوار بود.
منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1398،01،28
گروه اطلاع رساني **1699**9131
تهران- ايرنا- روند صعودي بازار نفت پس از ورود به كانال 70 دلاري متوقف شده و اكنون مسير بعدي قيمت‌ها محل مجادله است. گروهي كه پس از انقلاب شيل معتقدند بازه جديد قيمت نفت محدوده 50 تا 70 دلاري است، بازگشت قيمت‌ها را انتظار مي‌كشند. اما دسته دوم صعود طلاي سياه به سمت 100 دلار را پيش‌بيني مي‌كنند.